Một số quy định mới của Nghị định số 282/2025/NĐ-CP ngày 30/10/2025 của Chính phủ về vi phạm các quy định về phòng, chống và kiểm soát ma túy và đề xuất, kiến nghị

Nghị định này thay thế Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phong, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình (sau đây gọi tắt là Nghị định số 144/2021/NĐ-CP), đánh dấu bước hoàn thiện khung pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, phù hợp với yêu cầu thực tiễn và định hướng chuyển đổi số quốc gia. Trong đó quy định về vi phạm các quy định phòng, chống và kiểm soát ma túy có nhiều nội dung mới, bảo đảm tính rõ ràng, thống nhất trong áp dụng, bảo đảm tính răn đe, hiệu lực của quy định trong thực tiễn. Các quy định này chính thức được áp dụng từ ngày 15/12/2025.

1. Một số quy định mới của Nghị định số 282/2025/NĐ-CP về vi phạm các quy định về phòng, chống và kiểm soát ma túy

Nội dung quy định về mức xử phạt đối với vi phạm các quy định về phòng, chống và kiểm soát ma túy được quy định tại Điều 30 Nghị định số 282/2025/NĐ-CP gồm 09 khoản, so với quy định tại Điều 23 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP thì số lượng điều khoản được giữ nguyên. Tuy nhiên, quy định tại Điều 30 Nghị định này có nhiều nội dung mới được bổ sung, hoàn thiện, bảo đảm tính phù hợp, rõ ràng, thống nhất trong áp dụng. Cụ thể:

Thứ nhất, tại khoản 1 Điều 30 Nghị định số 282/2025/NĐ-CP quy định bổ sung hình thức phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với người có hành vi “Kỳ thị người sử dụng trái phép chất ma túy, người cai nghiện ma túy, người sau cai nghiện ma túy.”. Đây là quy định hoàn toàn mới so với quy định tại khoản 1 Điều 23 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP là chỉ quy định việc xử phạt đối với hành vi “sử dụng trái phép chất ma tuý”. Việc bổ sung này, tác giả cho rằng là phù hợp và cần thiết, đáp ứng yêu cầu thực tế điều chỉnh các hành vi trong xã hội hiện nay liên quan đến công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy.

Thứ hai, nội dung Điều 30 Nghị định số 282/2025/NĐ-CP bổ sung cụm từ  “nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự”;  “nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự” để mô tả rõ hơn các hành vi bị áp dụng các mức phạt tương ứng, cụ thể. Việc bổ sung này là hoàn toàn cần thiết, để bảo đảm tính rõ ràng và sự tương thích, phân loại trách nhiệm với quy định của Bộ luật Hình sự. Theo đó, nội dung điều luật xác định rõ chỉ những hành vi không bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự mới là đối tượng chịu các hình phạt theo quy định của Nghị định này. Với quy định mới này cũng bảo đảm tính rõ ràng khi xem xét các hành vi phạm tội tương xứng trong Bộ luật Hình sự.

Thứ ba, một điểm mới tiếp theo trong quy định tại Điều 30 Nghị định số 282/2025/NĐ-CP là nhà làm luật quy định xử phạt cả hành vi “hướng dẫn trồng cây có chứa chất ma túy” thay vì như trước đây tại khoản 3 Điều 23 Nghị định 144/2021/NĐ-CP không quy định việc xử phạt đối với hành vi này.

Đồng thời, thay vì quy định cụ thể hành vi trồng các loại cây thuốc phiện, cây cần sa, cây coca, cây khát và các loại cây khác có chứa chất ma túy như trước đây thì quy định tại khoản 3 Điều 30 được sửa đổi, bổ sung theo hướng quy định ngắn gọn là hành vi trồng cây có chứa chất ma túy. Quy định mới này bảo đảm tính bao quát, ngắn gọn, xúc tích nhưng vẫn đầy đủ nội dung, bảo đảm việc áp dụng thống nhất trong thực tiễn.

Thứ tư, tại khoản 4 Điều 30 Nghị định số 282/2025/NĐ-CP, nhà làm luật đã loại bỏ quy định về chủ thể phải chịu hình phạt tiền mà chỉ quy định những hành vi bị áp dụng mức phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.

