Giải pháp xây dựng phần mềm hỗ trợ công tác thống kê trong hệ thống Tòa án nhân dân

1. Vấn đề chung

Trong xu thế đẩy mạnh cải cách tư pháp và ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của các cơ quan Nhà nước, việc xây dựng và triển khai các công cụ hỗ trợ công tác quản lý, điều hành, đặc biệt là trong lĩnh vực thống kê tư pháp, trở nên hết sức cần thiết và cấp bách. Thực hiện Kết luận 126-KL/TW ngày 14/02/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về một số nội dung, nhiệm vụ tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị năm 2025 nên sẽ sát nhập một số đơn vị Tòa án lại với nhau, chính vì thế số lượng án sẽ tăng lên. Bên cạnh đó, thực tiễn hiện nay việc lấy số liệu thống kê vẫn còn thủ công, phụ thuộc nhiều vào sổ theo dõi kết quả để tra cứu kết quả. Với phương pháp thủ công như vậy, việc lấy số liệu mất nhiều thời gian, thiếu chính xác, khó khăn trong việc tra cứu, thống kê số liệu theo từng Thẩm phán, Thư ký và nhập số liệu vào phầm mềm https://tk.toaan.gov.vn, nhất là những đơn vị có số lượng án tương đối nhiều.

Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn trong công tác chuyên môn, phần mềm “Thống kê Tòa án” đã được tác giả nghiên cứu, phát triển với mục tiêu phục vụ hiệu quả trong việc phân tích, tổng hợp dữ liệu và lập báo cáo kết quả tại các đơn vị thuộc hệ thống Tòa án nhân dân. Phần mềm được thiết kế trên cơ sở đảm bảo các yếu tố chính xác, kịp thời và đầy đủ của thông tin, qua đó góp phần nâng cao chất lượng công tác thống kê, hỗ trợ đắc lực cho hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo và điều hành của các đơn vị một cách hiệu quả nhất. Phần mềm được tác giả thiết kế có giao diện trực quan, dễ dàng sử dụng và có khả năng tích hợp dữ liệu linh hoạt. Những đặc điểm này giúp phần mềm trở thành công cụ hữu ích trong việc hiện đại hóa hoạt động quản lý tư pháp, phù hợp với định hướng chuyển đổi số mà ngành Tòa án đang triển khai trong giai đoạn hiện nay.

2. Phương pháp xây dựng phần mềm

Phần mềm Thống kê Tòa án được lập trình trên ứng dụng Microsoft Excel, cho nên có giao diện trực quan, sinh động, thao tác đơn giản và dễ dàng áp dụng vào thực tiễn ở 02 cấp Tòa án nhân dân.

 Phần mềm gồm các Sheet như Home, thống kê, các loại án, công tác thi hành án và thanh điều hướng dùng để thiết lập phần mềm, lấy số liệu thống kê, thiết lập phần mềm, lọc điều kiện lấy số liệu thống kê, công cụ tính án phí, tính lãi khoản vay, tính tuổi bị cáo, tính ngày tạm giam. Ngoài ra, phần mềm có công cụ hỗ trợ như in dữ liệu, lọc kết quả theo từng người, dễ dàng xuất file PDF thuận lợi trong việc gửi và quản lý số lượng án tại đơn vị.

 

(Hình 1: Giao diện chính của phần mềm Thống kê Tòa án)

3. Tính năng chính của phần mềm

- Dễ dàng thiết lập thông tin tên đơn vị sử dụng; tên Thẩm phán, Thư ký, Hòa giải viên; các quyết định giải quyết và tự động hiển thị biểu đồ kết quả thụ lý, giải quyết án theo thời điểm lấy số liệu thống kê.

(Hình 2: Thông tin thụ lý, giải quyết các loại án)

- Phần mềm sẽ tự động thống kê số liệu theo danh sách Thẩm phán, Thư ký, Hoà giải viên, tương ứng với từng loại án cụ thể các quyết định được ban hành, án bị hủy sửa và số lượng thụ lý mới, án chưa giải quyết theo từng loại án.

