Trần Văn A phạm tội gì?

Ngày 09/01/2021, Nguyễn Anh T là lái xe khách chạy tuyến Thanh Hoá – Sài Gòn, trên xe khách của T có một phụ xe là Trần Văn A. Vào khoảng 10 giờ cùng ngày, xe của T chạy đến tỉnh Nghệ An thì gặp một xe khách khác bị chết máy do anh Đỗ Trần K điều khiển cũng chở khách đi Sài Gòn. Tại đây, anhK thỏa thuận với T sẽ chuyển toàn bộ 25 hàng khách đi Sài Gòn ở xe của mình sang xe của T, giá vé mỗi khách là 450.000 đồng, T có trách nhiệm trả khách theo đúng lộ trình mà không thu thêm tiền của khách. T đồng ý và đã nhận đủ số tiền mà anh K giao cho.

Khoảng 20 giờ tối ngày 10/01/2021, khi T đang điều khiển xe chạy đến địa phận tỉnh Quảng Bình thì T bảo A thu thêm tiền mà số khách đã chuyển từ xe của anh K sang mỗi người 200.000 đồng nữa. A đồng ý và đi thu tiền thì bị mọi người phản ứng lại không nộp vì đã thanh toán tiền đầy đủ cho chủ xe trước đó là anh K, thấy vậy A lấy trong xe một ống sắt dài 20 cm đe doạ nếu không nộp sẽ bị đuổi xuống xe giữa đường vắng và trời tối. Do lo sợ bị đuổi xuống xe nên25 hành khách đã nộp tiền cho A. Tổng cộng số tiền là 5.000.000 đồng được A giao cho T nắm giữ.

Hiện nay có hai quan điểm về tội danh của Trần Văn A như sau:

Quan điểm thứ nhất: A phạm tội Cướp tài sản theo quy định tại điểm d khoản 2 Điều 168 BLHS.

Trong tình huống trên, do A đã sử dụng “phương tiện nguy hiểm” là ống sắt dài 20cm để hỗ trợ việc đe dọa khách hàng nhằm chiếm đoạt tiền, nếu hành khách không nộp tiền thì sẽ bị đuổi xuống xe hoặc có thể sẽ bị đánh. Ngoài ra, hành vi của A làm cho hành khách “lâm vào tình trạng không thể chống cự” vì lúc này xe đang đi qua đoạn đường vắng và trời tối nên ýchí chống cự của hành khách gần như không có và hành khách gần như không thể có lựa chọn nào khác ngoài việc đóng thêm tiền để ở trên xe.

Quan điểm thứ hai: A phạm tội Cưỡng đoạt tài sản theo quy định tại khoản 1 Điều 170 BLHS.

Trong tình huống trên, hành vi lấy ống sắt dài đe dọa hành khách của A là hành vi đe dọa sẽ dùng vũ lực với ý thức làm cho hành khách lo sợ rằng sẽ bị đuổi xuống xe nếu không nộp tiền cho A. Mặc dù, A dùng ống sắt để đe dọa hành khách khi xe đi qua đoạn đường đường vắng và trời tối nhưng chưa đến mức làm hành khách mất đi ý chí chống cự, hành vi của A cầm ống sắt chỉ mang tính chất đe dọa sẽ dùng vũ lực chứ không có ý định dùng vũ lực.

Hành vi dùng phương tiện để đe dọa chiếm đoạt tiền của A không quyết liệt như đối với hành vi khách quan của tội Cướp tài sản. Thêm vào đó, các hành khách vẫn có thể suy nghĩ và cân nhắc để lựa chọn nộp thêm tiền cho A hoặc xuống xe để tìm cách khác.

Rất mong nhận được ý kiến trao đổi từ quý đồng nghiệp và bạn đọc.

PHẠM VĂN PHƯƠNG (Tòa án quân sự Quân khu 7