Theo đó, điều khoản này chỉ quy định những hành vi bị xử phạt bao gồm:

- Môi giới, giúp sức hoặc hành vi khác giúp người khác sử dụng trái phép chất ma túy;

- Chống lại hoặc cản trở việc xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể, xác định tình trạng nghiện ma túy, quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, cai nghiện ma túy, quản lý sau cai nghiện ma túy.

Thay vì trước đây, khoản 4 Điều 23 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định chủ thể chịu xử phạt gồm: Người đứng đầu, người đại diện theo pháp luật, người được giao quản lý cơ sở kinh doanh, dịch vụ, người quản lý phương tiện giao thông hoặc cá nhân khác có trách nhiệm quản lý nhà hàng, cơ sở cho thuê lưu trú, câu lạc bộ, hoạt động kinh doanh karaoke, hoạt động kinh doanh vũ trường, kinh doanh trò chơi điện tử, các phương tiện giao thông để xảy ra hoạt động tàng trữ, mua bán, sử dụng trái phép chất ma túy trong khu vực, phương tiện do mình quản lý (điểm a).

Quy định này rõ ràng là không phù hợp, vì đoạn đầu của khoản 4 Điều 23 xác định việc áp dụng mức phạt là đối với “một trong những hành vi sau đây”, nhưng điểm a khoản này lại liệt kê các chủ thể bị áp dụng hình phạt này. Do vậy, việc sửa đổi, bổ sung của khoản 4 Điều 30 Nghị định số 282/2025/NĐ-CP là hoàn toàn chính xác và phù hợp.

Thứ năm, tăng mức phạt tiền đối với cung cấp địa điểm, phương tiện cho người khác tàng trữ trái phép chất ma túy.

Theo quy định tại khoản 7 Điều 30 Nghị định 282/2025/NĐ-CP, mức phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng đối với hành vi cung cấp địa điểm, phương tiện cho người khác tàng trữ trái phép chất ma túy. Như vậy, so sánh với quy định tại điểm a khoản 5 Điều 23 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định hành vi cung cấp địa điểm, phương tiện cho người khác tàng trữ chất ma tuý có mức phạt từ 20 triệu đồng đến 40 triệu đồng, như vậy quy định mới đã tăng mức phạt gần gấp 02 lần. Việc thay đổi mới, nâng mức hình phạt tiền này là phù hợp với điều kiện thực tế hiện nay, bảo đảm tính răn đe của hình phạt khi được áp dụng.

Ngoài ra, Điều 30 Nghị định 282/2025/NĐ-CP còn có một số quy định được sửa đổi, bổ sung mới so với quy định trước đây, như bổ sung hành vi bị xử phạt tại khoản 5 gồm hành vi:

- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn, nghề nghiệp để vi phạm pháp luật về phòng, chống ma túy;

- Bổ sung, làm rõ một loạt hành vi quy định tại khoản 5 và khoản 6 của Nghị định này.

Ngoài ra, quy định về hình thức xử phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả cũng được sửa đổi, bổ sung nhằm bảo đảm tính minh thị của điều luật, bảo đảm thống nhất trong áp dụng vào thực tiễn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của điều luật.

2. Một số đề xuất, kiến nghị

Có thể thấy, sau bốn năm thực hiện, Nghị định số 144/2021/NĐ-CP đã góp phần tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước trong các lĩnh vực an ninh, trật tự, phòng cháy, chữa cháy, phòng chống tệ nạn xã hội và bạo lực gia đình. Tuy nhiên, thực tiễn thi hành cũng bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập: Phạm vi điều chỉnh chưa phù hợp, gây khó khăn khi áp dụng. Mức phạt chưa tương xứng với tính chất, mức độ vi phạm, chưa đủ sức răn đe trong bối cảnh kinh tế - xã hội phát triển nhanh. Thẩm quyền xử phạt chưa phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền hai cấp hiện nay, nhiều vi phạm phát sinh ở cơ sở nhưng cấp xã chưa đủ thẩm quyền xử lý. Chưa tương thích với hệ thống luật mới ban hành như Luật Căn cước năm 2023, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2025, Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở năm 2023… Chưa đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, chưa quy định cụ thể về thủ tục buộc nộp lại giấy phép là bản điện tử và chưa có các hành vi vi phạm về căn cước điện tử, định danh và xác thực điện tử.

