Nguyễn Văn H phạm tội gì?

Trong khoảng thời gian từ tháng 7/2016 đến tháng 3/2019, Nguyễn Văn H được chỉ huy Trung đoàn X, Bộ CHQS thành phố P giao nhiệm vụ đảm bảo quân lương cho Trung đoàn. Sau khi được giao nhiệm vụ, do là người địa phương và dựa trên một số mối quan hệ quen biết từ trước, H đã trực tiếp liên hệ với một số cá nhân trên địa bàn thành phố P để mua lương thực, thực phẩm và thỏa thuận mỗi tháng thanh toán một lần, tháng sau sẽ thanh toán tiền tháng trước. Việc mua thực phẩm cho đơn vị hoàn toàn do H chủ động tự liên hệ mua bán, thanh toán với người bán.

 Trên cơ sở bảng kê các khoản mua lương thực, thực phẩm của H, hằng tháng cơ quan tài chính Trung đoàn X lập phiếu chi và thanh toán đầy đủ tiền mua thực phẩm trong từng tháng cho H. Tuy nhiên, sau khi thanh toán được tiền, H đã nảy sinh ý định chiếm đoạt số tiền của các cá nhân đã bán hàng cho H để chi tiêu cá nhân nên đến hạn thanh toán, H đã không thanh toán được hoặc chỉ thanh toán một phần cho họ. Để tạo sự tin tưởng, H viện ra lý do là Trung đoàn chưa thanh toán tiền thực phẩm cho H nên chưa có tiền để trả. Tất cả các giao dịch mua bán giữa H và những người bán thực phẩm hầu như được thực hiện bằng hình thức gọi điện trao đổi. Các cá nhân này đã tin tưởng và tiếp tục cung cấp thực phẩm cho H. Với thủ đoạn như vậy, H đã chiếm đoạt của 11 cá nhân với tổng số tiền là 2,1 tỷ đồng, cụ thể như sau:

Từ năm 2017, H đã mua thịt lợn của bà N với số lượng ít, mua đến đâu thanh toán đến đó. Đầu năm 2018, do phải mua với số lượng lớn, H thỏa thuận với bà N về cách thức mua bán, theo giá thị trường, thanh toán bằng tiền mặt, mỗi tháng thanh toán một lần, tháng sau thanh toán tháng trước; quá trình mua bán không có hóa đơn, chứng từ mà H chỉ ký xác nhận vào sổ nợ của bà N. Tính đến hết tháng 6/2018, tổng số tiền thịt lợn mà H mua của bà N là 751,9 triệu đồng nhưng mới trả được một phần; tính đến tháng 3/2019, H chiếm đoạt của bà N 319 triệu đồng.

Với thủ đoạn tương tự như trên, H đã chiếm đoạt tài sản của 10 người khác số tiền là 1,78 tỷ đồng.

Xoay quanh vấn đề định tội danh về vụ án này có hai quan điểm khác nhau như sau:

Quan điểm thứ nhất cho rằng: Nguyễn Văn H phạm tội tham ô tài sản theo Điều 353 BLHS.

Về mặt khách quan của tội tham ô tài sản được hiểu là người phạm tội tham ô có hành vi chiếm đoạt tài sản mà mình có trách nhiệm quản lý bằng thủ đoạn lợi dụng chức vụ quyền hạn. Đối tượng của hành vi chiếm đoạt là những tài sản mà người phạm tội được quản lý.

Về chủ thể, Nguyễn Văn H chính là người được giao trách nhiệm bảo đảm quân lương cho Trung đoàn X và đã có hành vi chiếm đoạt số tiền mà Trung đoàn X đã thanh toán cho hằng tháng về việc mua bán thực phẩm.

Mặt chủ quan của tội tham ô tài sản quy định lỗi cố ý trực tiếp. Mục đích là mục đích tư lợi.

Hậu quả là với thủ đoạn như vậy, H đã chiếm đoạt tổng số tiền mà Trung đoàn thanh toán hằng tháng cho H để mua bán thực phẩm với 11 bị hại là 2,1 tỷ đồng.

