Chủ tịch nước Tô Lâm:  Chất lượng của cán bộ tư pháp quyết định cao nhất đối với chất lượng bản án, chất lượng của nền tư pháp

Chất lượng, hiệu quả công tác xét xử của các Tòa án ngày càng được nâng lên

Phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc Chủ tịch nước Tô Lâm bày tỏ niềm vui mừng khi đến thăm và làm việc với TANDTC - cơ quan có vị trí, vai trò hết sức quan trọng trong bộ máy Nhà nước ta, trực tiếp bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Điểm lại quá trình phát triển của Tòa án gắn liền với quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước ta, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Chủ tịch nước nhận định: “Các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức TAND luôn đoàn kết đồng lòng, nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức, bám sát lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, nêu cao gương “Phụng công thủ pháp, chí công vô tư”, đã hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước, nhân dân tin cậy giao phó. Chất lượng, hiệu quả công tác xét xử của các Tòa án ngày càng được nâng lên, góp phần quan trọng giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo môi trường lành mạnh, ổn định cho sự phát triển của đất nước. Những đóng góp bền bỉ, thầm lặng của các thế hệ cán bộ, thẩm phán đã làm nên truyền thống tốt đẹp của ngành Tòa án; luôn được Đảng, Nhà nước, nhân dân ghi nhận, trân trọng”.

 

Quang cảnh buổi làm việc của Chủ tịch nước Tô Lâm với hệ thống TAND

Chủ tịch nước ghi nhận một số kết quả nổi bật của hệ thống TAND là chức năng, nhiệm vụ trung tâm của hoạt động tư pháp được hệ thống Tòa án thực hiện ngày càng tốt hơn, bảo vệ công lý, quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Trong đó, tỷ lệ giải quyết các loại vụ án đạt cao; chất lượng ngày càng được đảm bảo, tỷ lệ án bị hủy, sửa do lỗi chủ quan giảm dần qua các năm và thấp hơn chỉ tiêu Quốc hội đề ra; thời gian gần đây chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người không có tội. Tiến độ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm có nhiều tiến bộ, chất lượng được nâng lên, đạt và vượt chỉ tiêu theo Nghị quyết của Quốc hội.

Đổi mới trong công tác xét xử được chú trọng và đạt nhiều kết cực. Các vụ án lớn, nhất là các vụ án về kinh tế, tham nhũng trọng điểm được đưa ra xét xử kịp thời, xử lý nghiêm minh người phạm tội, góp phần quan trọng thực hiện và khẳng định quyết tâm đấu tranh phòng, chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta.

Có nhiều đóng góp tích cực, có hiệu quả công tác xây dựng pháp luật, hướng dẫn đảm bảo áp dụng thống nhất pháp luật. Tổ chức, bộ máy và đội ngũ cán bộ Tòa án các cấp không ngừng được hoàn thiện, kiện toàn theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đội ngũ cán bộ của tòa án ngày càng trưởng thành qua thực tiễn, đáp ứng tốt hơn yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Chuyển đổi số, số hóa trong các hoạt động của Tòa án được đẩy mạnh và đạt nhiều kết quả rất đáng khích lệ.

“Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tôi nhiệt liệt biểu dương thành tích, kết quả công tác của các Tòa án nhân dân trong thời gian qua” – Chủ tịch nước nói.

 

Buổi làm việc được kết nối trực tuyến đến gần 800 điểm cầu thành phần trong toàn hệ thống TAND

Chủ tịch nước biểu dương những kết quả, thành tích đồng thời chỉ ra những tồn tại, hạn chế như: Tỷ lệ bản án, quyết định hành chính bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội đề ra. Vẫn còn một số vụ án giải quyết quá thời hạn luật định do nguyên nhân chủ quan. Nhiều khó khăn, vướng mắc trong việc triển khai thi hành Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án chưa được tháo gỡ kịp thời. Một số cán bộ, công chức Tòa án chưa chấp hành nghiêm kỷ luật công vụ, thiếu rèn luyện, vi phạm đạo đức nghề nghiệp, bị xử lý theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Chế độ, chính sách đối với Thẩm phán, công chức Tòa án chưa phù hợp với nhiệm vụ được giao. Những hạn chế, thiếu sót nêu trên đã làm ảnh hưởng đến uy tín và danh dự của Tòa án.