- Sắp xếp dữ liệu các vụ án theo ngày thụ lý, định dạng thời gian, xóa, chuyển án tồn sang năm mới, cập nhật dữ liệu nhanh chóng vào phần mềm. Ngoài ra phần mềm có thêm công cụ tính lãi khoản vay, tính án phí, tính thời hạn tạm giam, tính số ngày đã tạm giam và tính tuổi của bị cáo.

+ Công cụ tính lãi khoản vay: Chỉ cần chọn khoảng thời gian cần tính lãi, nhập số tiền nợ gốc và lãi suất khoản vay phần mềm sẽ tự động tính chính xác tiền lãi và tổng số tiền nợ.

+ Công cụ tính án phí: Chỉ cần chọn loại án và nhập số tiền cần tính án phí phần mềm sẽ tự động tính tạm ứng án phí theo quy định.

 

 

(Hình 3: Công cụ tính lãi vay và tiền án phí)

+ Công cụ ngày tạm giam: Chỉ cần chọn ngày bắt đầu tính lệnh tạm giam và nhập số ngày tạm giam phần mềm sẽ tính ngày hết lệnh tạm giam hoặc chọn ngày bắt đầu và ngày hết lệnh phầm mềm sẽ tính số ngày đã tạm giam.

+ Công cụ tuổi bị can: Trường hợp cần tính tuổi để xem bị can đã thành niên hay chưa, phần mềm sẽ hỗ trợ tính nhanh tuổi của bị can dựa trên ngày sinh và thời điểm phạm tội.

 

 

(Hình 4: Công cụ tính ngày tạm giam và tuổi của bị can)

- Chức năng lấy số liệu thống kê:

Chỉ cần nhập ngày bắt đầu và ngày kết thúc lấy số liệu phần mềm sẽ hoàn toàn tự động thống kê toàn bộ số liệu theo từng loại án cụ thể, đồng thời hiển thị chi tiết kết quả giải quyết theo từng Thẩm phán, Thư ký; Hòa giải viên và các quyết định được ban hành. Hiển thị kết quả thống kê một cách chi tiết và thuận tiện trong việc sử dụng để nhập kết quả giải quyết án lên phầm mềm https://tk.toaan.gov.vn của Tòa án nhân dân tối cao.

(Hình 5: Thống kê số liệu để nhập lên phần mềm tk.toaan.gov.vn)

+ Phần mềm sẽ tự động hiển thị toàn bộ số liệu thụ lý, giải quyết chi tiết các loại án như: Hình sự, Dân sự, Hôn nhân gia đình, Kinh doanh thương mại, Hành chính, Lao động, Công tác thi hành án, Hòa giải đối thoại tại Toà án hoặc biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án theo thời điểm nhập lấy số liệu. Ngoài ra, phần mềm còn cho phép lấy số liệu theo từng Thẩm phán, Thư ký cụ thể, chi tiết.

(Hình 6: Giao diện thống kê tổng hợp số liệu các loại án)

- Chức năng nhập liệu: Các Sheet như hình sự, dân sự, dân sự, hành chính, lao động, kinh doanh thương mại, hòa giải đối thoại tại Tòa án, công tác thi hành án dùng để nhập liệu đầu vào trong quá trình thụ lý, giải quyết án như ngày thụ lý, số thụ lý, tên đương sự, quan hệ pháp luật, ngày giải quyết, loại quyết định ban hành, Thẩm phán, Thư ký được phân công giải quyết....; Phần mềm sẽ tự động cảnh báo khi nhập lỗi, hiển thị danh sách điều luật, tội danh, các quan hệ tranh chấp tương ứng một cách trực quan, dễ dàng khi sử dụng.

(Hình 7: Danh sách lựa chọn nhanh điều luật, tội danh)

- Thiết lập phần mềm: Phần mềm có nhiều tùy chọn cài đặt phù hợp với nhu cầu sử dụng của đơn vị, sở thích của cá nhân. Dễ đàng thay đổi tên đơn vị, tên Thẩm phán thư, ký. Nhiều tính năng xử lý dữ liệu mạnh mẽ, dễ dàng in ấn số liệu hoặc xuất bản nhanh file pdf, thuận tiện trong việc gửi và số hóa dữ liệu thống kê.

