Chuyển hồ sơ về Công ty Thái Sơn sang Cơ quan Điều tra của Bộ Công an

Những vi phạm được xác định

Về góp vốn

Tổng công ty Thái Sơn đăng ký góp vốn bằng nguồn vốn tự có tại Công ty Thái Sơn – BQP nhưng không báo cáo và chưa có ý kiến chấp thuận của Bộ trưởng BQP, không thực hiện việc góp vốn Điều lệ như cam kết, vi phạm quy định.

Tháng 8/2009, Tổng công ty Thái Sơn BQP quyết định góp vốn hơn 10 tỷ đồng tại Công ty Thái Sơn BQ.P, tương đương 51% vốn điều lệ. Trong đó, uỷ quyền cho ông Đinh Ngọc Hệ (Út Trọc), lúc này là Phó tổng giám đốc đại diện quản lý 21% và ông Cung Đình Minh, Tổng giám đốc đại diện phần vốn 30%…

Năm 2013, Công ty Thái Sơn Bộ Q.P đã nâng vốn điều lệ từ 20 tỷ đồng lên 120 tỷ đồng, trong đó Tổng công ty Thái Sơn đăng ký góp vốn 24 tỷ đồng. Đến thời điểm thanh tra, cổ đông này đã đăng ký góp vốn là 34 tỷ đồng đồng nhưng không thực góp vốn.

Thanh tra kết luận, Tổng công ty Thái Sơn chuyển nhượng cổ phần là thiếu khách quan, minh bạch và không đúng quy định tại Điều 6 Nghị định số 222 /2013/ NĐ-CP; không thực hiện đúng, đủ vai trò trách nhiệm của chủ sở hữu vốn nhà nước tại công ty Thái Sơn BQP theo quy định tại khoản 7 Điều 16 Quyết định số 15/ 2017/QĐ-BQP của Bộ Quốc phòng.

Trách nhiệm liên quan đến các khuyết điểm vi phạm nêu trên thuộc lãnh đạo Tổng công ty Thái Sơn và các cá nhân liên quan.

Thực hiện các dự án đầu tư

Công ty Thái Sơn BQP có dấu hiệu giả mạo hồ sơ tài liệu (như Báo cáo tài chính, xác nhận của đơn vị kiểm toán, năng lực máy móc thiết bị, nhân công, kinh nghiệm…) để xin vay vốn ngân hàng, tham gia dự thầu tại các dự án được thanh tra như Cầu Việt Trì mới, Quốc lộ 20 … nhưng vẫn được các chủ đầu tư các cơ quan có thẩm quyền trình, thẩm định, phê duyệt, chỉ định thầu, trúng thầu thi công xây lắp nhiều gói thầu, dự án với giá trị lớn. Sau khi được lựa chọn là nhà thầu, Công ty Thái Sơn đã chuyển nhượng thầu trái quy định cho các doanh nghiệp khác để hưởng lợi.

Tại dự án Cầu Việt trì, quốc lộ 20, mà Công ty Thái Sơn BQP là bên liên danh Cienco 1- Thái Sơn – Yên Khánh, nhưng sau đó lại chuyển nhượng thầu. Dự án cầu Việt Trì có tổng mức đầu tư 1.900 tỷ đồng, do nhà đầu tư tự huy động vốn và được thu phí hoàn vốn trong 20 năm 8 tháng. Việc nhà đầu tư đề xuất mức thu phí năm 2016 bằng 3,5 lần mức thu phí đường bộ được đầu tư bằng ngân sách nhà nước, song vẫn được Bộ Giao thông Vận tải chấp thuận là vi phạm Thông tư 90 của Bộ Tài chính.

Công ty Thái Sơn BQP còn bị phát hiện nhiều vi phạm trong hàng loạt dự án thầu lớn, như gói thầu số 6 dự án sân bay Pleiku, xây dựng trung tâm hành chính Long An, gói thầu Huyện uỷ Long An, gói thầu dự án KCN Nhân Cơ, gói thầu dự án BOT Trung Lương – Mỹ Thuận…

Ở dự án BOT Trung Lương- Mỹ Thuận, Công ty Thái Sơn BQP chỉ là vai trò nhà thầu phụ, không trực tiếp thi công nhưng vẫn được chủ đầu tư dự án tạm ứng tiền thi công và để trả nợ ngân hàng. Sau đó, công ty này đã chiếm dụng vốn 695,5 tỷ đồng của CTCP BOT Trung Lương- Mỹ Thuận, làm giảm thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp này và gây thất thu thuế 26,85 tỷ đồng.

