Toà án nhân dân tỉnh Nghệ An nâng cao hiệu quả giải quyết các vụ án, đặc biệt là án hành chính

Đồng chí Trần Ngọc Sơn - UVBCH Đảng bộ tỉnh, Bí thư Đảng ủy, Chánh án TAND tỉnh Nghệ An phát biểu chỉ đạo tại buổi lễ ký kết quy chế phối hợp

Những năm qua, TAND hai cấp tỉnh Nghệ An đã không ngừng đổi mới, triển khai nhiều giải pháp đột phá, sáng tạo nên chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ việc tiếp tục được đảm bảo và có nhiều tiến bộ. Chất lượng tranh tụng được bảo đảm theo hướng thực chất, hiệu quả. Tỷ lệ giải quyết án hành chính luôn đạt và vượt chỉ tiêu 65% do Quốc hội và Toà án nhân dân tối cao đề ra. Chất lượng bản án cũng không ngừng được nâng cao. Hằng năm tỷ lệ án bị huỷ, sửa thấp hơn 1,5%, đảm bảo yêu cầu của Quốc hội. Năm 2020, thụ lý 189 vụ, giải quyết,  xét xử 131 vụ, đạt tỷ lệ 77,5%; Năm 2021, thụ lý 138 vụ, giải quyết, xét xử 91 vụ, đạt tỷ lệ 66,7%; Năm 2022, thụ lý 136 vụ, giải quyết, xét xử 93 vụ, đạt tỷ lệ 72,06%; Năm 2023, thụ lý 105 vụ, giải quyết, xét xử 74 vụ, đạt tỷ lệ 70,5%; Năm 2024, thụ lý 102 vụ, giải quyết, xét xử 70 vụ, đạt tỷ lệ 68,63%; Năm 2025, thụ lý 138 vụ, giải quyết, xét xử 91 vụ, đạt tỷ lệ 66%.

Nhiều vụ án hành chính phức tạp, nhạy cảm đã được Toà Hành chính giải quyết thấu đáo, khách quan, đúng pháp luật, tiêu biểu như 73/73 vụ án hành chính liên quan đến Dự án nâng cấp và cải tạo quốc lộ 1A; các dự án Khu công nghiệp VSIP; Dự án cải tạo và nâng cấp quốc lộ 7; Dự án xây dựng đường 72m Vinh - Cửa Lò; Dự án cải tạo và nâng cấp khu nhà ở tập thể tại thành phố Vinh (cũ) và nhiều dự án quan trọng khác của tỉnh.

Có được kết quả đó là nhờ có sự lãnh đạo, sự chỉ đạo quyết liệt của đồng chí Chánh án TAND tỉnh cũng như lãnh đạo phụ trách Toà Hành chính; sự bám sát và đồng hành với cơ sở của các đồng chí lãnh đạo Toà; sự phối hợp đồng bộ, nhịp nhàng giữa các cơ quan và chính quyền địa phương; trong đó, chú trọng tổ chức đối thoại giữa người khởi kiện và người bị kiện; tổ chức nhiều phiên họp phối hợp giữa Toà Hành chính, lãnh đạo Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, lãnh đạo các cơ quan sở, ngành, Ban Tiếp công dân Uỷ ban nhân dân tỉnh và lãnh đạo Uỷ ban nhân dân cấp huyện (cũ) để tháo gỡ các khó khăn vướng mắc liên quan đến việc giải quyết các vụ án hành chính tại TAND tỉnh.

Lễ ký kết quy chế phối hợp tại Toà án nhân dân khu vực 5

Đồng thời, tăng cường công tác phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng hồ sơ vụ án, thu thập đầy đủ chứng cứ cần thiết nhằm đảm bảo giải quyết vụ án đúng pháp luật; tích cực triển khai xây dựng và thực hiện nghiêm Quy chế phối hợp với Ban cán sự đảng Ủy ban nhân dân tỉnh, Ban Cán sự Đảng Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh; Quy chế phối hợp giữa 12 Toà khu vực của TAND hai cấp tỉnh Nghệ An với các phường xã trên địa bàn.

Thông qua việc thực hiện các quy chế phối hợp, tạo điều kiện thuận lợi cho Toà Hành chính giải quyết các khó khăn, vướng mắc như người bị kiện là các cơ quan nhà nước không cung cấp tài liệu, hoặc chậm cung cấp tài liệu cho Toà án trong các vụ án hành chính, làm cho vụ án kéo dài, quá hạn luật định. Khắc phục được tình trạng này là một khâu đột phá trong giải quyết án hành chính, góp phần giải quyết được nhiều vụ án ngay từ giai đoạn tiền xét xử, hạn chế tình trạng khiếu kiện kéo dài, không có vụ án để quá thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật do nguyên nhân chủ quan; chất lượng các phiên đối thoại được nâng cao, củng cố niềm tin của người dân vào công lý.

