Thi đua, khen thưởng phải là động lực để các Tòa án hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao

1.

Ngày 11/6/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh chính thức phát động phong trào thi đua ái quốc, trong hoàn cảnh lịch sử vô cùng khó khăn của nước ta khi Đảng Cộng sản Việt Nam giành được chính quyền sau Cách mạng Tháng Tám thành công. Lời kêu gọi thi đua ái quốc của Người trở thành động lực mạnh mẽ, thúc đẩy thành công, nối tiếp thành công của các phong trào cách mạng lớn, đưa đất nước thống nhất vẹn toàn và xây dựng Tổ quốc ngày càng phát triển, vững mạnh.

Sau hơn 30 năm đổi mới, tiếp tục lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các phong trào thi đua yêu nước đã gặt hái được nhiều thành công lớn trên mọi miền của Tổ quốc, từ Trung ương tới địa phương, từ miền xuôi đến miền ngược, các phong trào thi đua yêu nước trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng đều được phát động rộng rãi, trở thành động lực, niềm tin yêu của người dân vào công cuộc đổi mới của Đảng và đất nước.

Người cho rằng: “Thật ra, công việc hàng ngày chính là nền tảng thi đua”, Người đặt thi đua dưới góc độ là công việc hàng ngày, mang tính tự thân, thi đua không phải là công việc cao xa, mà trái lại gần gũi và thân thiết như chính công việc mỗi ngày chúng ta đảm nhận, làm việc tốt hàng ngày cũng chính là thi đua. Theo Người, thi đua phải có kế hoạch, có nội dung cụ thể, không làm chung chung, được chăng hay chớ. Người nhấn mạnh thi đua: “Phải có kế hoạch tỷ mỷ. Kế hoạch ấy phải do từng đơn vị nhỏ, từng gia đình, từng cá nhân bàn bạc kỹ, hiểu biết thấu, vui vẻ làm, nghĩa là phải sao cho mỗi nhóm, mỗi người tự giác, tự động”. Nội dung của kế hoạch phải thiết thực, rõ ràng, đúng mực, khi đặt kế hoạch phải tuyệt đối tránh sự sơ xuất, đại khái, quá cao, phiền phức, miễn cưỡng. Và kết quả thi đua không phải được một lần rồi đóng đấy, kết quả thi đua phải đạt chất lượng, có sự phát triển về phong trào và sự cố gắng liên tục không ngừng nghỉ. Người chỉ rõ: “Mức thi đua phải tiến dần mãi và tiến mãi mãi. Những người và những nhóm hiện nay đã đạt được mức cao, thì phải làm cho chất lượng tốt hơn nữa và phải gắng tiến lên nữa, giúp đỡ những người và những nhóm còn kém theo kịp. Trí khôn, sáng kiến, học hỏi, tiến bộ và tinh thần hy sinh của người ta không có giới hạn, nó cứ tiến mãi. Cho nên mức thi đua cũng không có hạn, nó cũng tiến lên mãi”.

Do vậy, công tác thi đua, khen thưởng có vị trí, ý nghĩa, vai trò quan trọng, là động lực thúc đẩy kinh tế – xã hội phát triển, là biện pháp để người quản lý thực hiện nhiệm vụ trọng tâm, chính trị của cơ quan, đơn vị mình nhằm khuyến khích, động viên mọi người hăng hái lập thành tích trong lao động và công tác. Mục đích của việc thi đua, khen thưởng là nhằm động viên, giáo dục, nêu gương, để sau khi được biểu dương, khen thưởng, tập thể, cá nhân được khen phát huy tính tích cực trong công việc được giao; người chưa được khen cũng thấy được trách nhiệm và nghĩa vụ của mình, cần phải phấn đấu để được ghi nhận trong thời gian tới và đạt được mục tiêu, yêu cầu nhiệm vụ của đơn vị, địa phương đề ra.

2.