Thanh tra kết luận, việc thực hiện trách nhiệm nhà đầu tư tại dự án Cầu Việt Trì, Quốc lộ 20 được xác định như sau: Các Ban quản lý dự án phê duyệt yêu cầu hồ sơ mời thầu, Bộ Giao thông vận tải thẩm định, phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư không đúng quy định về vốn chủ sở hữu, dẫn đến đánh giá năng lực tài chính không chính xác, nhưng vẫn được Bộ Giao thông vận tải thẩm định, nhận xét đánh giá đạt và quyết định lựa chọn Công ty Thái Sơn BQP là nhà đầu tư dự án trong liên doanh, nhưng sau đó Công ty Thái Sơn BQP lại chuyển nhượng thầu; Nhà đầu tư đề xuất mức thu phí không đúng quy định nhưng vẫn được Bộ Giao thông vận tải chấp thuận là vi phạm quy định.

Công ty Thái Sơn BQP thiếu năng lực cả về tài chính, máy móc, thiết bị kinh nghiệm nhưng vẫn được Bộ Giao thông vận tải chấp thuận giao thầu xây dựng Gói thầu số 23 thuộc Dự án Quốc lộ 20. Sau đó, Công ty đã chuyển nhượng toàn bộ khối lượng công việc cho các doanh nghiệp khác, vi phạm quy định về các hành vi bị cấm trong đấu thầu; Tính giá trị quyền thu phí Trạm Bảo Lộc đưa vào tổng vốn đầu tư không đúng giá trị trên 284,7 tỷ đồng; Lập thẩm định phê duyệt, nghiệm thu thanh toán các gói thầu còn nhiều sai sót vi phạm nhưng chưa được phát hiện xử lý kịp thời. Chịu trách nhiệm chính về các khuyết điểm vi phạm nêu trên thuộc lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải, các Ban quản lý dự án và công ty Thái Sơn BQP.

Thực hiện trách nhiệm là nhà thầu xây lắp

Công ty Thái Sơn BQP không đủ năng lực nhưng vẫn tham gia các dự các gói thầu xây lắp tại các dự án và được lựa chọn bằng hình thức chỉ định thầu hoặc trúng thầu, sau đó chuyển nhượng thầu không đúng quy định hầu hết khối lượng công việc cho các nhà thầu khác thi công để hưởng lợi; hạch toán thiếu doanh thu trên 135 tỷ đồng, có dấu hiệu trốn thuế thế dây thất thu cho ngân sách nhà nước tạm tính là 31 tỷ đồng. Những việc làm trên là vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật về đấu thầu thuế quản lý đầu tư xây dựng. Trách nhiệm này thuộc Công ty Thái Sơn BQP, chủ đầu tư và các dự án và các đơn vị cá nhân liên quan.

Quản lý sử dụng vốn tại Công ty Thái Sơn BQP

Công ty Thái Sơn BQP có dấu hiệu giả mạo hồ sơ, không lưu trữ và cung cấp đầy đủ hồ sơ, tài liệu kế toán theo quy định nhằm hợp pháp hóa thủ tục thu chi tiền mặt với giá trị trên 192 tỷ đồng, vi phạm phạm các quy định pháp luật về kế toán; chiếm dụng vốn, sử dụng tiền sai mục đích trên 695,5 tỷ đồng, gây thất thu cho ngân sách nhà nước trên 26,85 tỷ đồng; vay vốn tại ngân hàng BIDV (Chi nhánh Bà Chiểu, Chi nhánh Thành Đô) và Ngân hàng Liên Việt Postbank với giá trị hàng trăm tỷ đồng; sử dụng giá trị quyền sử dụng đất tại lô 7 – 9 Tôn Đức Thắng, phường Bến Nghé, Quận 1 Tp Hồ Chí Minh làm tài sản đảm bảo không đúng quy định, để vay vốn nhiều ngân hàng… Trách nhiệm thuộc Công ty Thái Sơn BQP và Công ty Yên Khánh… Công ty Thái Sơn BQP không chấp hành đúng quy định của nhà nước về bảo hiểm đóng phí bảo hiểm cho người lao động 205 triệu đồng.