“Với tinh thần thẳng thắn, cầu thị, tôi đề nghị Tòa án các cấp cần nghiêm túc nhìn nhận, rút kinh nghiệm, có giải pháp phù hợp, khả thi nhằm khắc phục cho được những hạn chế, bất cập, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu nhiệm vụ trong thời gian tới”- Chủ tịch nước Tô Lâm nói.

Chủ tịch nước đồng tình với những mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm mà TANDTC đã đề ra và nhấn mạnh một số một số vấn đề.

Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình phát biểu tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch nước

Thứ nhất, tập trung xây dựng nền tư pháp hiện đại, chuyên nghiệp, pháp quyền, góp phần xây dựng thành công nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tiếp tục quán triệt đầy đủ, triển khai thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng; các Nghị quyết của Trung ương; đặc biệt là Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới. Tập trung nâng cao chất lượng xét xử, tuyệt đối không làm oan người vô tội, không bỏ lọt tội phạm và người phạm tội; hạn chế tiến tới không để xảy ra các bản án bị hủy, bị sửa do lỗi chủ quan. Nâng cao chất lượng, tính khả thi, chính xác của các phán quyết, nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng, kinh tế. Kiên quyết khắc phục, thành tâm nhận khuyết điểm khi phát hiện các bản án sai soát. Chống khuynh hướng phương Tây hóa, hành chính hóa, chống tác động chuyển hóa tư pháp tòa án.

Thứ hai, đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ nhất là đội ngũ Thẩm phán thực sự trong sạch, thanh liêm, chính trực, đặt lợi ích chung của đất nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân lên trên hết, trước hết. Chất lượng của cán bộ tư pháp quyết định rất lớn, thậm chí có tính quyết định cao nhất đối với chất lượng bản án, cuối cùng là chất lượng của nền tư pháp. Mỗi sự không “chí công vô tư” trong “phụng công thủ pháp” của thẩm phán đều có thể ảnh hưởng đến sinh mạng chính trị và lợi ích, thậm chí cả tính mạng của người dân. Do vậy, việc xây dựng đội ngũ cán bộ thực sự trong sạch, có bản lĩnh chính trị vững vàng, thượng tôn pháp luật, giữ gìn bảo vệ pháp luật, không thiên lệch, hết mực công tâm, không vì lợi ích riêng tư là yếu tố căn cơ nhất.

Thứ ba, chủ động nghiên cứu và sẵn sàng các phương án đối với thực hiện nhiệm vụ của tòa án trong thời kỳ chủ động hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng và chuyển đổi số, kinh tế số, xã hội số; tập trung thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ cải cách tư pháp

Tập trung giải quyết các vụ án, bảo đảm kịp thời, nghiêm minh, khách quan, công bằng, đúng pháp luật, nhất là những vụ án do Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo; chú trọng và thực hiện có hiệu quả việc thu hồi tài sản của Nhà nước bị chiếm đoạt, thất thoát, thiệt hại. Khắc phục triệt để tình trạng Thẩm phán nể nang, ngại va chạm khi giải quyết, xét xử các vụ án hành chính.

Thứ tư, tăng cường xây dựng thể chế bảo đảm áp dụng thống nhất trong xét xử. Chủ động nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện dự thảo các văn bản quy phạm pháp luật được giao bảo đảm tiến độ, chất lượng; không để bị tác động, chi phối hoặc lồng ghép lợi ích cục bộ, lợi ích nhóm trong xây dựng pháp luật; không để xảy ra trình trạng chậm, nợ văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật. Nêu cao hợp tác quốc tế.

“Đảng, Nhà nước và Nhân dân luôn giành sự quan tâm, chăm lo, bảm đảm các điều kiện và nguồn lực xây dựng hệ thống Tòa án trong sạch, vững mạnh. Tôi tin tưởng rằng, với nỗ lực, quyết tâm cao, hành động quyết liệt, hiệu quả, đề cao trách nhiệm nêu gương, tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám nói, dám chịu trách nhiệm, đội ngũ cán bộ, thẩm phán tòa án các cấp sẽ vượt qua mọi thử thách, cám dỗ đời thường, giữ vững tâm sáng, công minh, chính trực, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và sự kỳ vọng của nhân dân”- Chủ tịch nước Tô Lâm khẳng định.