Thi đua chính là “gieo trồng”, khen thưởng là “thu hoạch” và việc theo dõi, đôn đốc, định hướng, kiểm tra là quá trình “chăm sóc”, từ thực tiễn tổ chức thực hiện công tác thi đua, khen thưởng trong Hệ thống Tòa án nhân dân thấy rằng: Tòa án nhân dân tối cao đã bám sát chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, hướng dẫn của Hội đồng thi đua khen thưởng Trung ương, Hội đồng thi đua, khen thưởng Tòa án nhân dân đã ban hành nhiều văn bản về công tác thi đua, khen thưởng, việc phát động, tổ chức thực hiện các phong trào thi đua của Trung ương, cũng như của Hệ thống Tòa án nhân dân một cách phù hợp, kịp thời, với những tiêu chí rõ ràng, cụ thể, phần lớn đã lượng hóa để các Tòa án thực hiện, áp dụng một các thống nhất và khoa học; đã thực hiện nhất quán theo chủ đề thi đua xuyên suốt, trọng tâm, cốt lõi và mang tính đặc thù của Tòa án nhân dân là “Phụng công, thủ pháp, chí công vô tư” với phương châm phải “Gần dân, hiểu dân, giúp dân, học dân”, đây không chỉ là khẩu hiệu thi đua mà đã trở thành biểu tượng, niềm tự hào của các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong Tòa án nhân dân, là niềm tin của Đảng, Nhà nước và của nhân dân vào hoạt động xét xử, vào công lý và công bằng xã hội.

Với chủ đề hành động được Tòa án nhân dân tối cao xác định từ năm 2017 là “Trách nhiệm, kỷ cương, chất lượng, vì công lý”, cùng với yêu cầu đặt ra trước các Tòa án là phải xây dựng và triển khai mạnh mẽ và đồng bộ các giải pháp đột phá trên mọi lĩnh vực công tác để hoàn thành nhiệm vụ trước Đảng, trước nhân dân. Do đó, từ năm 2017, Hệ thống Tòa án nhân dân đã xác định và đề ra quyết tâm thực hiện được 14 giải pháp đột phá để nâng cao chất lượng công tác xét xử; từ đây, phong trào thi đua trong Hệ thống Tòa án nhân dân phát triển thêm một bước mới, sự chuyển đổi căn bản về chất cũng như cách thức tổ chức, phát động, xây dựng các chỉ tiêu thi đua phù hợp và hiệu quả hơn, thực sự đã tạo nên một khí thế thi đua rộng khắp giúp các Tòa án nhân dân tham gia tích cực và có hiệu quả vào cuộc đấu tranh phòng và chống tội phạm, vi phạm pháp luật, giải quyết khiếu kiện, tranh chấp, đặc biệt là phòng, chống tham nhũng; tích cực tham gia hoàn thiện thể chế, tăng cường công tác hướng dẫn áp dụng pháp luật và phát triển án lệ, tháo gỡ nhiều khó khăn trong thực tiễn xét xử và đóng góp quan trọng vào phát triển khoa học pháp lý.

Ông Nguyễn Văn Hạnh – Phó Chánh án TANDTC trao Cờ thi đua của Chính phủ cho TAND huyện Chư Sê, Gia Lai (năm 2018).

Tại các địa phương Tòa án nhân dân các cấp đã phát huy được vai trò quan trọng trong hoạt động của mình, nhất là trong công tác xét xử, đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, đúng chủ trương, chính sách, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của cơ quan, tổ chức và người dân; kết quả hoạt động của Tòa án đã góp phần quan trọng vào việc đảm bảo và giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; góp phần tạo dựng môi trường ổn định phục vụ cho hoạt động phát triển kinh tế xã hội và thu hút đầu tư nơi Tòa án đứng chân.

