TAND khu vực đóng vai trò trung tâm trong việc hiện thực hóa mục tiêu tinh gọn bộ máy

Cụ thể, ngày 20/8/2025, tại Học viện Tòa án đã triển khai bồi dưỡng nghiệp vụ trực tuyến trao đổi, tọa đàm cho đội ngũ công chức giữ chức danh tư pháp (gồm Thẩm phán, Thẩm tra viên Tòa án, Thư ký Tòa án) tại 355 Tòa án nhân dân khu vực với chuyên đề “Một số vấn đề lưu ý khi giải quyết các vụ án dân sự đối với Tòa án nhân dân khu vực theo thẩm quyền”.

Chủ trì tại điểm cầu trung tâm Học viện Tòa án là Phó Giáo sư,Tiến sỹ Nguyễn Đức Hạnh- Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Học viện Tòa án; Trình bày nội dung chuyên đề tại buổi tọa đàm là Tiến sỹ Đặng Thị Thơm, Thẩm phán bậc 3, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc Học viện Tòa án.

Luật Tổ chức Tòa án nhân dân số 81/2025/QH15 đóng vai trò then chốt

Hệ thống tư pháp Việt Nam đang trải qua giai đoạn cải cách sâu rộng, hướng tới mục tiêu tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả và chuyên nghiệp hóa hoạt động xét xử. Trong bối cảnh hiện này, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân số 81/2025/QH15 đóng vai trò then chốt trong việc định hình lại cơ cấu và thẩm quyền của các cấp Tòa án.

Một trong những thay đổi cơ bản nhất là việc chấm dứt hoạt động của Tòa án nhân dân (TAND) cấp cao và thành lập TAND khu vực trên cơ sở sáp nhập, hợp nhất các TAND cấp huyện. Sự thay đổi này được thiết kế để giảm bớt các tầng nấc trung gian, đơn giản hóa cấu trúc tổ chức và góp phần nâng cao chất lượng giải quyết vụ việc. Việc bãi bỏ TAND cấp cao và thành lập TAND khu vực tạo ra một sự chuyển dịch đáng kể về cơ cấu, kéo theo những tác động trực tiếp đến việc phân bổ vụ án và mức độ phức tạp của các vụ việc được xử lý ở Tòa án khu vực. Điều này đòi hỏi một sự đánh giá lại vai trò cũng như năng lực cần có của Thẩm phán và cán bộ TAND khu vực.

Cùng với những thay đổi về tổ chức Tòa án, việc thay đổi tổ chức chính quyền địa phương theo 02 cấp cũng dẫn tới phân định lại về thẩm quyền trong nhiều lĩnh vực, trong đó có đất đai. Bên cạnh đó, với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự (BLTTDS) năm 2025, có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, cũng sẽ tạo ra những thay đổi sâu rộng về thẩm quyền và quy trình tố tụng. Những văn bản pháp luật mới này sẽ tác động mạnh mẽ đến hoạt động xét xử, đặc biệt là tại TAND khu vực - cấp Tòa án mới với nhiều nhiệm vụ và quyền hạn được mở rộng

 Quang cảnh Hội nghị tập huấn nghiệp vụ trực tuyến dành cho Tòa án nhân dân khu vực tháng 8 năm 2025

