Không có căn cứ áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự “tái phạm” đối với Nguyễn Đình T

Theo quy định tại Điều 53 của Bộ luật Hình sự quy định về tái phạm, thì: “Tái phạm là trường hợp đã bị kết án, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện hành vi phạm tội do cố ý hoặc thực hiện hành vi phạm tội về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do vô ý.

Theo quy định này, tái phạm được áp dụng để truy tố, xét xử với bị can, bị cáo trước đây đã bị kết án, chưa được xóa án tích và phạm tội mới do cố ý hoặc vô ý (với tội rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng). Để áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự “tái phạm” cần phải thỏa mãn cả ba yếu tố đó là: “đã bị kết án”, “chưa được xóa án tích” và “phạm tội mới…”.

Trong đó có căn cứ “chưa được xóa án tích” là căn cứ quan trọng. Xóa án tích được quy định tại Điều 69 BLHS, được hiểu là việc một người đã bị kết án về một tội phạm, đã chấp hành xong các hình phạt trong bản án có hiệu lực pháp luật và các điều kiện về xóa án tích thì được xóa án tích theo quy định của luật.

Chưa được xóa án tích tức là người bị kết án chưa chấp hành xong các hình phạt trong bản án có hiệu lực pháp luật và các điều kiện về xóa án tích.

Việc quy định “chưa được xóa án tích” là yếu tố để áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự “tái phạm” của nhà làm luật cho ta cách hiểu là bản án ban đầu với người phạm tội đã có hiệu lực pháp luật.

Vì vậy theo tác giả cần hiểu “Đã bị kết án” tức là người phạm tội đã bị Tòa án tuyên phạt trong bản án và bản án đã có hiệu lực pháp luật. Trong tình huống này, ngày 18/6/2020 Nguyễn Đình T bị tòa án tuyên xử phạt về tội “Trộm cắp tài sản” cho hưởng án treo, thời gian thử thách 24 tháng, nhưng 10 ngày sau đó, tức ngày 28/6/2020 T tiếp tục bị bắt về hành vi đánh bạc, như vậy vào thời gian T bị bắt, bản án với tội “Trộm cắp tài sản” chưa có hiệu lực, T chưa phải chấp hành án, do đó chưa được xem T đã bị kết án trong trường hợp này. Vì vậy không có căn cứ để áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự “tái phạm” đối với T./.

TAND Tp Kon Tum xét xử vụ án hình sự – Ảnh: Đức Nhuận

LÊ VĂN CƯỜNG (Tòa án quân sự Khu vực Quân khu 3)