Những sửa đổi, bổ sung đối với Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho người khác trong BLHS 2015

        1.“Dùng a-xít nguy hiểm hoặc hóa chất nguy hiểm” có thể phạt tù chung thân

         Hành vi phạm tội dùng a xít gây thương tích và tổn hại cho sức khỏe người khác là hành vi phạm tội bị dư luận xã hội lên án và căm phẫn vì hậu quả để lại cho người bị hại là vô cùng nghiêm trọng, gây đau đớn về thể xác, tổn hại nghiêm trọng hình thức, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống, sinh hoạt, gây khủng hoảng tinh thần của người bị hại. Tùy từng mức độ phạm tội mà tội phạm bị xử lý theo tội danh và khung hình phạt tương ứng. Từ ngày 01/01/2018 trở về trước, tội phạm thường bị khởi tố, truy tố, xét xử về tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác theo Điều 104 BLHS năm 1999. Tuy nhiên, vì điều luật không có quy định cụ thể về hành vi phạm tội nên cơ quan tiến hành tố tụng chỉ căn cứ vào mức độ gây thương tích và tổn thương như đối với các hành vi phạm tội cố ý gây thương tích thông thường, thậm chí ngay trong các tình tiết tăng nặng tại khoản 1 Điều 48 BLHS 1999 cũng không có quy định riêng biệt để áp dụng đối với loại tội phạm nguy hiểm này, nên việc xử lý chưa thực sự tương xứng với hành vi phạm tội, do đó gây bức xúc trong nhân dân và phần nào vẫn chưa đủ sức răn đe, phòng ngừa.

         Khắc phục điều đó, BLHS năm 2015 đã bổ sung sung tình tiết “Dùng a-xít nguy hiểm hoặc hóa chất nguy hiểm”  vào điểm b khoản 1 Điều 134 về tội cố ý gây thương tích và gây tổn hại cho sức khỏe người khác. Theo đó, tùy từng mức độ phạm tội mà người phạm tội có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm (khoản 1); 02 năm đến 06 năm (khoản 2); từ 05 năm đến 10 năm (khoản 3); từ 07 năm đến 14 năm (khoản 4); 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân (khoản 5).

          Ngay trong giai đoạn chuẩn bị phạm tội, người chuẩn bị a xít, hóa chất nguy hiểm nhằm thực hiện hành vi phạm tội cũng có thể bị xử lý theo quy định tại khoản 6 Điều 134 BLHS năm 2015: Người nào chuẩn bị vũ khí, vật liệu nổ, hung khí nguy hiểm, a-xít nguy hiểm, hóa chất nguy hiểm hoặc thành lập hoặc tham gia nhóm tội phạm nhằm gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

            2.Bổ sung quy định phạm tội đối với những đối tượng cụ thể

         a. Phạm tội phạm tội đối với người dưới 16 tuổi (điểm c khoản 1 Điều 134 BLHS năm 2015).

          Trong xã hội ngày nay đã xảy ra nhiều vụ bạo hành với trẻ em gây nhức nhối, căm phẫn trong nhân dân; công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em trong thời gian vừa qua chưa thực sự được chú trọng nên đã xảy ra vấn đề bạo hành, đánh đập trẻ em dã man như trường hợp của em Hào Anh ở Cà Mau, em Bình ở Hà Nội và nhiều vụ bạo hành ở các lớp mẫu giáo, nhà trẻ gần đây … do chính cô giáo, bảo mẫu hành hạ, đánh đập các cháu do gia đình tin tưởng gửi gắm, trông nom. Có vụ án đau lòng do chính cha đẻ, mẹ đẻ, cha mẹ kế hành hạ con của mình gây thương tích nghiêm trọng…

            Việc quy định rõ ràng, riêng biệt của điểm c khoản 1 Điều 134 BLHS năm 2015 nhằm giúp cho việc áp dụng pháp luật được thuận lợi và thống nhất trên thực tiễn, cùng với công tuyên truyền phổ biến pháp luật sâu rộng sẽ có hiệu quả trong đấu tranh phòng ngừa hơn.

             b .Bổ sung quy định phạm tội đối với người chữa bệnh cho mình. Sở dĩ có quy định này là do trong thực tiễn xã hội thời gian gần đây, hành vi bạo hành bác sỹ, y tá gây hoang mang, lo lắng bất ổn đối với y, bác sỹ, gây bất bình trong quần chúng nhân dân, hành vi này cần có những quy định xử lý nghiêm minh nhằm răn đe, phòng ngừa. Tuy nhiên BLHS 1999 không có quy định riêng biệt để xử lý hành vi phạm tội này.

