Trà Vinh: UBND huyện Càng Long thu hồi đất của dân nhưng không bồi thường, liệu có đúng luật?

Đất được người dân sử dụng từ trước năm 1980

Ông Nguyễn Văn Hai (hiện tại cư ngụ tại ấp 4, xã An Trường, huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh) sử dụng một căn nhà trên khu đất diện tích khoảng 100m2 từ trước năm 1980.

Năm 1991, ông Nguyễn Văn Hai chuyển nhượng bằng giấy tay cho ông Đoàn Văn Sơn nhà và khu đất này. Việc chuyển nhượng được hai người giáp ranh làm chứng là bà Trần Thị Giếng và bà Ngô Thị Vân. Sau này bà Vân giữ chức vụ Thường vụ Huyện ủy huyện Càng Long.

Đến năm 1996, UBND huyện Càng Long thu hồi 5 ha đất trong khu vực để làm khu dân cư mới, trong đó có nhà đất của ông Đoàn Văn Sơn. Tuy nhiên, ông Sơn không được bồi thường hay hỗ trợ tái định cư dù căn nhà đó được ông Hai và sau này ông Sơn sử dụng liên tục từ trước năm 1980.

Điều kỳ lạ hơn, theo ông Sơn, vị trí đất mà ông bị thu hồi hiện tại đã được cấp cho bà Ngô Thị Vân (nguyên Thường vụ Huyện ủy huyện Càng Long), dù bà Vân trước đó đã được nhà nước cấp nhà và hiện tại bà Vân vẫn đang sử dụng.

“Hàng chục năm đưa đơn đi khiếu nại khắp nơi, nhưng UBND huyện Càng Long vẫn không giải quyết bồi thường hoặc tái định cư cho tôi và gia đình. Tôi chỉ mong cơ quan chức năng cấp cao hơn quan tâm, xem xét những quyền lợi chính đáng của gia đình tôi và có hướng xử lý phù hợp, đúng pháp luật”, ông Sơn chia sẻ.

Cơ quan chức năng các cấp đã có những động thái gì?

Sau khi nhận đơn khiếu nại của công dân, ngày 12/9/2014, văn phòng UBND tỉnh Trà Vinh ra văn bản số 1493 chuyển đơn khiếu nại của công dân đến UBND huyện Càng Long để yêu cầu xem xét và giải quyết theo quy định của pháp luật.

Ngày 22/9/2014, UBND huyện Càng Long ban hành công văn số 1079 trả lời đơn của ông Sơn. Nội dung văn bản này khẳng định “yêu cầu bồi thường và tái định cư cho ông Sơn là không có cơ sở”.

Căn cứ vào các quy định pháp luật, ông Sơn khẳng định rằng ông đủ điều kiện để được bồi thường và hỗ trợ tái định cư nên ông Sơn tiếp tục khiếu nại. Ngày 10/8/2016, UBND huyện Càng Long ra quyết định số 2008 để thu hồi công văn số 1079 với lý do “Không phù hợp theo quy định tại Điều 31, Luật khiếu nại”.

Tháng 4/2017, Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường có công văn số 172 gửi UBND tỉnh Trà Vinh để đề nghị xử lý đơn của ông Đoàn Văn Sơn. Nội dung công văn số 172 ngoài việc nêu vấn đề công dân khiếu nại UBND huyện Càng Long thu hồi đất nhưng không bồi thường, còn thể hiện việc UBND huyện này ban hành văn bản không thụ lý giải quyết khiếu nại với lý do hết thời hiệu nhưng không giao cho người khiếu nại.

Văn bản của Bộ Tài nguyên và Môi trường gửi UBND tỉnh Trà Vinh.

Gần đây nhất, ngày 30/3/2020, Ban tiếp Công dân – Nội chính thuộc Văn phòng UBND tỉnh Trà Vinh tiếp tục chuyển đơn của ông Đoàn Văn Sơn tới Chủ tịch UBND huyện Càng Long để đề nghị xem xét và giải quyết theo thẩm quyền.

Ngày 8/6/2020, trao đổi với PV Tạp chí Tòa án nhân dân, ông Nguyễn Văn Đức – Phó Chánh văn phòng UBND huyện Càng Long cho biết đơn vị đang tiến hành xác minh lại, khi có kết quả sẽ thông tin sau.

