Hành vi chiếm đoạt cùng một tài sản của bị hại hai lần ở hai địa điểm thì phạm một hay hai tội?

Vào khoảng 03 giờ ngày 09/9/2023, Hồ Tấn Q đi bộ từ nhà thì phát hiện xe mô tô biển số 66H5-3438 của chị Hồ Thị Bé B không người trong coi đang đậu trước sân nhà của ông Trần Văn H (Cha chồng chị B) tại ấp N, xã V, huyện L, tỉnh Đ nên Q lén lút đi vào nhà dẫn xe về hướng đường ĐH69. Đến khoảng 04 giờ 10 phút cùng ngày, Q dẫn xe đến tiệm sửa xe do anh Đặng Văn L làm chủ thuộc ấp H, xã L, huyện L, tỉnh Đ. Q nói “do đi nhậu làm rơi chìa khóa xe” nên nhờ anh L làm cho xe nổ máy dùm, anh L trả lời “do ban đêm nên không nhận làm”. Lúc này, Q hỏi anh L mượn dụng cụ để câu dây điện khởi động xe thì anh L đồng ý. Trong lúc Q đang cắt dây điện để khởi động xe thì có anh Đặng Văn M nhà gần đó chứng kiến, anh L cùng anh M nhìn thấy chỉ một mình Q dẫn xe đến rồi Q khởi động được xe chạy đi.

Khi Q đang điều khiển xe mô tô chạy trên đường ĐT849 thì Q nhìn thấy bà Nguyễn Thị N ngụ ấp A, xã A, huyện C, tỉnh A bị tai nạn giao thông nên Q dẫn đường cho người thân bà N chở bà N đến Trạm y tế xã V để cấp cứu. Do không yên tâm đến sức khoẻ của bà N nên khoảng 06 giờ 45 phút cùng ngày, Q điều khiển xe mô tô biển số 66H5-3438 quay lại Trạm y tế xã V thăm bà N. Q điều khiển xe vào bên trong sân của Trạm y tế xã V, rồi đậu xe bên hông rồi đi vào bên trong hỏi thăm tình trạng thương tích của bà N như thế nào. Đến khoảng 07 giờ 00 phút cùng ngày, bà B đi ngang Trạm y tế xã V thì phát hiện chiếc xe mô tô biển số 66H5-3438 của mình đang đậu trong sân nên bà B đi đến chỗ xe mô tô đậu và nói “chiếc xe mô tô này của tôi hồi tối bị mất trộm sao bây giờ ở đây”, lúc này Q từ bên trong Trạm y tế đi ra chỗ xe nói “xe này do mẹ tôi mua 8 triệu” nên bà B và Q xảy ra cự cãi.

Khi Q định lên xe chạy tẩu thoát thì chị B nắm tay xe ngăn cản lại không cho Q rời đi nên Q dùng tay phải đánh một cái trúng vào gò má bên trái rồi dùng chân đạp vào đùi và chân của chị B làm cho chị B lùi lại phía sau.  Q quay đầu xe mô tô hướng ra đường ngồi lên xe nổ máy định chạy thì chị B dùng hai tay nắm vào quay yên xe kéo lại, Q quay lại nói “bà buông tay ra, không tôi đánh bà” rồi Q dùng tay đánh một cái từ trên xuống trúng vào mu bàn tay trái của chị B. Chị B buông tay xe mô tô, đạp ngã xe và truy hô “tiếp tôi, tiếp tôi” thì anh Nguyễn Minh T chạy đến. Q đành bỏ xe lại để tẩu thoát.

Đến khoảng 07 giờ 30 phút, ngày 09/9/2023, chị B đến Công an xã V trình báo sự việc trên và giao nộp xe mô tô biển số 66H5-3438. Sau một lúc lẩn trốn, Q bị lực lượng công an xã V mời về làm việc.

Tại kết luận định giá tài sản số 48/KL-HĐĐGTS ngày 15/9/2023 của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự huyện L, kết luận xe mô tô nhãn hiệu WAND, màu nâu, biển số 66H5-3438 có giá trị là 2.667.000 đồng.

