Tạm đình chỉ chấp hành án hình phạt tù đối với phạm nhân bị bệnh nặng- Những bất cập và kiến nghị

 Từ thực tiễn áp dụng pháp luật về thẩm quyền của Tòa án trong công tác thi hành án hình sự, đặc biệt trong công tác Tạm đình chỉ chấp hành án hình phạt tù sau khi có Thông tư liên tịch số: 03/2013/TTLT- BCA- BQP – TANDTC – VKSNDTC-BYT ngày 15/5/2013 của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Tòa án nhân dân tối cao , Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Bộ Y tế “Hướng dẫn thi hành quy định về tạm đình chấp hành án phạt tù đối với phạm nhân” trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của mình trong việc vận dụng áp dụng pháp luật thì Tòa án quân sự Thủ đô Hà Nội thấy rằng còn có những khó khăn vướng mắc, bất cập cần sớm được hoàn thiện hoặc hướng dẫn cụ thể hơn nhằm nâng cao hiệu quả công tác này trong thực tiễn.

Do pháp luật mới chỉ quy định và hướng dẫn các trường hợp bị bệnh nặng như thế nào thì được hoãn, tạm đình chỉ chấp hành hình phạt tù và khi được tạm hoãn, tạm đình chỉ thì được hoãn, được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù cho đến khi sức khỏe hồi phục và nếu chết thì xử lý như thế nào nhưng lại chưa có quy định và hướng dẫn định kỳ hàng năm Cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền phải trưng cầu sức khoẻ của người được tạm hoãn hay tạm đình chỉ đã hồi phục (được hồi phục) hay chưa? Có đủ sức khoẻ để chấp hành hình phạt tù hay không?

Theo chúng tôi, dù kết quả thế nào thì định kỳ phải có Báo cáo hoặc thông báo cho Tòa án đã ra Quyết định hoãn, tạm đình chỉ chấp hành án biết. Vì đây là kênh thông tin để Tòa án có thể nắm bắt được tình trạng sức khỏe và ý thức chấp hành, tình hình, kết quả chấp hành quyết định tạm đình chỉ của phạm nhân ở nơi cư trú và đây là căn cứ quan trọng để Toà án có cơ sở hay không có cơ sở tiếp tục ra quyết định thi hành án phạt tù khi lý do hoãn hay tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù đã hết.

Vấn đề ở đây, theo quy định của pháp luật thì được tạm đình chỉ cho đến khi sức khoẻ được hồi phục và Trại giam đang giam người bị kết án có trách nhiệm bàn giao cho địa phương. Tuy nhiên thực tiễn có trường hợp phạm nhân được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù qua các kỳ đặc xá thì không đủ điều để được xem xét lập hồ sơ đề nghị đặc xá . Vì, một là, liên quan đến án ma túy có mức án cao trên 7 năm; hai là, từng có tiền án, tiền sự về ma túy và án phạt liên quan đến xâm phạm sức khỏe người khác (không thuộc trường hợp được đề nghị đặc xá). Vì vậy, việc Tạm đình chỉ không biết đến bao giờ khi mà cơ chế phối hợp giữa các Cơ quan không được pháp luật quy định đặc biệt là việc báo kết quả của Cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền cho Toà án đã ra Quyết định Tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù về tình trạng sức khoẻ của phạm nhân đã được Tạm đình chỉ. Vì, đối với phạm nhân được giao ở địa phương trách nhiệm quản lý là của chính quyền nơi cư trú và hai Cơ quan thi hành án hình sự Công an quận, huyện nơi cư trú của người được tạm đình chỉ, nhưng lại không có cơ chế ràng buộc phải báo cáo cho Toà án đã ra quyết định. Vì vậy, Toà không nắm được nên không có cơ sở xử lý.

 Vì vậy, theo chúng tôi phải quy định hoặc có hướng dẫn cụ thể về vấn đề này vì nếu không thì việc hoãn, tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù đối với trường hợp bị bệnh nặng có thể sẽ kéo dài không có giới hạn. Để khắc phục thiếu sót này, cần có quy định, hướng dẫn theo hướng người bị kết án bị bệnh nặng phải được khám, xác định sức khoẻ theo định kỳ 2 lần/ năm hoặc định kỳ giám định sức khỏe 1 lần/năm lần và thủ tục hàng quý Cơ quan Thi hành án hình sự có thẩm quyền ngoài việc báo cáo theo ngành dọc phải báo cáo Tòa án đã ra quyết định Tạm đình chỉ biết về tình trạng sức khỏe để Tòa giải quyết theo thẩm quyền. Bên cạnh đó, định kỳ trước mỗi đợt có Đặc xá thì Cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền trong việc quản lý phạm nhân được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù có trách nhiệm cùng với Tòa án trong việc làm thủ tục, lập hồ sơ để đề nghị được Đặc xá theo quy định của pháp luật.

Th.S ĐỖ NGỌC BÌNH (TAQS Thủ đô Hà Nội)