 

4. Tính thực tiễn của phầm mềm

- Tính thực tiễn, hiệu quả công việc: Phần mềm Thống kê Tòa án có tính ứng dụng vào thực tiễn cao, đã góp phần mang lại hiệu quả, chất lượng trong quá trình lấy số liệu thống kê, tiết kiệm được nhiều thời gian, dễ dàng thống kê lấy số liệu theo từng loại án, hoặc theo từng Thẩm phán, Thư ký, Hòa giải viên.

Việc lấy số liệu được tự động hóa, có bảng thống kê số liệu chi tiết theo từng loại án, dễ dàng lấy số liệu để nhập vào phần mềm tk.toaan.gov.vn một cách nhanh chóng, chính xác và khoa học, rút ngắn nhiều thời gian so với lúc chưa áp dụng phầm mềm vào quản trị tại cơ quan.

- Tiết kiệm về thời gian: Khi chưa có phần mềm thì việc lấy số liệu thống kê đều phải làm thủ công, tốn nhiều thời gian, nhưng từ khi áp dụng phần mềm vào đơn vị thì việc lấy số liệu nhanh chóng, chưa tới 3 giây đã có kết quả giải quyết án của cả đơn đơn vị, tiết kiệm được rất nhiều thời gian; Phần mềm sẽ tự động thống kê và phân tích số liệu đầy đủ quát trình thụ lý, giải quyết của từng loại án, theo từng Thẩm phán, Thư ký.

- Thuận tiện trong việc theo dõi án: Phần mềm Thống kê Tòa án giúp cho Lãnh đạo và Thẩm phán có thể dễ dàng kiểm tra, theo dõi tiến độ thụ lý và giải quyết án tại đơn vị thông qua danh sách và số liệu chi tiết theo từng vụ việc, từng Thẩm phán, thư ký. Việc quản lý, giám sát án quá hạn được thực hiện một cách kịp thời, khoa học và chính xác, góp phần hỗ trợ lãnh đạo trong công tác chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc, đảm bảo các vụ việc được giải quyết đúng tiến độ, nâng cao hiệu quả công tác chuyên môn.

- Nâng cao hiệu quả: Việc tích hợp phần mềm Thống kê Tòa án với các nền tảng lưu trữ đám mây như OneDrive, Google Drive, Dropbox... sẽ tối ưu hóa hiệu quả sử dụng, cho phép kết nối và khai thác đồng thời trên nhiều máy tính trong đơn vị. Qua đó, góp phần hiện đại hóa toàn diện quy trình công tác, từ khâu tiếp nhận đơn, thụ lý, giải quyết án đến theo dõi kết quả xét xử phúc thẩm, giám đốc thẩm và công tác báo cáo, thống kê hàng tháng. Phần mềm cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc tra cứu, cung cấp thông tin về Thẩm phán thụ lý, tình hình giải quyết đơn cũng như các thông tin liên quan đến đương sự một cách nhanh chóng, chính xác, góp phần nâng cao hiệu quả công tác chuyên môn.

5. Kết luận

Sau gần 10 năm áp dụng vào thực tiễn, đến nay đã có hơn 100 đơn vị tin tưởng và sử dụng; nhận thấy phần mềm đã phát huy tốt trong công tác thống kê, thuận lợi theo dõi tiến độ giải quyết các vụ án, qua đó góp phần nâng cao chất lượng giải quyết án của đơn vị, hướng tới xây dựng Tòa án điện tử hiện đại, minh bạch, hiệu quả. Qua bài viết tác giả chỉ muốn chia sẻ phần mềm Thống kê Tòa án đến tất các đồng nghiệp trong phạm vi cả nước. Để sử dụng hãy truy cập https://bit.ly/TKTA2025

Rất mong được góp ý của các đồng nghiệp, để phần mềm Thống kê Tòa án được hoàn thiện hơn và phục vụ tốt cho công tác Tòa án nhân dân.

PHẠM CHÍ DŨNG (Tòa án nhân dân huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum)