Vướng mắc về tiếp tục phiên tòa tạm ngừng theo quy định tại khoản 2 Điều 259 của BLTTDS năm 2015

Khoản 2 Điều 259 của BLTTDS quy định:“Việc tạm ngừng phiên tòa phải được ghi vào biên bản phiên tòa. Thời hạn tạm ngừng phiên tòa là không quá 01 tháng, kể từ ngày Hội đồng xét xử quyết định tạm ngừng phiên tòa. Hết thời hạn này, nếu lý do để ngừng phiên tòa không còn thì Hội đồng xét xử tiếp tục tiến hành phiên tòa; nếu lý do để ngừng phiên tòa chưa được khắc phục thì Hội đồng xét xử ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự…”.

Điều 216 của BLTTDS về quyết định tiếp tục giải quyết vụ án dân sự quy định: Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày lý do tạm đình chỉ giải quyết vụ án quy định tại Điều 214 của Bộ luật này không còn thì Tòa án phải ra quyết định tiếp tục giải quyết vụ án dân sự và gửi quyết định đó cho đương sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện, Viện kiểm sát cùng cấp. Quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự hết hiệu lực kể từ ngày ban hành quyết định tiếp tục giải quyết vụ án dân sự. Tòa án tiếp tục giải quyết vụ án kể từ khi ban hành quyết định tiếp tục giải quyết vụ án dân sự.”

Như vậy, trường hợp vụ án đã được đưa ra xét xử sau đó mới tạm đình chỉ giải quyết vụ án theo quy định tại khoản 2 Điều 259 nêu trên, nhưng sau đó lý do tạm đình chỉ không còn thì Tòa án phải căn cứ Điều 216 của BLTTDS để ra quyết định tiếp tục giải quyết vụ án dân sự theo mẫu số 44-DS ban hành theo Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP ngày 13/1/2017 của Hội đồng Thẩm phán TANDTC ban hành một số biểu mẫu trong tố tụng dân sự. Tuy nhiên, trong mẫu số 44-DS không có nội dung về ngày mở phiên tòa. Theo Thông báo số 89/TANDTC-PC ngày 30/6/ 2020 của TANDTC thông báo kết quả giải đáp trực tuyến một số vướng mắc trong xét xử thì trường hợp này: “Kèm theo quyết định tiếp tục giải quyết vụ án, Tòa án gửi thông báo ngày mở lại phiên tòa và phiên tòa sẽ được tiến hành lại từ đầu”.

Nhưng “phiên tòa sẽ được tiến hành lại từ đầu” ở đây được hiểu là như thế nào, thực tiễn xét xử có hai quan điểm:

Quan điểm thứ nhất: “Phiên tòa sẽ được tiến hành lại từ đầu” là tính phiên tòa được triệu tập hợp lệ lần thứ nhất theo quy định khoản 1 Điều 227 BLTTDS. Nếu đương sự hoặc người đại diện của họ, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự vắng mặt thì Hội đồng xét xử phải hoãn phiên tòa và thông báo triệu tập hợp lệ lại lần thứ hai (trừ trường hợp người đó có đơn đề nghị xét xử vắng mặt).

Quan điểm thứ hai: “Phiên tòa sẽ được tiến hành lại từ đầu” là tiếp tục phiên tòa bị tạm ngừng trước đó nhưng phải tiến hành lại từ đầu bằng thủ tục khai mạc phiên tòa. Đương sự hoặc người đại diện của họ, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự phải có mặt tại phiên tòa (trừ trường hợp họ có đơn đề nghị xét xử vắng mặt); nếu vắng mặt vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan thì Tòa án có thể hoãn phiên tòa, nếu không vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan thì xử lý theo quy định tại khoản 2 Điều 227 BLTTDS.

Tác giả đồng ý kiến với quan điểm thứ hai, vì Tòa án đã mở phiên tòa lần thứ hai và đang trong phiên tòa xét xử vụ án, nhưng do phát sinh một trong các căn cứ quy định tại khoản 1 Điều 259 BLTTDS nên Hội đồng xét xử mới quyết định tạm ngừng phiên tòa. Trường hợp nếu trong thời gian tạm ngừng phiên tòa, lý do để ngừng không còn thì Hội đồng xét xử đã tiếp tục tiến hành phiên tòa xét xử vụ án; nhưng trường hợp này vì lý do để ngừng phiên tòa chưa được khắc phục, nên Hội đồng xét xử ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự. Và đến khi lý do để ngừng phiên tòa không còn thì Hội đồng xét xử ra quyết định tiếp tục giải quyết vụ án, thông báo mở lại phiên tòa và tiếp tục phiên tòa tạm ngừng trước đó nhưng bắt đầu lại với thủ tục khai mạc phiên tòa là phù hợp.

Trên đây là những vướng mắc gặp phải khi áp dụng khoản 2 Điều 259 của BLTTDS năm 2015 về tạm ngưng phiên tòa trong thực tiễn xét xử. Mong nhận được nhiều ý kiến trao đổi của quý độc giả.

Phiên tòa xét xử án hôn nhân – gia đình tại Tòa án nhân dân huyện Thạnh Trị. Ảnh: Sớm Mai/ STonline

TRẦN THỊ KIM NHẪN (Thẩm phán TAND huyện Thạnh Trị, Sóc Trăng)