Đủ cơ sở pháp luật để bồi thường

Tại điểm a, khoản 1, Điều 44  (Bồi thường, hỗ trợ về đất khi Nhà nước thu hồi đất đối với đất sử dụng trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 mà không có giấy tờ về quyền sử dụng đất), Nghị định 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 nêu rõ:

Trường hợp đất đang sử dụng là đất có nhà ở và không thuộc một trong các trường hợp sử dụng đất quy định tại khoản 4 Điều 14 Nghị định này thì người đang sử dụng đất được bồi thường đối với diện tích đất thực tế đang sử dụng nhưng diện tích được bồi thường không vượt quá hạn mức giao đất ở theo quy định tại khoản 2 Điều 83 và khoản 5 Điều 84 của Luật Đất đai tại thời điểm có quyết định thu hồi đất. Đối với phần diện tích vượt hạn mức giao đất ở và phần diện tích đất vườn, ao trên cùng thửa đất có nhà ở nhưng không được công nhận là đất ở (nếu có) thì được bồi thường, hỗ trợ về đất theo quy định đối với đất nông nghiệp xen kẽ trong khu dân cư;

Tại khoản 2, Điều 14, Nghị định 69/2009/NĐ-CP ngày 13/08/2009 của Chính phủ cũng quy định tương tự.

Luật sư Lê Thị Ngọc Diễm, Công ty luật DiNa, Đoàn Luật sư TP.Cần Thơ cho rằng phải hỗ trợ bồi thường cho ông Đoàn Văn Sơn. Theo Luật sư Diễm, về việc bồi thường, hỗ trợ về đất khi Nhà nước thu hồi: Theo khoản 1 điều 44, Nghị định 84/2007/NĐ-CP có quy định về việc bồi thường, hỗ trợ về đất khi Nhà nước thu hồi đất đối với đất sử dụng trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 mà không có giấy tờ về quyền sử dụng đất. Theo đó, người sử dụng đất dù không có giấy tờ về quyền sử dụng đất, những đã sử dụng đất trước ngày 15/10/ 1993 và được UBND cấp xã xác nhận đất không có tranh chấp thì vẫn được hỗ trợ bồi thường khi Nhà nước thu hồi.

Bên cạnh đó, đối với điều kiện để được hưởng bồi thường thì tại Điều 8 Nghị định số 197/2004/NĐ-CP cũng có quy định rõ là hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có các loại giấy tờ quy định tại khoản 1, 2, 3 Điều này, nhưng đất đã được sử dụng ổn định từ trước ngày 15/10/ 1993, nay được UBND cấp xã xác nhận là đất đó không có tranh chấp hoặc đến thời điểm có quyết định thu hồi đất, mà tại thời điểm sử dụng không vi phạm quy hoạch; không vi phạm hành lang bảo vệ các công trình, được cấp có thẩm quyền phê duyệt đã công bố công khai, cắm mốc; không phải là đất lấn chiếm trái phép và được UBND cấp xã nơi có đất bị thu hồi xác nhận đất đó không có tranh chấp.

Về nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ được quy định tại khoản 2 Điều 14 Nghị định Số 69/2009/NĐ-CP trên nguyên tắc Nhà nước thu hồi đất của người đang sử dụng vào mục đích nào thì được bồi thường bằng việc giao đất mới có cùng mục đích sử dụng, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng giá trị quyền sử dụng đất tính theo giá đất tại thời điểm quyết định thu hồi đất; trường hợp bồi thường bằng việc giao đất mới hoặc giao đất ở tái định cư hoặc nhà ở tái định cư, nếu có chênh lệch về giá trị thì phần chênh lệch đó được thanh toán bằng tiền.

Trường hợp cá nhân hộ gia đình có đủ các điều kiện như pháp luật quy định mà không được hỗ trợ bồi thường tái định cư thì có thể khiếu nại theo Luật Khiếu nại năm 2011. Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được khiếu nại thuộc thẩm quyền mà không thuộc một trong các trường hợp được quy định tại Điều 11 của Luật này, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu phải thụ lý giải quyết; thông báo bằng văn bản cho người khiếu nại, cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền chuyển khiếu nại đến và cơ quan thanh tra nhà nước cùng cấp biết, trường hợp không thụ lý giải quyết thì phải nêu rõ lý do.

Nếu trường hợp việc khiếu nại không được giải quyết thỏa đáng theo nguyện vọng thì cá nhân có thể khởi kiện vụ án hành chính đến Tòa án các cấp có thẩm quyền.

Căn nhà ông Sơn bị thu hồi nhưng không được bồi thường

THẾ MỸ