Kiến nghị biện pháp xử lý

Xử lý trách nhiệm

Từ kết quả nêu trên, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các tổ chức cá nhân liên quan thực hiện những nội dung sau:

Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu bổ sung quy định cụ thể về trách nhiệm, chế tài xử lý đối với các cơ quan chức năng và nhà thầu liên quan đến tính chính xác trung thực về hồ sơ dự thầu; về yêu cầu kiểm chứng các tài liệu kê khai năng lực của nhà thầu trong hồ sơ dự thầu.

Ngân hàng nhà nước nghiên cứu bổ sung cơ chế phối hợp với các cơ quan chức năng khác như Thuế, Hải quan… và giữa các hệ thống tổ chức tín dụng để chia sẻ thông tin dữ liệu nhằm ngăn chặn việc giả mạo hồ sơ vay vốn, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các ngân hàng, tổ chức tín dụng hoặc tổ chức, cá nhân có vi phạm các quy định về hoạt động tín dụng.

Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với Bộ Giao thông vận tải nghiên cứu quy định về mức vốn chủ sở hữu của các nhà đầu tư phù hợp khi tham gia đầu tư các dự án bảo đảm đủ năng lực về tài chính thực hiện dự án; hạn chế sử dụng vốn vay ngân hàng làm tăng chi phí các dự án ppp, nâng cao hiệu quả các dự án.

Thanh tra Chính phủ đã chuyển sang hồ sơ Cơ quan Điều tra của Bộ Công an để điều tra làm rõ và xử lý theo quy định đối với việc giả mạo hồ sơ tài liệu như Báo cáo tài chính, hồ sơ kê khai về máy móc thiết bị, nhân công, kinh nghiệm hóa đơn giá trị gia tăng… không đúng thực tế, để tham gia dự thầu tại các dự án mà Công ty Thái Sơn BQP đã trúng đầu với vai trò là nhà đầu tư và nhà thầu xây lắp.

Việc thực hiện chuyển nhượng thầu sai quy định lại các dự án được lựa chọn, trúng thầu ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư của dự án, trong đó có dấu hiệu thanh toán khống khối lượng tại gói thầu số 6 thuộc Dự án kéo dài và nâng cấp đường cất hạ cánh, đường lăn sân đỗ máy bay Cảng Hàng không Pleiku.

Việc vi phạm các quy định về vay vốn ngân hàng như kê khai giả mạo hồ sơ về báo cáo tài chính, năng lực kinh nghiệm; sử dụng tài sản bảo đảm không đủ căn cứ pháp lý để vay vốn tại các ngân hàng.

Dấu hiệu trốn thuế, bảo hiểm, hạch toán thiếu doanh thu trên 135 tỷ đồng và không đóng bảo hiểm 205 triệu đồng.

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Quốc phòng tiếp nhận hồ sơ xem xét điều tra xử lý theo quy định đối với các vi phạm trong việc đóng góp chuyển nhượng và quản lý ý vốn chủ sở hữu của Tổng công ty Thái Sơn tại Công ty Thái Sơn BQP.

Bộ Quốc phòng thực hiện và chỉ đạo thực hiện kiểm điểm xử lý trách nhiệm đối với các cá nhân thuộc thẩm quyền có liên quan đến các khuyết điểm vi phạm được nêu tại kết luận thanh tra; chấn chỉnh công tác quản lý vốn của Bộ tại doanh nghiệp rà soát kiểm tra làm rõ và xử lý theo quy định của việc thuê đất, thủ tục đầu tư xây dựng để làm hệ thống Tổng kho bia và Phòng trưng bày tại kho Z11; Chỉ đạo cơ quan chức năng thuộc Bộ tiếp tục điều tra làm rõ xử lý theo thẩm quyền đối với các tổ chức cá nhân liên quan đến các khuyết điểm vi phạm như kết luận thanh tra đã nêu.

