Vụ án Bệnh viện đa khoa Hòa Bình – Ai phải chịu trách nhiệm?

Cáo trạng truy tố ba bị can

Theo cáo trạng, Hoàng Công Lương (bác sĩ điều trị) và Trần Văn Sơn (cán bộ phòng vật tư) bị truy tố về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, theo Điều 285 BLHS 1999; Bùi Mạnh Quốc (nguyên giám đốc Công ty TNHH xử lý nước Trâm Anh) bị truy tố về tội Vô ý làm chết người, theo Điều 98 BLHS 1999.

Đơn nguyên thận nhân tạo Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình được bố trí nằm trong Khoa hồi sức tích cực. Ngày 20/4/2017, Sơn nhận được thông báo hệ thống lọc nước RO số 2 bị hỏng nên đến kiểm tra, tự đi mua một bộ khởi động từ về thay thế. Sau khi khởi động được hệ thống lọc nước, Sơn thấy cần thay thế một số vật tư nên lập biên bản kiểm tra tình trạng thiết bị. Cùng ngày, bác sĩ Lương thừa lệnh Trưởng khoa ký đề xuất sửa chữa, bảo dưỡng hệ thống lọc nước RO số 2.

Ngày 25/5/2017, Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình ký hợp đồng với Công ty cổ phần dược phẩm Thiên Sơn với nội dung cung cấp vật tư sửa chữa hệ thống lọc nước RO số 2. Công ty Thiên Sơn sau đó ký hợp đồng với Công ty TNHH xử lý nước Trâm Anh do Quốc làm giám đốc.

Sáng 28/5/2017, Quốc đến bệnh viện để thực hiện việc sửa chữa, thay thế hệ thống lọc nước RO số 2. Quốc sử dụng hỗn hợp Axit Flohydric (HF) và Axitclohydric (HCL) để sục rửa các vỏ màng lọc làm tồn dư lượng hóa chất lớn trong hệ thống nước. Hai loại hoá chất trên không có trong danh mục được dùng trong y tế. Ngoài ra, khi chưa tiến hành lấy mẫu nước để kiểm định theo tiêu chuẩn, sáng 29/5/2017, Quốc đã đưa hệ thống lọc nước RO vào sử dụng.

Cáo trạng cáo buộc bác sĩ Hoàng Công Lương đã không kiểm tra, xác minh lại thông tin và cũng không báo cáo với trưởng khoa, ra y lệnh chạy thận và để cho hoạt động lọc máu diễn ra bình thường khi thấy các chỉ số sinh tồn của các bệnh nhân đảm bảo đủ điều kiện chạy thận… dẫn đến hậu quả 8 người chết.

BS Lương có phụ trách đơn nguyên Thận nhân tạo?

Bị cáo được dư luận quan tâm nhất trong vụ án này là bác sĩ Hoàng Công Lương, nhiều ý kiến cho rằng BS Lương không phạm tội vì là bác sĩ điều trị, Lương không có trách nhiệm và nghĩa vụ kiểm tra chất lượng nước trước khi đưa vào sử dụng. Do đó, HĐXX đã tập trung làm rõ nội dung vụ án liên quan đến Hoàng Công Lương.

Tại phiên tòa, Lương cho biết trước khi xảy ra sự cố, bị cáo và tất cả mọi người trong khoa đều biết có việc sửa chữa hệ thống lọc nước, nhưng Lương khai là không được ai giao phụ trách máy móc, khẳng định bị cáo không được giao quản lý đơn nguyên thận nhân tạo.

Theo bác sĩ Lương, việc nhận bàn giao thiết bị y tế hoặc thuốc thường là điều dưỡng hành chính hoặc điều dưỡng trực ngày hôm đó. Ngày 28/5/1017, chị Đỗ Thị Điệp là điều dưỡng trực được phân công là người nhận bàn giao hệ thống lọc nước, đã thông báo với tất cả mọi người tại đơn nguyên thận là hệ thống lọc nước đã sửa chữa bảo dưỡng xong và đã nhận bàn giao.