Trước yêu cầu cấp bách của thực tiễn và để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, việc ban hành Nghị định số 282/2025/NĐ-CP là hết sức cần thiết và kịp thời, thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân[1].

Để các quy định của Nghị định số 282/2025/NĐ-CP nói chung, quy định về vi phạm các quy định về phòng, chống và kiểm soát ma túy nói riêng thực sự đi vào đời sống xã hội, phát huy được hiệu lực, hiệu quả cao, tác giả xin nêu một số đề xuất, kiến nghị cụ thể như sau:

Thứ nhất, cần tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến pháp luật, mà cụ thể, trọng tâm là các quy định mới về vi phạm các quy định về phòng, chống và kiểm soát ma túy trong Nghị định số 282/2025/NĐ-CP.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật thì “Công dân có quyền được thông tin về pháp luật và có trách nhiệm chủ động tìm hiểu, học tập pháp luật.”.

Đồng thời, Nghị quyết số 27-NQ/TW đặt ra các yêu cầu: “tiếp tục đổi mới công tác phổ biến, giáo dục pháp luật”. “Ðẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân về Hiến pháp và pháp luật, về Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam và yêu cầu, nhiệm vụ tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới”. Do đó, các cơ quan có thẩm quyền cần đẩy mạnh việc thông tin, tuyên truyền, phổ biến các nội dung của về vi phạm các quy định về phòng, chống và kiểm soát ma túy trong Nghị định số 282/2025/NĐ-CP với những hình thức đa dang, phong phú, thu hút sự quan tâm của nhân dân, để bảo đảm người dân thực sự nắm được quy định mới này, từ đó có những hành vi phù hợp, hạn chế thấp nhất việc vi phạm pháp luật.

Thứ hai, mặc dù các quy định về vi phạm các quy định về phòng, chống và kiểm soát ma túy trong Nghị định số 282/2025/NĐ-CP có nhiều điểm mới như đã phân tích ở trên; tuy nhiên, vẫn còn một số nội dung cần sớm được các cơ quan có thẩm quyền quan tâm, làm rõ.

Cụ thể, tại khoản 1 Điều 30 Nghị định số 282/2025/NĐ-CP quy định bổ sung hình thức phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với người có hành vi “Kỳ thị người sử dụng trái phép chất ma túy, người cai nghiện ma túy, người sau cai nghiện ma túy.”. Tuy nhiên, để việc hiểu và áp dụng thống nhất quy định mới này trong thực tiễn thì cơ quan có thẩm quyền cần ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể thế nào là “kỳ thị”, đồng thời, cần ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể các tiêu chí cụ thể để đánh giá, nhận định, hành vi “kỳ thị”.

Ví dụ: người nào có một trong cách hành vi như hành vi bắt nạt, cô lập, những lời lẽ châm biếm, bôi nhọ… thì được xác định là có hành vi kỳ thị

Kết luận

Hiện nay, việc vi phạm các quy định về phòng, chống và kiểm soát ma túy diễn ra ngày càng phổ biến, gây ra những hậu quả vô cùng to lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân, gây bức xúc trong dư luận xã hội. Do vậy, việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phủ bằng Nghị định số 282/2025/NĐ-CP với nhiều điểm mới trong quy định về việc xử phạt đối với hanh vi vi phạm các quy định về phòng, chống và kiểm soát ma túy là hoàn toàn cần thiết và phù hợp. Tuy nhiên, để các quy định này thực sự phát huy hiệu lực, hiệu quả trong thực tiễn thì cần có những giải pháp để triển khai một cách đồng bộ, có sự phối hợp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

PHẠM QUỲNH NGA (TANDTC)

Tài liệu tham khảo

1. Bộ luật Hình sự năm 2015;

2. Nghị định số 282/2025/NĐ-CP ngày 30/10/2025 của Chính phủ ban hành quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng, chống bạo lực gia đình.

3. Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phong, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình.

4. Xem: https://canhsatquanlyhanhchinh.gov.vn/gioi-thieu/diem-moi-cua-nghi-dinh-so-282-2025-nd-cp-ngay-30-10-2025-cua-chinh-phu-quy-dinh-xu-phat-vi-pham-hanh-chinh-trong-linh-vuc-an-ninh-3839, truy cập ngày 13/11/2025.

Ảnh: nguồn Internet