Bộ Giao thông vận tải thực hiện và chỉ đạo thực hiện kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các đơn vị cá nhân thuộc thẩm quyền có liên quan đến các khuyết điểm vi phạm đã nêu;  kiểm tra rà soát xử lý đối với giá trị quyền thu phí Trạm thu phí Bảo Lộc khi quyết toán Dự án sửa chữa và nâng cấp mở rộng một số đoạn đường qua thị trấn trên Quốc lộ 20 (km 76 – km 206) bảo đảm đúng quy định của pháp luật; Chấn chỉnh công tác quản lý đối với dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư, trong đó cần có quy định chế tài cụ thể, chặt chẽ hơn đối với công tác thẩm định xác định tính chính xác của hồ sơ dự thầu đề xuất của nhà đầu tư; Kiểm tra giám sát xử lý các vi phạm (nếu có) đối với các dự án khác có liên quan đến ông Đinh Ngọc Hệ và Công ty Thái Sơn BQP.

Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố Quảng Ninh, Long An, Đắk Nông, Hà Nội  chỉ đạo các chủ đầu tư kiểm tra, rà soát việc quản lý đầu tư xây dựng các dự án do Công ty Thái Sơn BQP tham gia để kịp thời chấn chỉnh, xử lý theo quy định của pháp luật. Thực hiện tổ chức kiểm điểm xử lý trách nhiệm nghiêm khắc đối với các cơ quan, đơn vị, cá nhân có liên quan đã để xảy ra thiếu sót khuyết điểm.

Đối với Tổng Công ty Thái Sơn, tiếp tục giám sát kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với cá nhân thuộc thẩm quyền tại Tổng Công ty và các đơn vị trực thuộc có liên quan đến các khuyết điểm vi phạm đã nêu; chấn chỉnh công tác quản lý vốn hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng công ty và các đơn vị liên doanh liên kết có vốn góc bảo đảm đúng quy định của pháp luật.

Kiến nghị về tài chính

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Giao thông vận tải giảm trừ khi quyết toán tại gói thầu 23 số tiền 299,9 tỷ đồng thuộc Dự án Quốc lộ 20; tại các gói thầu XL2.1 XL 2.2, XL 2.9 thuộc dự án thành phần 2 BT, Dự án Quốc lộ 20 là 836 triệu đồng. UBND Tp Hà Nội chỉ đạo chủ đầu tư thực hiện giảm trừ khi quyết toán Dự án đối với Gói thầu NG-13 A thuộc dự án nút giao thông Long Biên trị giá 18 81 triệu đồng Bộ Tài chính chỉ đạo Tổng cục thuế tổ chức thực hiện kiểm tra giám sát xử lý các khoản thuế của Tổng công ty Thái Sơn BQP, trong đó có số tiền Thanh tra Chính phủ tạm tính là 31 tỷ đồng; Bảo hiểm xã hội thành phố Hồ Chí Minh kiểm tra rà soát xử lý các khoản Bảo hiểm xã hội và y tế cho người lao động tại Công ty Thái Sơn BQP, trước mắt xử lý số tiền tạm tính là 205 triệu đồng qua thanh tra đã phát hiện.

Ngày 1/11/2018, HĐXX phúc thẩm Tòa án quân sự Trung ương tuyên phạt bị cáo Đinh Ngọc Hệ 10 năm tù về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi thi hành công vụ và 2 năm tù về tội sử dụng giấy tờ giả của cơ quan, tổ chức (tổng hợp hình phạt chung là 12 năm tù). Ngoài ra, bị cáo Phùng Danh Thắm (cựu Tổng giám đốc Tổng Công ty Thái Sơn) bị phạt 24 tháng cải tạo không giam giữ về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Tòa án cũng kiến nghị cơ quan chức năng xem xét trách nhiệm của ông Cung Đình Minh (Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Thái Sơn) trong vụ án này.

KIM DUNG