Hội nghị tập huấn nghiệp vụ trực tuyến dành cho Tòa án nhân dân khu vực truyền đạt trong thời gian 180 phút với 04 nội dung chính: (1) Thẩm quyền xét xử sơ thẩm chung đối với vụ án dân sự và kinh doanh thương mại; (2) Thẩm quyền đối với các vụ việc chuyên biệt (phá sản, Sở hữu trí tuệ) tại một số Tòa án nhân dân khu vực; (3) Thẩm quyền đối với việc bắt giữ tàu biển, tàu bay; (4) Một số lưu ý các Tòa án nhân dân khu vực khi giải quyết các tranh chấp và tuyên án đối với các loại án đất đai, giao dịch nhà đất, thừa kế, tín dụng, bảo hiểm. Trong đó, tập trung trao đổi chuyên sâu liên quan đến các kỹ năng trong quá trình giải quyết vụ án như: Kỹ năng thụ lý (trong đó nhấn mạnh đến việc nhận gửi văn bản tố tụng bằng phương tiện điện tử), kỹ năng thu thập chứng cứ, đánh giá chứng cứ trong vụ án dân sự và những lưu ý quan trọng trong quá trình giải quyết vụ án; kỹ năng giải quyết một số tranh chấp dân sự trước đây thuộc thẩm quyền của Tòa án cấp tỉnh nay thuộc thẩm quyền của Tòa án khu vực (như các tranh chấp nhà đất, chia thừa kế có yếu tố nước ngoài), các vụ án về bảo hiểm và tín dụng những bất cập vướng mắc trong áp dụng lãi suất về lãi trong hạn, lãi quá hạn, lãi phạt và xử lý tài sản bảo đảm và nhấn mạnh những vấn đề cần lưu ý đối với Tòa án nhân dân khu vực trong việc tuyên án để đảm bảo bản án được thực thi tránh những thiếu sót không đáng có, giảm thiểu kiến nghị hoặc đề nghị giải thích bản án khi Cơ quan thi hành án tổ chức thi hành.

TAND khu vực đóng vai trò trung tâm trong việc hiện thực hóa mục tiêu tinh gọn bộ máy

Kết luận nội dung Hội nghị tập huấn nghiệp vụ trực tuyến dành cho Tòa án nhân dân khu vực đã đánh giá tổng quát các vấn đề theo tinh thần mới để các Tòa án nhân dân khu vực nắm và triển khai trong thời gian tới, trong đó lưu ý các nội dung như:

- Việc triển khai mô hình TAND khu vực theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức TAND số 81/2025/QH15 và các văn bản pháp luật liên quan đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong tiến trình cải cách tư pháp. Mô hình mới không chỉ thay đổi cơ cấu tổ chức, chấm dứt hoạt động TAND cấp cao, hợp nhất nhiều TAND cấp huyện, mà còn mở rộng đáng kể thẩm quyền xét xử sơ thẩm, kể cả các vụ việc dân sự, kinh doanh thương mại có yếu tố nước ngoài, các vụ phá sản, sở hữu trí tuệ, bắt giữ tàu biển - tàu bay. Điều này đòi hỏi TAND khu vực phải có năng lực chuyên môn cao hơn, khả năng xử lý linh hoạt và đáp ứng kịp thời việc xem xét, giải quyết các vụ việc phức tạp.

- Bên cạnh những thay đổi về tổ chức và thẩm quyền, công tác tố tụng tại TAND khu vực cũng cần thích ứng với các yêu cầu mới. Việc áp dụng công nghệ thông tin trong gửi - nhận đơn, tài liệu, chứng cứ bằng phương tiện điện tử không chỉ giúp rút ngắn thời gian xử lý mà còn nâng cao tính minh bạch, thuận tiện cho đương sự. Trong giải quyết các vụ án dân sự, đặc biệt là tranh chấp có yếu tố nước ngoài, các tranh chấp phức tạp như tranh chấp về đất đai, hợp đồng bảo hiểm, hợp đồng tín dụng,.. TAND khu vực phải chú trọng xác định đúng loại tranh chấp, thẩm quyền, thời hiệu, đồng thời tuân thủ nghiêm các nguyên tắc thu thập, đánh giá chứng cứ.

- Để mô hình TAND khu vực hoạt động hiệu quả, ngoài việc hoàn thiện cơ chế pháp lý, cần nâng cao năng lực đội ngũ Thẩm phán và cán bộ Tòa án; tăng cường phối hợp liên ngành; đẩy mạnh chuyển đổi số; đồng thời có cơ chế hỗ trợ, hướng dẫn nghiệp vụ thường xuyên nhằm đảm bảo thống nhất áp dụng pháp luật trên toàn hệ thống.