        BLHS 2015 đã bổ sung quy định phạm tội đối với người chữa bệnh cho mình. Tuy nhiên việc bổ sung này chúng tôi cho là chưa đầy đủ. Bởi vì trong thực tiễn cuộc sống thì đa số là người nhà bệnh nhân hành hung bác sỹ, y tá chứ không phải là bệnh nhân. Do đó cần quy định đầy đủ hơn. Theo chúng tôi nên bổ sung là: phạm tội đối với người chữa bệnh cho mình hoặc cho người nhà của mình.

           c. Bổ sung quy định Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để phạm tội tại điểm e khoản 1 Điều 134. Việc bổ sung quy định này nhằm hướng tới việc đảm bảo nhân quyền, đảm bảo quyền và lợi cho công dân tốt hơn, đảm bảo sự nghiêm chỉnh trong thực hiện nhiệm vụ của các đối tượng có nghề nghiệp đặc thù như bảo vệ, vệ sỹ …

          d. Bổ sung quy định phạm tội Đối với người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân.

          Trong thực tiễn không ít trường hợp tội phạm tấn công các cán bộ, chiến sỹ công an, bộ đội biên phòng, nhà báo, bác sỹ… đang thi hành công vụ gây hậu quả nghiêm trọng. Dù Điều 134 đã bổ sung một số trường hợp cụ thể nhưng trong diễn biến cuộc sống hàng ngày có những trường hợp mà luật pháp chưa dự liệu hết thì quy định này có thể nói là quy định “quét” hướng tới các đối tượng đang thi hành công vụ mà bị tấn công. Việc BLHS 2015 quy định chi tiết và nhấn mạnh đang thi hành để nhằm xác định thời điểm thực hiện hành vi cố ý phạm tội của chủ thể thực hiện tội phạm đặc biệt là xác định rõ được động cơ mục đích của việc phạm tội để xử lý chính xác, nghiêm minh đối với tội phạm này.

         3.Chia thành 6 khung hình phạt

         Điều 134 BLHS 2015 đã sửa đổi, bổ sung một cách toàn diện, chia các khung hình phạt, tương ứng với các hành vi phạm tội cụ thể như đã giới thiệu trên, do đó BLHS năm 1999 chỉ có 04 khung hình phạt, BLHS năm 2015 có đến 06 khung hình phạt.

         Điều luật cũng đã cụ thể hóa các tình tiết tăng nặng như “Phạm tội dẫn đến chết nhiều người hoặc trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng khác” tại khoản 4 Điều 104 BLHS năm 1999 bằng các tình tiết cụ thể, rõ ràng hơn tại các khoản 3, 4, 5 Điều 134 BLHS năm 2015 như: “Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%”, “Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 11% đến 30%”, “Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm từ điểm a đến điểm k khoản 1 Điều này”, “Làm chết 02 người trở lên”….

          Việc chia các khung hình phạt tương ứng với các hành vi phạm, cụ thể hóa các tình tiết tăng nặng đã rút ngắn khoảng cách khung hình phạt. Khoản 2 có mức hình phạt từ 02 đến 06 năm (khoản 2 Điều 104 BLHS 1999 từ 02 đến 07 năm tù); khoản 3 có hình phạt tù từ 05 năm đến 10 năm (khoản 3 Điều 104 BLHS 1999 từ 05 đến 15 năm tù); khoản 4 có hình phạt tù từ 07 năm đến 14 năm (khoản 4 Điều 104 BLHS 1999 từ 10 năm đến 20 năm hoặc chung thân); khoản 5 có hình phạt tù từ 12 năm đến đến 20 năm hoặc tù chung thân.

         Việc sửa đổi bổ sung Điều 134 BLHS năm 2015 nhằm đảm bảo phù hợp thực tiễn đấu tranh phòng, chống tội phạm; bảo vệ quyền con người, đảm bảo an toàn tính mạng, sức khỏe và quyền trẻ em. Đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và đảm bảo tính minh bạch, cụ thể, rõ ràng, tạo điều kiện thuận lợi cho áp dụng thống nhất pháp luật. 

HẢI CHÂU