A phạm tội giết người theo quy định tại khoản 2 Điều 123 BLHS 2015)

Giết người được hiểu là hành vi cố ý tước đoạt trái pháp luật tính mạng của người khác, những hành vi tước đoạt tính mạng người khác nhưng thuộc trường hợp được pháp luật quy định hoặc tự mình tước đoạt tính mạng của mình không phải là hành vi giết người. Hành vi tước đoạt tính mạng của người khác là hành vi có khả năng gây ra cái chết cho con người, chấm dứt sự sống của họ. Đó có thể là các hành vi như đâm, chém, bắn,…

Trên thực tế, việc phân biệt rõ ràng các tội với nhau còn gặp nhiều khó khăn, nhiều cặp tội phạm dễ gây nhầm lẫn khi định tội. Ở đây, hành vi của A dùng dao đâm vào mạn sườn của M khi bị nhóm của L đè lên giường đánh, hậu quả gây ra cái chết cho M, vậy hành vi của A là Giết người hay Cố ý gây thương tích dẫn đến hậu quả chết người hay Giết người trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng?

Thứ nhất, phân biệt giữa tội Giết người và tội Cố ý gây thương tích dẫn đến chết người:

-Về vị trí tác động trên cơ thể nạn nhân: Đối với tội giết người, người phạm tội thường tác động đến những vị trí trọng yếu trên cơ thể nạn nhân, dễ dàng cướp đi tính mạng của họ như vùng ngực, vùng đầu, vùng bụng,… Đây là những vị trí dễ bị tổn thương nhất, gây nguy hiểm đến tính mạng của nạn nhân. Đối với tội Cố ý gây thương tích dẫn đến hậu quả chết người, vị trí tác động thường là những vị trí ít gây nguy hiểm đến tính mạng của nạn nhân như tay, chân, vai…

Trong vụ án này, A đã dùng dao đâm vào mạn sườn của M, đây là vị trí trọng yếu, có nhiều cơ quan nội tạng quan trọng của cơ thể, khi bị tác động rất nguy hiểm đến tính mạng của nạn nhân.

-Về yếu tố lỗi: Đối với tội Giết người, người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý. Người phạm tội nhận thức rõ được hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả xảy ra, mong muốn hậu quả đó xảy ra (lỗi cố ý trực tiếp) hoặc tuy không mong muốn nhưng vẫn có ý thức bỏ mặc cho hậu quả xảy ra (lỗi cố ý gián tiếp). Đối với tội cố ý gây thương tích dẫn đến hậu quả chết người, người phạm tội thực hiện hành vi phạm tội với lỗi vô ý với hậu quả chết người xảy ra. Trong vụ án này, khi thực hiện hành vi đâm vào mạn sườn lưng của M, A phải nhận thức được hành vi của mình gây nguy hiểm cho tính mạng của M, mặc dù A không mong muốn hậu quả M chết nhưng có ý thức bỏ mặc cho hậu quả xảy ra, do đó, A có lỗi cố ý gián tiếp.

Qua đó, hành vi của A cấu thành tội Giết người theo quy định tại khoản 2 Điều 123 BLHS 2015.

Thứ hai, phân biệt giữa Tội giết người với Tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng:

Đối với tội giết người, nạn nhân có thể là bất cứ ai. Tuy nhiên, đối với tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng, nạn nhân của tội phạm phải là người có hành vi tấn công và buộc chủ thể của tội phạm phải phòng vệ. Nạn nhân đã có hành vi xâm phạm quyền hoặc lợi ích chính đáng của người phạm tội hoặc của người khác, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức. Hơn nữa, ở tội phạm này, khi người phạm tội có quyền phòng vệ chính đáng nhưng đã vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng. Dấu hiệu này đòi hỏi người phạm tội phải có cơ sở thực hiện phòng vệ nhưng đã vượt quá mức cần thiết dẫn đến hậu quả chết người. Trên thực tế, khi xác định có vượt quá hay không vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng cần xem xét trên nhiều yếu tố như tính chất của hành vi trái pháp luật của nạn nhân, mức độ thiệt hại của hành vi trái pháp luật đó, sức mãnh liệt của hành vi, khả năng ngăn chặn hành vi tấn công của nạn nhân trong những tình huống cụ thể.

Xem xét trong vụ án trên, khi  A mở của gọi L thì nhóm của L, trong đó có nạn nhân M tưởng A gây sự nên đã đè A xuống giường để đánh A. Hành vi đánh A của M là hành vi trái pháp luật, xâm phạm đến sức khỏe của A. Sau khi bị đánh, A thoát được chạy lại giường mình lấy con dao gọt hoa quả đánh trả thì đâm trúng mạn sườn lưng của M. Rõ ràng  khi bị nhóm của M đánh, A có quyền chống trả lại để bảo vệ sức khỏe, tính mạng của mình hay nói cách khác, A có quyền phòng vệ chính đáng. Tuy nhiên, khi đã thoát được, A hoàn toàn có thể chạy đi để tìm kiếm sự giúp đỡ mà không cần sử dụng đến vũ lực nhưng A đã chạy lại giường của mình để lấy con dao cắt hoa quả đánh trả và đâm trúng M. Hành vi này của A là không cần thiết, thể hiện sự hung hãn, trả thù bằng được nhóm của M. Do vậy, hành vi dùng dao đâm M không phải là hành vi phòng vệ chính đáng.

Từ những phân tích trên, tôi cho rằng, hành vi của M đã cấu thành thành tội Giết người theo quy định tại khoản 2 Điều 123 BLHS 2015.

Trên đây là quan điểm của tôi, rất mong nhận được ý kiến trao đổi từ quý bạn đọc./.

Tòa án  tỉnh Bến Tre  xét xử vụ án giết người, tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí quân dụng - Ảnh: Đăng Khoa

NGUYỄN THANH HUYỀN (Tòa án quân sự Khu vực Quân khu 7)-