HĐXX hỏi: “Bị cáo có kiểm tra thông tin chị Điệp thông báo không?”, bị cáo Lương nói: “Việc bàn giao giữa bệnh viện với công ty sửa chữa là nhiệm vụ của họ không phải của đơn nguyên thận. Đơn nguyên chỉ được bên vật tư bàn giao lại để sử dụng”.

-Bị cáo có biết sau khi sửa chữa xong phải lấy mẫu nguồn nước đi xét nghiệm để đảm bảo tiêu chuẩn không?

-Bị cáo không được biết, bác sĩ Lương đáp.

Chiều 16/5, trước khi VKS thẩm vấn, bị cáo Lương xin giữ quyền im lặng để chứng minh mình vô tội vì cho rằng, công tố viên thường hỏi theo hướng quy chụp có tội cho các bị cáo, nên không tin tưởng VKS.

Vì vậy đại diện VKS đã công bố các bút lục, lời khai của bị cáo Lương trong quá trình điều tra để làm rõ có hay không việc phân công bị cáo Lương phụ trách đơn nguyên chạy thận thuộc khoa hồi sức tích cực. Theo đó, bị cáo từng trình bày được ông Hoàng Đình Khiếu (Phó giám đốc bệnh viện Hoà Bình, Trưởng khoa hồi sức tích cực) giao nhiệm vụ thăm khám các bệnh nhân, xử lý tai biến khi lọc máu ở đơn nguyên thận nhân tạo và giám sát việc ra y lệnh của hai bác sĩ còn lại. Tuy nhiên, Lương sau đó thay đổi lời khai rằng không quản lý chung mà chỉ “quản lý các bác sĩ khác và phụ trách chuyên môn”.

Bị cáo Lương trình bày, phân công này chỉ là phân công về mảng điều trị chứ không có trách nhiệm phân công, điều hành tại đơn nguyên thận nhân tạo.

Sửa chữa xong sử dụng ngay?

Khi được thẩm vấn, bị cáo Bùi Mạnh Quốc (giám đốc Công ty Trâm Anh) cho biết ngày 28/5/2017 có nhận được yêu cầu lên Bệnh viện Đa khoa Hòa Bình sửa chữa hệ thống lọc nước theo yêu cầu của Công ty Thiên Sơn. Bị cáo Quốc khai đã đến bệnh viện nhiều lần từ năm 2013, ít nhất 2 lần/năm. Khi đến chỉ gặp bị cáo Trần Văn Sơn là cán bộ phòng vật tư để được hướng dẫn vị trí máy móc cần thay thế hoặc bảo dưỡng. Đặc biệt là Quốc khẳng định khi xảy ra sự cố 8 bệnh nhân chết ngày 29/5 thì giữa Công ty Trâm Anh và Thiên Sơn chưa hề ký hợp đồng về việc sửa chữa máy móc, thiết bị của Bệnh viện Đa khoa Hòa Bình.

“Ngày xảy ra sự cố bị cáo chưa thực hiện xong công việc của mình, chưa bàn giao trên giấy tờ. Trước khi nghỉ bị cáo có gọi điện cho Sơn đến khóa cửa và nhắc đã sửa và thay thế các vật tư xong, sáng hôm sau mới vào lấy mẫu nước. Sáng 29-5 khi quay lại bệnh viện lấy mẫu nước đi xét nghiệm thì thấy hệ thống máy đã chạy”, bị cáo Quốc khai.

Bị cáo Quốc cũng khai tự mua hóa chất dùng để súc rửa hệ thống lọc nước của một công ty, thừa nhận không biết hai hóa chất bị cấm sử dụng trong y tế. Bị cáo Quốc thừa nhận trách nhiệm phải đảm bảo chất lượng nước sau khi thực hiện các công việc sửa chữa, bảo dưỡng và thành thực nói: “Đó là sự tắc trách, lỗi của bị cáo. Bị cáo nhận thấy vì sự chủ quan của mình mà dẫn tới hậu quả cực kì nghiêm trọng”.

Bị cáo Trần Văn Sơn là người được giao trách nhiệm kiểm tra, giám sát quá trình sửa chữa máy móc đã khai trước toà rằng ngày 28/5 khi bị cáo Quốc đến sửa chữa thì bản thân không có mặt mà gọi điện cho điều dưỡng mở cửa phòng thiết bị. và khẳng định không biết ai bàn giao cho Quốc sửa chữa… Đến tối bị cáo Quốc gọi điện cho bị cáo Sơn thông báo đã sửa chữa xong.

Bị cáo Trần Văn Sơn nói: “Bị cáo thấy rất có lỗi trong công việc của mình khi đã không có mặt tại đó. Tuy nhiên, để xảy ra hậu quả khiến 8 người tử vong có phải do lỗi của bị cáo hay không thì xin nhờ HĐXX xem xét”.

Thông tin từ Sơn cho biết: Từ trước đến nay sau khi sửa chữa xong đều đưa vào sử dụng được ngay.

Một chi tiết đáng lưu ý  là biên bản bàn giao thiết bị sửa chữa ghi vào hồi 18 giờ 35 ngày 28/5/2017, tuy nhiên Quốc khẳng định không ký bất cứ biên bản nào trong ngày hôm đó. Bị cáo Trần Văn Sơn, đối chất đã khai nhận rằng hai biên bản bàn giao thiết bị được lập vào hồi 10 giờ và 18 giờ 35 ngày 28/5/2017, tức là lập khống sau khi sự cố xảy ra. Sơn khẳng định các biên bản này đúng là chữ ký của mình, cả hai đều do chính bị cáo lập ra, không khai nhận có ai chỉ đạo.

Còn ai khác liên quan đến sự cố?

Bên lề phiên tòa, nhiều ý kiến cho rằng phải xem xét trách nhiệm của ông Trương Quý Dương, Giám đốc BV đa khoa tỉnh Hòa Bình. Ông Dương là người trực tiếp ký kết hợp đồng số 315/BVĐK T-TS với Công ty cổ phần dược phẩm Thiên Sơn trị giá 99.360.800 đồng vào ngày 25/7/2017 nhưng cũng trong ngày Công ty này lại ký hợp đồng số 05/2017/TS/TA với Công ty TNHH xử lý nước Trâm Anh; thực chất là chuyển nhượng lại hợp đồng 315/BVĐK T-TS với giá trị rẻ hơn trên 70 triệu đồng.

Việc tùy tiện cho doanh nghiệp Trâm Anh vào xử lý nước RO dùng cho y tế dẫn đến hậu quả đặc biệt nghiêm trọng này, không thể không có trách nhiệm của Giám đốc bệnh viện.

Bình luận về vụ án này, có ý kiến nêu: Bác sĩ không phải là cán bộ kỹ thuật kiểm nghiệm chất lượng nước, việc xảy ra cần xem xét giữa đơn vị bảo dưỡng và phòng quản lý vật tư, có hay không việc bảo dưỡng, hay chỉ là sự dối trá làm qua loa để lấy tiền, dẫn đến hậu quả như vậy? Việc lập biên bản bàn giao khống đã nói rõ rồi còn gì. Trách nhiệm này của lãnh đạo và phòng quản lý vật tư, không phải của bác sĩ điều trị.

Hơn nữa, việc lỏng lẻo trong quản lý, không rõ Hoàng Công Lương có phụ trách đơn nguyên Thận nhân tạo hay không; thực trạng lâu nay sau khi sửa chữa xong không xét nghiệm lại nước mà đưa vào sử dụng ngay như lời khai của Trần Văn Sơn… cho thấy trách nhiệm của lãnh đạo bệnh viện.

Phiên tòa đang tập trung làm rõ nội dung vụ án để có được bản án khách quan, toàn diện, đúng pháp luật và thấu tình đạt lý.

KIM DUNG