Như vậy, đủ căn cứ để xác định Nguyễn Văn H phạm tội tham ô tài sản theo Điều 353 BLHS.

Quan điểm thứ hai cũng là quan điểm của tác giả cho rằng: Nguyễn Văn H phạm tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo  Điều 175 BLHS.

Theo như nội dung vụ án nêu trên, tài sản mà H chiếm đoạt ở đây không phải là số tiền mà Trung đoàn đã thanh toán cho H hàng tháng. Bởi vì, nếu xác định đó là tài sản bị chiếm đoạt thì Trung đoàn phải là chủ thể bị chiếm đoạt tài sản, tuy nhiên số tiền mà Trung đoàn thanh toán hàng tháng đã được quy đổi ra thực phẩm mà H cung cấp hàng tháng ứng đủ với số tiền đó rồi. Tài sản bị chiếm đoạt ở đây phải là số tiền mà các bị hại đã tin tưởng và cho H nợ sau mỗi lần mua bán thực phẩm.

Như vậy, chiếu theo Điều 175 BLHS quy định về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”, chúng ta có thể hiểu như sau:

 Thứ nhất, về dấu hiệu pháp lý tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản thể hiện: bằng thủ đoạn gian dối.. chiếm đoạt tài sản của người khác đã được giao cho mình trên cơ sở hợp đồng vay, thuê, mượn…Trong vụ án nêu trên, rõ ràng Nguyễn Văn H đã cố tình viện ra lý do là Trung đoàn chưa thanh toán tiền thực phẩm cho H nên chưa có tiền để trả cho 11 người cung cấp thực phẩm. Các bị hại này đã tin tưởng và tiếp tục cung cấp thực phẩm cho H. Với thủ đoạn như vậy, H đã chiếm đoạt của 11 cá nhân với tổng số tiền là 2,1 tỷ đồng. Đây là thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản của người khác.

 Thứ hai, Nguyễn Văn H đã được chỉ huy Trung đoàn X, giao nhiệm vụ đảm bảo quân lương cho Trung đoàn. Hằng tháng cơ quan tài chính Trung đoàn X lập phiếu chi và thanh toán đầy đủ tiền mua thực phẩm trong từng tháng cho H. Đây chính là tài sản mà (chủ tài sản) là Trung đoàn X đã giao cho H (là chủ thể) để quản lý và sử dụng theo mục đích hợp pháp.

 Thứ ba, về hành vi phạm tội của tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản được hiểu là hành vi chiếm đoạt toàn bộ hay một phần tài sản đã được giao trên cơ sở hợp đồng đã kí kết giữa chủ tài sản và người có hành vi chiếm đoạt.

Đối tượng của hành vi chiếm đoạt trong tội này là những tài sản đã được giao ngay thẳng cho người phạm tội trên cơ sở hợp đồng. Hành vi chiếm đoạt ở đây là hành vi không thực hiện đúng nghĩa vụ cam kết.

Trong vụ án này, Nguyễn Văn H và các bị hại đã thực hiện mua bán thực phẩm qua hình thức hợp đồng bằng miệng là chủ yếu (gọi điện thoại trao đổi mua bán). Nguyễn Văn H đã không thực hiện đúng nghĩa vụ cam kết với các bị hại như đã hứa sẽ thanh toán tiền đầy đủ sau khi mua thực phẩm của 11 bị hại nêu trên. Sau đó, H đã sử dụng số tiền mà Trung đoàn X thanh toán cho việc mua thực phẩm vào mục đích tiêu xài cá nhân của mình. H không thanh toán hoặc chỉ thanh toán một phần cho các bị hại nêu ở trên.

Căn cứ những phân tích trên, Nguyễn Văn H thỏa mãn dấu hiệu tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo Điều 175 BLHS.

Trên đây là những quan điểm khác nhau về việc định tội danh trong vụ án nêu trên, kính mong sự trao đổi của các bạn!

 

Một phiên tòa được mở tại Tòa án quân sự thủ đô nằm trên địa bàn quận Đống Đa, Hà Nội (Ảnh: TTXVN) 

DƯƠNG THỊ HỒNG NGÁT (Tòa án quân sự Quân khu 3)