Bên cạnh đó, còn tổ chức nhiều phiên toà rút kinh nghiệm, phiên toà trực tuyến nhằm nâng cao năng lực nghiệp vụ cho thẩm phán, cũng như ưu tiên bố trí thẩm phán có kinh nghiệm, năng lực và bản lĩnh chính trị vững vàng để thụ lý, xét xử các vụ án hành chính.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc giải quyết các vụ án hành chính hiện nay đang phải đối mặt với nhiều thách thức chồng chéo, tạo ra áp lực đáng kể lên hệ thống tư pháp. Số lượng các vụ án hành chính không ngừng gia tăng, tính chất ngày càng trở nên phức tạp, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành và các lĩnh vực nhạy cảm. Hơn nữa, việc thu thập hồ sơ, tài liệu từ các cơ quan hành chính nhà nước vẫn còn nhiều bất cập. Mặc dù, toà án đã ra quyết định yêu cầu cung cấp chứng cứ, tình trạng chậm trễ hoặc không hợp tác vẫn thường xuyên xảy ra. Nguyên nhân không chỉ do quy trình tập hợp tài liệu từ kho lưu trữ mất nhiều thời gian mà còn bởi sự thiếu đồng bộ và thất lạc tài liệu qua nhiều thời kỳ. Đặc biệt là việc thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp nên người kế thừa quyền, nghĩa vụ của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp huyện và Uỷ ban nhân dân cấp huyện còn lúng túng; việc kế thừa, lưu trữ các tài liệu của Uỷ ban nhân dân cấp huyện chưa được Uỷ ban nhân dân cấp xã tiếp cận kịp thời.

Đồng thời, toà án còn phải đối diện với những vướng mắc từ chính người khởi kiện. Nhiều người dân chưa nắm vững các quy định pháp luật về tố tụng hành chính, dẫn đến việc thiếu các điều kiện khởi kiện hoặc đơn khởi kiện không đầy đủ nội dung theo quy định phải sửa đổi, bổ sung. Hay do tâm lý bức xúc, một số người dân không hợp tác, làm kéo dài thời gian nghiên cứu và thụ lý vụ án…

Đồng chí Chánh án Trần Ngọc Sơn cùng tập thể lãnh đạo và các toà chuyên trách bàn phương án để giải quyết kịp thời các loại án, nhất là án hành chính

Đồng chí Trần Ngọc Sơn, Chánh án TAND tỉnh Nghệ An cho biết: Việc bỏ chính quyền cấp huyện trong quá trình cải cách tổ chức bộ máy nhà nước đã kéo theo sự thay đổi mạnh mẽ trong hệ thống tổ chức Toà án nhân dân. Đây là một bước ngoặt lịch sử đặt ra nhiều khó khăn thách thức nhưng cũng mở ra nhiều cơ hội đột phá trong thực hiện tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống toà án; chuyên môn hoá nhiệm vụ xét xử; tăng cường tính độc lập và minh bạch trong hoạt động tư pháp, phù hợp với định hướng phân cấp và tổ chức lại đơn vị hành chính trên toàn quốc. Việc thành lập TAND khu vực không chỉ là sự thay thế đơn thuần cho TAND cấp huyện mà còn là bước tiến mở rộng về chức năng, nhiệm vụ của toà án sơ thẩm.

Để góp phần nâng cao chất lượng các bản án, thực hiện có hiệu quả chỉ tiêu giải quyết án do Quốc hội và Toà án nhân dân tối cao đề ra, Chánh án TAND tỉnh Nghệ An còn cho biết thêm, thời gian tới, TAND hai cấp tỉnh Nghệ An sẽ tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp để đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các vụ việc, trong đó tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm: 

Một là, tiếp tục thực hiện Quy chế phối hợp giữa Ban Cán sự Đảng (nay là Đảng uỷ) Toà án nhân dân tỉnh - Uỷ ban nhân dân tỉnh - Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh về lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết xét xử các vụ án hành chính, vụ việc dân sự và giải quyết khiếu nại tố cáo; quy chế phối hợp với 130 phường xã, góp phần đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại án nói chung và án hành chính nói riêng.

Hai là, tiếp tục nâng cao chất lượng xét xử, bảo đảm các bản án hành chính đúng pháp luật, thuyết phục, có tính khả thi, hạn chế đến mức thấp nhất án hành chính bị huỷ, sửa, tỷ lệ án bị huỷ, sửa năm sau thấp hơn năm trước và thấp hơn yêu cầu của Quốc hội đề ra.

Ba là, đầu tư trang thiết bị hiện đại phục vụ xét xử trực tuyến, ứng dụng công nghệ thông tin quản lý số hoá hồ sơ, lưu trữ điện tử; đồng thời tổ chức thường xuyên các phiên toà trực tuyến nhằm rút kinh nghiệm, chia sẻ và nhân rộng các cách làm hiệu quả. Việc này không chỉ nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ, thẩm phán mà còn góp phần xây dựng nền tư pháp công khai, minh bạch, bắt kịp xu thế chuyển đổi số quốc gia.

Bốn là, quan tâm công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, xây dựng tập thể đoàn kết, liêm chính. Đổi mới phương pháp làm việc, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, bám sát cơ sở; đề cao tính trách nhiệm của Thẩm phán, cán bộ toà án; thực hiện triệt để phương châm theo lời Bác dạy là “Toà án phải gần dân, học dân, hiểu dân và giúp dân” và mỗi cán bộ, thẩm phán phải luôn nêu cao tinh thần “Phụng công thủ pháp, chí công vô tư”.

Năm là, tăng cường hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật hành chính nhằm nâng cao nhận thức của công dân, cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp, góp phần hạn chế khiếu kiện vượt cấp, kéo dài.

LÊ SƠN