Tại Kết luận giám định tổn thương cơ thể trên người sống số 02/KLTTCT-TTPYĐT ngày 16/11/2023 xác định: Tỷ lệ phần trăm tổn thương cơ thể của chị Hồ Thị Bé B tại thời điểm giám định là 01%.

Chị Hồ Thị Bé B không yêu cầu xử lý hình sự đối với Hồ Tấn Q về hành vi cố ý gây thương tích và không yêu cầu Hồ Tấn Q bồi thường.

Qua hành vi nêu trên của Hồ Tấn Q đã tồn tại các quan điểm xác định tội danh khác nhau như sau:

Quan điểm thứ nhất cho rằng, hành vi của Hồ Tấn Q chỉ phạm tội “Trộm cắp tài sản” theo quy định tại khoản 1 Điều 173 của BLHS, với lập luận như sau: Hành vi của Q chiếm đoạt chỉ có một tài sản duy nhất là chiếc xe mô tô biển số 66H5-3438 của chị Hồ Thị Bé B và hành vi lén lút lấy trộm chiếc xe mô tô đã hoàn thành, chiếc xe này đang trong sự quản lý của Q và việc Q dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực đối với chị B là để nhằm tẩu thoát.

Quan điểm thứ hai cho rằng, hành vi của Hồ Tấn Q  phạm tội “Cướp tài sản” theo quy định tại khoản 1 Điều 168 của BLHS, với lập luận: Hành vi của Q lén lút lấy trộm chiếc xe mô tô biển số 66H5-3438 của chị Hồ Thị Bé B đã hoàn thành và sau đó chị B phát hiện chiếc xe của mình bị mất, đã giằng co, nắm giữ lại được tài sản của mình nhưng Q lại có hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực để nhằm mục đích chiếm đoạt cho bằng được chiếc xe. Do đó, hành vi của Q được coi là chuyển hóa từ tội “Trộm cắp tài sản” thành tội “Cướp tài sản”.

Quan điểm thứ ba (đồng thời là quan điểm của tác giả) cho rằng, hành vi của Hồ Tấn Q phạm tội “Trộm cắp tài sản” và “Cướp tài sản” theo khoản 1 Điều 173 và khoản 1 Điều 168 của BLHS, với lập luận như sau:

- Thứ nhất, hành vi của Hồ Tấn Q lén lút lấy trộm chiếc xe mô tô biển số 66H5-3438 của chị Hồ Thị Bé B đã hoàn thành vào thời điểm Q dịch chuyển chiếc xe này ra khỏi sân nhà của ông Trần Văn H. Do đó, hành vi của Q đã đủ yếu tố cấu thành tội “Trộm cắp tài sản”.

- Thứ hai, mặc dù Hồ Tấn Q là người đang quản lý, sử dụng chiếc xe mô tô biển số 66H5-3438 của chị B, nhưng đây là tài sản mà Q lấy trộm chứ không phải là tài sản hợp pháp của Q. Hơn nữa, khi chị Q phát hiện chiếc xe của mình bị mất trộm, Q định lên xe chạy tẩu thoát. Q dùng tay phải đánh một cái trúng vào gò má bên trái rồi dùng chân đạp vào đùi và chân của chị B và còn nói “bà buông tay ra, không tôi đánh bà” rồi Q đánh vào tay trái chị B. Do đó, hành vi của Q đã đủ yếu tố cấu thành tội “Cướp tài sản”.

Trên đây là quan điểm cá nhân của tác giả, rất mong nhận được sự trao đổi của các quý độc giả và đồng nghiệp.

ThS. PHAN THÀNH NHÂN (Toà án nhân dân huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp)

Tòa án nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế đã đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án “Cướp tài sản” và “Chiếm đoạt, sử dụng trái phép vũ khí quân dụng”- Ảnh: Cái Vĩnh Tuấn Anh