Thẩm quyền của Tòa án cấp tỉnh hay cấp huyện?

Lịch sử tố tụng

Đây là một vụ án “Tranh chấp quyền sử dụng đất” phức tạp và đã kéo dài, Tạp chí Tòa án nhân dân điện tử đã từng phản ánh [1]  

Năm 1991, vợ chồng ông Phong nhận chuyển nhượng từ ông Quang 2 ha đất vốn là bãi xử lý bom mìn để cải tạo trồng cao su. Sau đó bà Lê Thị Mỹ đòi tiền ông Quang vì đã từng đưa tiền cho ông Quang để chuyển nhượng 2 ha đất này dù không có hợp đồng. Tại VKSND huyện Long Thành, hai bên đối trừ công nợ, ông Quang nhận trả bà Mỹ 5,5 chỉ vàng. Do ông Quang không trả nợ theo thỏa thuận nên bà Mỹ khởi kiện đòi tiền vợ chồng ông Phong.

Bản án dân sự sơ thẩm của TAND huyện Nhơn Trạch và bản án phúc thẩm số 152/DSPT ngày 28/11/2002 của TAND tỉnh Đồng Nai chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn, buộc vợ chồng ông Phong trả cho bà Mỹ  900 triệu đồng. Chánh án TANDTC đã kháng nghị và Quyết định số 10/2012/DS-TT ngày 26/12/2012, Tòa Dân sự TANDTC đã hủy cả hai bản án để xét xử lại.

Bản án sơ thẩm lần 2 số 35/DS-ST ngày 11/7/2014 của TAND huyện Nhơn Trạch đã bác yêu cầu của bà Mỹ. Bản án phúc thẩm lần 2 số 247/2015/DS-PT của TAND tỉnh Đồng Nai lại buộc vợ chồng ông Phong trả cho bà Mỹ 700 triệu đồng. Ngày 12/7/2017, Chánh án TANDTC lại ban hành Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm… Ủy ban Thẩm phán TANDCC tại TPHCM đã chấp nhận kháng nghị, hủy toàn bộ bản án phúc thẩm; giao hồ sơ vụ án cho TAND tỉnh Đồng Nai xét xử phúc thẩm lại.

Bản án phúc thẩm lần 3 số 186/2018/DS-PT ngày 9/11/2018 của TAND tỉnh Đồng Nai đã hủy bản án sơ thẩm, giao TAND huyện Nhơn Trạch xử sơ thẩm lại với lý do vợ chồng ông Phong đã thế chấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thửa đất tranh chấp tại Ngân hàng TMCP Á Châu, để Tòa án cấp sơ thẩm đưa Ngân hàng vào tham gia tố tụng.

Thẩm quyền xét xử

 Sau khi chuyển hồ sơ vụ án về TAND huyện Nhơn Trạch, nguyên đơn Lê Thị Mỹ có đơn kiện bổ sung ngày 20/3/2019 yêu cầu hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do Sở Tài nguyên – Môi trường tỉnh Đồng Nai cấp cho vợ chồng ông Phong. TAND huyện Nhơn Trạch xét thấy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do Sở Tài nguyên – Môi trường tỉnh Đồng Nai cấp cho vợ chồng ông Phong, là cơ quan hành chính nhà nước cấp tỉnh cấp, nên vụ án thuộc thẩm quyền của TAND tỉnh Đồng Nai. Do đó TAND huyện Nhơn Trạch có Quyết định chuyển hồ sơ vụ án đến TAND tỉnh Đồng Nai để giải quyết theo thẩm quyền. Đó là quan điểm của Tòa án cấp huyện.

Ngày 15/1/2020, TAND tỉnh Đồng Nai lại có Quyết định chuyển hồ sơ vụ án đến TAND tỉnh huyện Nhơn Trạch để giải quyết theo thẩm quyền. Quyết định nêu quan điểm: Xét thấy ngày 20/3/2019, TAND huyện Nhơn Trạch đã thụ lý yêu cầu của bà Lê Thị Mỹ về hủy hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất ngày 6/6/1991 giữa ông Quang và ông Phong; hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất… Theo hướng dẫn của Công văn số 64.TANDTC –PC ngày 3/4/2019 của TANDTC thì thẩm quyền giải quyết vụ án trên là của TAND huyện Nhơn Trạch. Như vậy quan điểm của Tòa án tỉnh là vụ án thuộc thẩm quyền của Tòa án cấp huyện.

Quan điểm thứ ba là của bị đơn Nguyễn Xuân Phong. Ông Phong cho rằng thẩm quyền giải quyết vụ án thuộc TAND tỉnh Đồng Nai với hai căn cứ. Thứ nhất là nội dung vụ kiện không thuộc trường hợp Công văn số 64/TANDTC –PC ngày 3/4/2019 của TANDTC đã hướng dẫn. Thứ hai là khoản 8 Điều 32 Luật Tố tụng hành chính 2015 quy định: “Trường hợp cần thiết, Tòa án cấp tỉnh có thể lấy lên giải quyết vụ án hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án cấp huyện theo quy định tại Điều 31 của Luật này”. Vụ án này đã kéo dài, hai bản án phúc thẩm của Tòa án tỉnh Đồng Nai đều đã bị Chánh án TANDTC kháng nghị và hủy án. Do đó, kể cả vụ án thuộc thẩm quyền của Tòa án cấp huyện thì Tòa án cấp tỉnh cũng cần lấy lên để giải quyết.

Rất mong nhận được ý kiến trao đổi của quý độc giả.

1.Vụ kỳ án ở Nhơn Trạch, Đồng Nai: Bài học rút ra từ vụ án kéo dài gần 20 năm

Trụ sở TAND tỉnh Đồng Nai

BBĐ