Từ chủ trương đúng, Tòa án nhân dân tối cao đã tích cực, chủ động xây dựng các bước đi, lộ trình và chỉ đạo quyết liệt các đơn vị trong toàn hệ thống thực hiện. Cho đến nay đã từng bước hiện thực hóa vào thực tiễn các giải pháp đột phá nêu trên và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong tất cả các hoạt động của Tòa án nhân dân.

Cải cách tư pháp tiếp tục đặt ra những đòi hỏi cao hơn đối với các cơ quan tư pháp, trong đó có hệ thống Tòa án; yêu cầu chúng ta phải có những giải pháp đột phá và quyết liệt để triển khai thực hiện có hiệu quả. Tuy nhiên, chúng ta đề ra và thực hiện bất kỳ giải pháp nào, nhưng quyết định chất lượng của nền tư pháp là do cán bộ tư pháp thực hiện; mỗi sai sót trong thực thi công vụ của cán bộ tư pháp đều có thể ảnh hưởng đến sinh mạng chính trị và lợi ích của người dân. Vì vậy, công tác cán bộ luôn là nhiệm vụ, là giải pháp quan trọng được Tòa án các cấp ưu tiên hàng đầu trong triển khai thực hiện các nhiệm vụ. Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là các chức danh Tư pháp vững vàng về bản lĩnh chính trị, giỏi về chuyên môn là mục tiêu hướng tới của Tòa án các cấp và cũng là yêu cầu, là đòi hỏi của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

3.

Muốn vậy, ngoài các giải pháp về chuyên môn, cần quan tâm triển khai thực hiện có hiệu quả các phong trào thi đua trong toàn Hệ thống Tòa án nhân dân, phải biến việc thi đua thẩm thấu vào từng suy nghĩ, hành động, công việc hàng ngày của cán bộ, công chức, người lao động; từ những kết quả đã đạt được, để công tác thi đua, khen thưởng thực sự trở thành động lực thúc đẩy các Tòa án hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị trong thời gian tới, ngoài những giải pháp căn cơ đã được Tòa án nhân dân tối cao xác định, chúng tôi nghĩ rằng chúng ta cần quan tâm thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Thứ nhất, mỗi tập thể, cá nhân phải xác định thi đua phải trên tinh thần xã hội chủ nghĩa, nghĩa là thi đua là yêu nước, là “cùng tiến bộ”, “cùng chiến thắng” chứ không phải “ganh đua”, không phải để có thành tích cho mình mà làm hại đến cá nhân khác, làm ảnh hưởng đến kết quả công tác chung tập thể, không được lấy kết quả công tác, giải pháp, sáng kiến của người khác, của tập thể làm thành tích riêng cho cá nhân mình, phải đặt tính trung thực lên hàng đầu, có thành tích thì báo cáo, thành tích đến đâu báo cáo và đề nghị khen thưởng tới đó, có khuyết điểm phải dám nhận và dám tạo cơ hội cho người khác thể hiện và phấn đấu trong công tác, phải biết gắn bó chặt chẽ thành tích cá nhân với tập thể trong mối quan hệ tác động qua lại và hỗ trợ lẫn nhau, vì sự nghiệp và sứ mệnh chung của Tòa án nhân dân.

Thứ hai, cần xây dựng những tấm gương, những điển hình có sức mạnh lan tỏa, là hạt nhân dẫn dắt phong trào thi đua đi lên, muốn vậy phải đổi mới phương thức trong phát động thi đua và bình xét khen thưởng, nhất là đổi mới trong việc xây dựng và nhân điển hình tiên tiến có thành tích thực sự tiêu biểu chứ không phải đơn thuần là thành tích mang tính “cộng dồn” cơ học, muốn vậy phải thường xuyên bồi dưỡng, tạo điều kiện tối đa về mọi mặt để các điển hình phát huy hết khả năng sáng tạo trong công tác và trong các hoạt động xã hội. Bên cạnh đó, quan tâm xây dựng các tiêu chí thi đua phải thực sự sát với đặc điểm, hoàn cảnh của từng vùng, miền, từng chức danh công chức, cần lượng hóa các tiêu chí xét thi đua nhưng vẫn đảm bảo tính linh hoạt trong vận dụng trong điều kiện, hoàn cảnh có những yếu tố khách quan bất lợi tác động, đặc biệt là những yếu tố diễn biến bất ngờ như đại dịch Covid-19… có như vậy, phong trào thi đua và thành tích của các tập thể, cá nhân sẽ được duy trì thường xuyên, hạn chế gián đoạn, từ đó sẽ xây dựng được nhiều điển hình tiên tiến với bề dày thành tích.

