Chánh án Nguyễn Văn Quảng: Tòa án nhân dân ba cấp đã nhanh chóng đi vào hoạt động ổn định, tích cực, thông suốt, hiệu quả

 Trong báo cáo nêu rõ, nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV, Quốc hội đã ban hành 06 Nghị quyết về giám sát chuyên đề và chất vấn có nội dung liên quan đến hoạt động của Tòa án nhân dân. Ngày 03/10/2025, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã có Báo cáo số 114/BC-TANDTC gửi tới các vị đại biểu Quốc hội về kết quả thực hiện các Nghị quyết.

Ngay sau khi các Nghị quyết của Quốc hội được ban hành, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã chỉ đạo Tòa án các cấp khẩn trương quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc các Nghị quyết. Hàng năm, Ban cán sự đảng (trước đây) và nay là Ban thường vụ Đảng ủy đều ban hành Nghị quyết; Chánh án Tòa án nhân dân tối cao ban hành Chỉ thị để lãnh đạo, chỉ đạo Tòa án các cấp tập trung thực hiện tốt các yêu cầu mà Nghị quyết của Quốc hội đặt ra, nhất là nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án. Việc triển khai thực hiện nghiêm túc các Nghị quyết của Quốc hội, cùng với tổ chức thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp đề ra gắn với đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo đã giúp công tác của các Tòa án có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần phòng ngừa, xử lý các vi phạm, tội phạm một cách hiệu quả. 

Xét xử kịp thời, nghiêm minh các tội phạm liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai tại đô thị

Về thực hiện nhiệm vụ xét xử kịp thời, nghiêm minh mọi hành vi phạm tội liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai tại đô thị được nêu trong Nghị quyết số 82/2019/QH14, xác định đây là vấn đề nhạy cảm, phức tạp do đó Tòa án nhân dân tối cao (TANDTC) đã chỉ đạo các Tòa án đổi mới việc tổ chức phiên tòa theo tinh thần cải cách tư pháp; đưa ra xét xử kịp thời, nghiêm minh các tội phạm liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai tại đô thị. Tòa án các cấp đã giải quyết đạt tỷ lệ 96,71% về số vụ và 92,82% về số bị cáo phạm các tội liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai, vượt 8,71% so với chỉ tiêu Quốc hội giao. Thông qua xét xử đã tăng cường các biện pháp đảm bảo thu hồi triệt để các tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt và kiến nghị phòng ngừa các sơ hở, vi phạm trong quản lý và nguyên nhân phát sinh tội phạm.

Nâng cao kiến thức, kỹ năng cho các Thẩm phán đối với việc giải quyết các vụ án xâm hại trẻ em

Về thực hiện nhiệm vụ tiếp tục hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật; đảm bảo tỷ lệ xét xử, giải quyết các vụ án xâm hại trẻ em đạt trên 90%; tăng cường bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho Thẩm phán được nêu trong Nghị quyết số 121/2020/QH14, xác định đây là yêu cầu được Quốc hội và dư luận xã hội đặc biệt quan tâm, theo đó Tòa án nhân dân tối cao đã xây dựng, trình Quốc hội thông qua Dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên; thường xuyên tổ chức Hội nghị tập huấn toàn quốc, giải đáp vướng mắc trong thực tiễn xét xử nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng cho các Thẩm phán đối với việc giải quyết các vụ án xâm hại trẻ em. Chủ động phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng khẩn trương giải quyết vụ án, bảo đảm xét xử kịp thời, đúng người, đúng tội, áp dụng hình phạt nghiêm minh và đảm bảo quyền lợi cho trẻ em. Các Tòa án đã giải quyết đạt tỷ lệ 97,82% về số vụ và 97,54% về số bị cáo; vượt 7,82% so với chỉ tiêu Quốc hội giao.

Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc các Tòa án thực hiện nghiêm các quy định về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tiêu cực.