Tòa án đã không ngừng đổi mới, triển khai nhiều giải pháp đột phá

Phát biểu tại buổi làm việc, thay mặt lãnh đạo TANDTC, Chánh án Nguyễn Hòa Bình gửi lời cảm ơn Chủ tịch nước đã đánh giá cao những kết quả thành tựu mà hệ thống Tòa án đạt được trong thời gian vừa qua, đặc biệt là những thành tựu đạt được trong cải cách tư pháp, hoàn thành những chỉ tiêu xét xử của Quốc hội, tham gia xây dựng thể chế, chuyển đổi số, xây dựng Tòa án điện tử, xây dựng đội ngũ cán bộ lớn mạnh, trong sạch.

Chánh án Nguyễn Hòa Bình hứa sẽ tiếp tục cùng nhau đoàn kết để khắc phục những khó khăn, tồn tại hạn chế mà Chủ tịch nước đã chỉ ra. Phát huy những thành tựu đã đạt được và hoàn thành tốt nhiệm vụ, lời căn dặn mà Chủ tịch nước giao, nhất là việc xây dựng đội ngũ cán bộ kỷ cương, kỷ luật, trong sạch vững mạnh.

Chánh án Nguyễn Hòa Bình cũng chân thành cảm ơn đại diện các cơ quan của ban ngành của Đảng, Quốc gội,… thời gian vừa qua đã phối hợp chặt chẽ với hệ thống Tòa án góp phần giúp ngành Tòa án hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.

Trước đó, Chủ tịch nước đã nghe Báo cáo về hoạt động của các TAND, do Phó Chánh án Thường trực TANDTC Nguyễn Trí Tuệ trình bày. Theo báo cáo,  số lượng các loại vụ việc mà Tòa án phải giải quyết bình quân những năm gần đây tăng khoảng 8%/năm với tính chất đa dạng, phức tạp nhưng các Tòa án đã không ngừng đổi mới, triển khai nhiều giải pháp đột phá, sáng tạo nên chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ việc tiếp tục được đảm bảo và có nhiều tiến bộ. Tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của Tòa án được hạn chế ở mức thấp (dưới 1,5%), đáp ứng yêu cầu mà Nghị quyết Quốc hội đề ra. Từ đầu năm công tác 2024 đến nay, mặc dù số lượng các loại vụ việc thụ lý tăng 39.635 vụ so với cùng kỳ năm trước nhưng các Tòa án đã giải quyết đạt tỷ lệ 62,68%; tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của Tòa án là 0,82%, đáp ứng được yêu cầu mà Nghị quyết Quốc hội đề ra.

 

Phó Chánh án Thường trực TANDTC Nguyễn Trí Tuệ trình bày báo cáo

Việc giải quyết, xét xử các vụ án hình sự bảo đảm nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người không có tội. Chất lượng tranh tụng được bảo đảm theo hướng thực chất, hiệu quả.

Việc tổ chức xét xử các vụ án tham nhũng, kinh tế được Đảng, Nhà nước và Nhân dân đánh giá cao, dư luận đồng tình, ủng hộ. Đã áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản của Nhà nước; chú trọng quyết định tịch thu tài sản do phạm tội mà có; áp dụng các biện pháp kê biên tài sản, các biện pháp tư pháp và các hình phạt bổ sung nhằm đảm bảo thu hồi tài sản của Nhà nước đã bị chiếm đoạt hoặc thiệt hại.

Công tác giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chuyển biến tích cực. Trung bình hàng năm, TANDTC và các TANDCC phải giải quyết gần 15.000 đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm. Lãnh đạo TANDTC đã đề ra nhiều giải pháp đột phá, chỉ đạo quyết liệt để đảm bảo tiến độ, nâng cao chất lượng giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; vì vậy, năm 2022, các Tòa án đã giải quyết đạt tỷ lệ 62,4%; năm 2023, đã giải quyết đạt tỷ lệ 63,19%, vượt chỉ tiêu Nghị quyết của Quốc hội đề ra. Về cơ bản, chất lượng trả lời đơn được bảo đảm.

