CƠ QUAN THI HÀNH ÁN DÂN SỰ CÓ PHẢI BỒI THƯỜNG KHÔNG?

            Năm 1996, thông qua việc đấu giá, ông Phan đã mua của Phòng Thi hành án dân sự tỉnh B nay là Cục thi hành án dân sự tỉnh B căn nhà loại nhà cấp 4, diện tích là 73,7m² tọa lạc tại số 70, đường K, thành phổ M, tỉnh B.

Ông đã thanh toán đủ tiền và Cục thi hành án tỉnh B đã giao nhà cho ông (có biên bản giao nhận nhà và các giấy tờ liên quan) ông và gia đình đã sinh sống trong căn nhà đó từ năm 1996.

           Ngày 05/12/2012, Tòa án thụ lý và giải quyết vụ án “kiện đòi tài sản” và xác đinh ông Trần là nguyên đơn, ông Phan là bị đơn, Cục thi hành án dân sự tỉnh B là người liên quan với lý do: Ngôi nhà ông Phan đang ở trước đây là của ông Nhất, năm 1995 ông Nhất đã bán cho ông Trần với giá 32,5 cây vàng, ông Trần đã đặt cọc 4,5 cây vàng vào năm 1995 nhưng do ông Nhất phải thi hành khoản nợ 21.5 cây vàng tại Đội thi hành án dân sự nay là Chi cục thi hành án thành phố H tỉnh B nên ngôi nhà thuộc diện để đảm bảo thi hành án. Do đó, việc mua bán phải được sự đồng ý của Cơ quan thi hành án. Đội thi hành án đã gọi ông Nhất và ông Trần lên làm việc, tại đây ông Nhất nộp trước 15 cây vàng cho Đội thi hành án để được thực hiện việc mua bán nhà với ông Trần. Ba bên thống nhất khi ông Nhất bán nhà sẽ nộp đủ số tiền 21.5 cây vàng tại Đội thi hành án. Tuy nhiên sau khi hai bên đã làm thủ tục sang tên tại phòng công chứng và ông Trần đã đứng tên tên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng ông Nhất vẫn không  thực hiện việc thi hành khoản nợ còn lại tại cơ quan thi hành án nên Cơ quan thi hành án dân sự thời điểm đó đã thông báo bán đấu giá nhà đất của ông Nhất.

           Tòa án nhân dân B đã tuyên: Ông Phan có trách nhiệm giao trả cho ông Trần 01 căn nhà: loại nhà nhà cấp 4, diện tích 73,7m² tọa lạc tại số 70 , đường K, thành phổ M, tỉnh B theo Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà số M: 1981/1 cấp cho ông Nga ngày 12/10/1995; Cục Thi hành án dân sự tỉnh B có trách nhiệm trả cho ông Phan số tiền 90.000.000 đồng (tiền ông Phan đã bỏ ra mua đấu giá ngôi nhà của Phòng thi hành án) và bồi thường thiệt hại số tiền 1.000.000.000 đồng (định giá nhà đất thời điểm hiện tại).

          Sau khi Tòa xử, có nhiều ý kiến khác nhau về quyết định của Tòa:

           Quan điểm 1: Bản án tuyên ông Phan giao nhà cho ông Trần là không đúng. Việc mua bán nhà đất giữa ông Nhất và ông Trần chưa hoàn thành do ông Trần chưa trả đủ tiền cho ông Nhất. Đồng thời, pháp luật dân sự quy định về bản chất của quan hệ mua bán là trao tiền và nhận hàng nhưng việc mua bán giữa ông Nhất và ông Trần không có hoạt động giao nhận đó vì nhà trên ông Phan vẫn sử dụng, do đó việc mua bán vẫn hoàn toàn trên giấy.

          Mặt khác, ngôi nhà thuộc diện để đảm bảo thi hành án nên khi ông Nhất chưa thực hiện xong nghĩa vụ thi hành án thì việc mua bán, chuyển nhượng là không hợp pháp.      

           Việc mua bán nhà đất thông qua đấu giá là hợp pháp, hoạt động đấu giá thực hiện công khai, ông Phan đã đấu giá thành công, đã thanh toán đủ tiền và được cơ quan thi hành án giao nhà và sinh sống trong ngôi nhà nhiều năm do đó Tòa cần tuyên bác việc đòi nhà của ông Trần với ông Phan. Buộc Cục thi hành án dân sự tỉnh B phải thanh toán cho ông Nhất số tiền còn lại của ngôi nhà sau khi trừ nghĩa vụ thi hành án của ông Nhất.

         Quan điểm 2: Tòa xác định sai tư cách tham gia tố tụng. Ngôi nhà thời điểm trước khi Cơ quan thi hành án đấu giá thuộc sở hữu của ông Nhất và bên đứng ra đấu giá nhà đất đó là Phòng thi hành án dân sự tỉnh B (nay là Cục thi hành án dân sự tỉnh B) do đó cần xác định Cục thi hành án dân sự tỉnh B là bị đơn trong vụ án.

        Theo quy định của pháp luật thì quan hệ mua bán trong đấu giá là quan hệ hợp đồng. Việc đấu giá là hợp pháp, ngay tình do đó cần giữ nguyên kết quả bán đấu giá tài sản, công nhận quyền sở hữu nhà, sử dụng đất thuộc về ông Phan.

        Buộc Cục thi hành án dân sự tỉnh B phải thanh toán cho ông Nhất số tiền còn lại của ngôi nhà sau khi trừ nghĩa vụ thi hành án của ông Nhất.

         Quan điểm 3:

         Phòng thi hành án tỉnh B đứng ra đấu giá tài sản là sai vì nhà vẫn thuộc sở hữu của ông Nhất. Do đó cần tuyên hủy kết quả đấu giá. Tuy nhiên vì Cục thi hành án dân sự tỉnh B là cơ quan đứng ra đấu giá do đó cần xác định Cục thi hành án dân sự là bị đơn trong vụ án, ông Phan là người liên quan, buộc Cục thi hành án dân sự tỉnh B phải bồi thường cho ông Phan theo giá nhà đất thời điểm hiện tại song song với việc ông Phan bàn giao lại nhà cho Cục thi hành án dân sự tỉnh B.

         Tác giả nhất trí với quan điểm 1, xin ý kiến đóng góp, trao đổi của các bạn.

Nguyễn Anh Tuấn