Về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí tại Nghị quyết số 74/2022/QH15, Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn công tác quản lý và sử dụng ngân sách, tài sản công; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc các Tòa án thực hiện nghiêm các quy định về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Việc sử dụng, quản lý ngân sách bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả; việc mua sắm, thanh lý, điều chuyển tài sản đúng tiêu chuẩn định mức, công khai, minh bạch. Để tăng cường kỷ luật, kỷ cương công vụ, hàng năm, Tòa án nhân dân tối cao đều ban hành các Kế hoạch phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; Kế hoạch xác minh tài sản, thu nhập; Kế hoạch thanh tra; đồng thời, chủ động phát hiện, xử lý và khắc phục các sai phạm. Hiện nay, Tòa án nhân dân tối cao đang chủ trương triển khai sắp xếp, quản lý tài sản, trụ sở sau khi tổ chức Tòa án theo mô hình 03 cấp.

Khẩn trương xử lý dứt điểm các vụ việc liên quan đến công tác phòng, chống dịch Covid-19

Về thực hiện nhiệm vụ khẩn trương xử lý dứt điểm các vụ việc liên quan đến công tác phòng, chống dịch Covid-19 được nêu trong Nghị quyết số 99/2023/QH15, Tòa án các cấp chủ động phối hợp với các cơ quan tư pháp để đẩy nhanh tiến độ và giải quyết dứt điểm các vụ án liên quan đến công tác phòng, chống dịch, đảm bảo nghiêm minh, nhưng cũng khoan hồng, nhân văn với các hành vi sai phạm không có yếu tố vụ lợi, có tác dụng giáo dục và phòng ngừa cao.

Tòa án chú trọng bảo vệ quyền lợi của người lao động, bị ảnh hưởng do doanh nghiệp trốn đóng bảo hiểm

Việc thực hiện nhiệm vụ xét xử kịp thời, nghiêm minh các hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp được nêu trong Nghị quyết số 100/2023/QH15, các Tòa án đã chú trọng bảo vệ quyền lợi của người lao động bị ảnh hưởng do doanh nghiệp trốn đóng bảo hiểm; tạo điều kiện cho người lao động trình bày các yêu cầu về quyền lợi đã bị xâm hại, đảm bảo công bằng, dân chủ. Công tác xét xử được thực hiện khẩn trương, bảo đảm nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Các Tòa án đã giải quyết đạt tỷ lệ 92,31% về số vụ và 82,65% về số bị cáo liên quan đến trốn đóng bảo hiểm xã hội và các hành vi gian lận, trục lợi khác.

Tòa án nhân dân ba cấp đã nhanh chóng đi vào hoạt động ổn định, tích cực, thông suốt, hiệu quả

Về thực hiện nhiệm vụ nâng cao chất lượng xét xử, giải quyết các loại vụ án, tăng cường các nguồn lực cho hoạt động Tòa án được nêu trong Nghị quyết số 109/2023/QH15, ngoài những giải pháp đã triển khai nhiều năm qua, các Tòa án tập trung làm tốt công tác hòa giải, đối thoại, hạn chế việc để các vụ án quá thời hạn giải quyết theo quy định; tăng cường phối hợp với các cơ quan liên quan nhằm giải quyết vụ án kịp thời, đảm bảo tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của Thẩm phán hàng năm đều đáp ứng yêu cầu Nghị quyết của Quốc hội. Thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo hướng dẫn Tòa án các cấp thực hiện; từ ngày 01/7/2025 đến nay, mô hình Tòa án ba cấp đã nhanh chóng đi vào hoạt động ổn định tổ chức, tích cực, bảo đảm hoạt động bình thường, thông suốt, hiệu quả. Tòa án nhân dân tối cao đang tập trung nguồn lực đầu tư cho Tòa án nhân dân khu vực.

Một số kiến nghị của Tòa án nhân dân tối cao

Đối với nhiệm vụ liên quan đến công tác phòng, chống dịch Covid-19, đến nay, phần lớn các vụ việc này đã được các cơ quan chức năng xử lý và có kết luận. Do đó, TANDTC đề xuất chấm dứt việc xây dựng báo cáo riêng đối với nội dung này.

TANDTC đề nghị cho phép tích hợp các nội dung báo cáo việc thực hiện chỉ tiêu, yêu cầu tại nhiều Nghị quyết hiện nay của Quốc hội liên quan đến công tác Tòa án vào Báo cáo công tác hàng năm để tránh trùng lặp, bảo đảm tính hệ thống trong công tác tổng hợp, theo dõi kết quả thực hiện. 

QUANG PHÚC

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng - Ảnh: Gia