Lãnh đạo TANDTC đã chỉ đạo các Tòa án chú trọng và tập trung thực hiện có hiệu quả công tác hòa giải, tăng cường tập huấn chuyên sâu về kỹ năng hòa giải, đối thoại; tổ chức các hội nghị tập huấn, phiên hòa giải, đối thoại mẫu để các Tòa án học tập, trao đổi, rút kinh nghiệm, qua đó giải quyết vụ án nhanh chóng, kịp thời, góp phần củng cố mối đoàn kết trong nội bộ nhân dân.

Tích cực tham gia xây dựng thể chế, tăng cường công tác xây dựng và bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật, TANDTC đã tập trung chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ này với nhiều cách làm mới, sáng tạo, do đó, các dự án Luật, Pháp lệnh do TANDTC được giao chủ trì soạn thảo đều được thực hiện đúng tiến độ và đảm bảo chất lượng.

Công tác phát triển án lệ được quan tâm. Các án lệ được công bố đã góp phần tạo tính ổn định, minh bạch trong các phán quyết của Tòa án; đồng thời, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn xét xử của các Tòa án. Đến nay, Hội đồng Thẩm phán đã thông qua và ban hành 72 án lệ và đã có 1.721 bản án, quyết định của các Tòa án viện dẫn, áp dụng án lệ.

Việc ra quyết định kháng nghị hoặc không kháng nghị và trình Chủ tịch nước xem xét đơn xin ân giảm hình phạt tử hình được thực hiện có căn cứ và đúng thời hạn theo quy định của pháp luật.

Công tác hợp tác quốc tế được đẩy mạnh và tăng cường. Chú trọng mở rộng hợp tác với các tổ chức quốc tế, các đối tác có tiềm lực, kinh nghiệm; tích cực tham dự các hội nghị quốc tế, các khóa đào tạo do nước ngoài tổ chức nhằm tham khảo kinh nghiệm quốc tế phục vụ cho việc cải cách tư pháp, nâng cao hoạt động xét xử của Tòa án.

Báo cáo cũng nêu những khó khăn, vướng mắc hiện nay như tổ chức bộ máy chưa thực sự tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; số lượng, cơ cấu biên chế hiện nay chưa đáp ứng yêu cầu so với cơ cấu tổ chức, bộ máy, nhiệm vụ, thẩm quyền của các TAND chưa cân đối với khối lượng các loại vụ việc thụ lý ngày càng gia tăng với tính chất phức tạp như hiện nay.  Công tác thi hành án tử hình còn khó khăn, vướng mắc như: thời gian giải quyết hồ sơ án tử hình của các cơ quan vẫn còn chậm và công tác thi hành án tử hình của các địa phương vẫn còn ít.

 

Chủ tịch nước Tô Lâm và Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình cùng các đại biểu tham dự buổi làm việc chụp ảnh lưu niệm tại trụ sở TANDTC

Nhân dịp này TANDTC có một số kiến nghị Chủ tịch nước quan tâm chỉ đạo Ban Chỉ đạo Cải cách Tư pháp trung ương, các cơ quan Đảng, Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên... thống nhất về quan điểm, nhận thức đối với các nội dung liên quan đến công tác Tòa án, đồng thời quan tâm ủng hộ việc thực hiện các nhiệm vụ Cải cách tư pháp mà Nghị quyết số 27 đã đề ra.

Đề nghị Chủ tịch nước quan tâm chỉ đạo triển khai thực hiện hiệu quả các Đề án TANDTC đã xây dựng, trình và được Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp thông qua để hoàn thiện các Đề án đúng tiến độ và đảm bảo chất lượng, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của TAND.

Công tác thi hành án tử hình vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn triển khai thi hành. Đề nghị Chủ tịch nước tiếp tục chỉ đạo xem xét, quyết định đối với các trường hợp xét đơn xin ấn giảm án tử hình do TANDTC, VKSNDTC và Văn phòng Chủ tịch nước đã nghiên cứu, tham mưu trình Chủ tịch nước; chủ trì cuộc họp với Liên ngành Trung ương để đánh giá tình hình, đề xuất giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn trong công tác giải quyết án tử hình.

Đề nghị Chủ tịch nước quan tâm chỉ đạo các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu, sửa đổi quy định của pháp luật để nâng cao chất lượng công tác thi hành án tử hình cụ thể là sửa đổi Bộ luật Hình sự năm 2015, Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015, hoàn thiện quy định của Luật Thi hành án hình sự năm 2019 về thi hành án tử hình.

THANH THỦY – TRIỆU HỒ