 Thứ ba, cần đổi mới trong cách thức bình xét thi đua, khen thưởng theo hướng chú trọng tăng tỷ lệ cá nhân, tập thể được khen thưởng thành tích đột xuất, với thủ tục đơn giản, rút gọn, đảm bảo nhanh chóng, kịp thời, có tác dụng khích lệ, động viên và tuyên truyền tức thì; chú trọng khen thưởng đối với những cá nhân, tập thể có nhiều giải pháp giúp tháo gỡ, khắc phục những khó khăn, vướng mắc đã được nêu trong các Hội nghị, các báo cáo sơ, tổng kết công tác Tòa án hàng năm; đối với những danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng cao cần phải đánh giá toàn diện kết quả công tác cũng như mức độ, phạm vi ảnh hưởng thành tích của cá nhân, tập thể đề nghị, tránh việc cào bằng thành tích, để những cá nhân, tập thể đạt được các danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng phải thực sự xứng đáng và có ý nghĩa tôn vinh.

 Thứ tư, nâng cao vai trò của Hội đồng khoa học sáng kiến trong việc giúp Thủ trưởng cơ quan, đơn vị trong việc xem xét, công nhận và đánh giá mức độ ảnh hưởng của sáng kiến, giải pháp, đề tài nghiên cứu khoa học; cuối mỗi năm thi đua cần tổng hợp, lựa chọn những giải pháp tiêu biểu, có khả năng ứng dụng trên phạm vi rộng để công khai và triển khai đến các Tòa án nhân dân nghiên cứu, áp dụng vào thực tế công tác của cơ quan, đơn vị mình, tránh hiện tượng giải pháp, sáng kiến chỉ được coi đơn thuần là một trong những tiêu chí công nhận các danh hiệu thi đua mà thiếu đi tính ứng dụng trong thực tế.

 Thứ năm, cần nâng cao chất lượng hoạt động của Hội đồng thi đua, khen thưởng các cấp, xây dựng quy chế hoạt động, trong đó phải đề cao trách nhiệm của thành viên Hội đồng trong việc thu thập thông tin để đánh giá, nhận xét sát thành tích của từng cá nhân, tập thể và phải chịu trách nhiệm đối với ý kiến, quyết định cá nhân của mình; quá trình làm việc không được để các yếu tố bên ngoài chí phối, nhất là những định kiến hoặc những tình cảm riêng tư trong việc xem xét thành tích. Bên cạnh đó, phải công khai tất cả quy trình và kết quả xét khen thưởng, từ đơn vị, tập thể nhỏ trở lên để cán bộ, công chức, người lao động đều có quyền biết, giám sát và nêu ý kiến, giúp cho hoạt động của Hội đồng thi đua khen thưởng được minh bạch và đúng quy định, từ đó góp phần nâng cao chất lượng công tác thi đua khen thưởng trong các Tòa án nhân dân.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang trao Huân chương Hồ Chí Minh lần 2 cho ngành TAND tại Đại hội thi đua yêu nước  TAND năm 2015 –  Ảnh: VGP/Lê Sơn.

NGUYỄN VĂN LINH (Phòng TCCB, Thanh tra và Thi đua khen thưởng, TAND tỉnh Gia Lai)