- Khẳng định, TAND khu vực sẽ đóng vai trò trung tâm trong việc hiện thực hóa mục tiêu tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả xét xử và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Thành công của mô hình này phụ thuộc lớn vào sự chuẩn bị kỹ lưỡng về nhân sự, cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ và khung pháp lý, nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong giai đoạn mới.

 Đại biểu dự Hội nghị

Chất lượng Hội nghị tập huấn nghiệp vụ trực tuyến dành cho Tòa án nhân dân khu vực

Để đánh giá chất lượng Hội nghị tập huấn nghiệp vụ trực tuyến dành cho Tòa án nhân dân khu vực, Vụ Tổ chức-Cán bộ đã phối hợp với Học viện Tòa án triển khai cho toàn thể công chức tham gia buổi tọa đàm quét mã QR Code đánh giá mức độ về các tiêu chí như: Sự phù hợp của nội dung tọa đàm, trao đổi với nhiệm vụ chuyên môn của TAND khu vực; Tính cập nhật của nội dung buổi tọa đàm, trao đổi; Mức độ đáp ứng của nội dung với yêu cầu thực tiễn công việc chuyên môn của TAND khu vực hiện đang thực hiện; Nội dung truyền đạt dễ hiểu, dễ tiếp cận, khoa học; Về tác phong, thái độ của Báo cáo viên; Về khả năng sư phạm, diễn đạt, truyền đạt; Công tác tổ chức…

Kết quả tổng hợp tại Hội nghị tập huấn nghiệp vụ trực tuyến dành cho Tòa án nhân dân khu vực có nhiều ý kiến tập trung  các nội dung sau:

- Đánh giá cao về chủ trương của Tòa án nhân dân tối cao trong việc tổ chức bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn cho Tòa án nhân dân sơ thẩm khu vực trong tình hình mới khi giao nhiệm vụ tăng thẩm quyền xét xử.

 Nội dung chuyên đề rất tốt, sát với thực tế và cần có nhiều buổi tọa đàm trong thời gian tới để nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ công chức đang giữ chức danh tư pháp trong toàn hệ thống Tòa án nhân dân. Nếu được ban tổ chức có thể gửi bản mềm nội dung của chuyên đề để công chức trong hệ thống Tòa án dễ tiếp cận theo dõi, thực hiện.

- Đánh giá cao về báo cáo viên truyền đạt dễ hiểu, súc tích, gắn gọn, thiết thực, bài giảng có nội dung sâu sắc, súc tích, khúc triết. Tuy nhiên, cần bổ sung thêm thời gian để báo cáo viên có nhiều dẫn chứng vụ án cụ thể thì việc tiếp cận  sẽ tốt hơn và hướng dẫn thêm đối với loại án có yếu tố nước ngoài, ủy thác tư pháp ra nước ngoài cho TAND khu vực.

 Tiến sỹ Đặng Thị Thơm, Thẩm phán bậc 3, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc Học viện Tòa án trình bày nội dung chuyên đề tại Hội nghị

Nâng cao chất lượng chuyên môn cho đội ngũ công chức đặc biệt là công chức giữ chức danh tư pháp

Việc tổ chức tập huấn trực tuyến về công tác chuyên môn của hệ thống Tòa án trong giai đoạn hiện này là rất cần thiết, hữu tích đáp ứng được tinh thần chỉ đạo của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao về nâng cao chất lượng chuyên môn cho đội ngũ công chức đặc biệt là công chức giữ chức danh tư pháp trong giai đoạn hiện nay để đáp ứng được nhiệm vụ của Đảng và Quốc hội giao. Đây là kênh truyền tải thông điệp về chuyên môn dễ dàng tiếp cận, nắm bắt, tiết kiệm thời gian di chuyển và tiết kiệm kinh phí học tập.

 

QUANG PHÚC