Cấn Thành Đ, Nguyễn Đức V, Nguyễn Đức A và Nguyễn Gia B có phạm tội “Gây rối trật tự công cộng” theo khoản 2 Điều 318 Bộ luật Hình sự năm 2015 không?

Khoảng 20 giờ ngày 04/12/2023, Nguyễn Văn V điều khiển xe mô tô chở Nguyễn Văn Kh; Nguyễn Trung K điều khiển xe mô tô chở Nguyễn Đức A đi chơi trên đường ven đập QT thì gặp Nguyễn Thị H. Do có quen nhau từ trước, nên tất cả cùng đi dạo trên đường ven hồ QT thuộc xã TX, huyện TT, thành phố HN theo hướng từ cầu Đ về cầu D.

Khoảng 21 giờ cùng ngày, khi đang đi thì nhóm của Nguyễn Văn Kh nhìn thấy nhóm của Nguyễn Văn T, gồm: Đoàn Anh T điều khiển xe mô tô chở theo Nguyễn Văn T; Bùi Quang S điều khiển xe mô tô chở theo Cấn Huy Th; Nguyễn Quốc V điều khiển xe mô tô chở Nguyễn Tùng D; Hoàng Văn Kh và Nguyễn Gia B mỗi người điều khiển 01 xe mô tô cùng đi chơi ở đường ven đập QT từ phía sau vượt lên, Nguyễn Văn T nói “Em ơi đi đâu đấy” rồi lấy bật lửa châm đốt 01 quả pháo tự chế do Bùi Quang S đưa cho, ném xuống đường về phía xe nhóm của Nguyễn Văn Kh, thấy vậy nhóm của Nguyễn Văn Kh quay xe bỏ chạy. Nhóm của T đuổi đến cầu Đ nhưng không thấy nên quay lại đi về phía cầu D.

Sau khi bị nhóm của Nguyễn Văn T đuổi, Nguyễn Văn V chở Nguyễn Văn Kh, Nguyễn Trung K chở Đức A điều khiển xe chạy về phía cầu Đ. Khi nhóm của Nguyễn Văn Kh bỏ chạy thì gặp Nguyễn Hoàng D điều khiển xe mô tô chở Kiều Văn V và Cấn Thành Đ điều khiển xe mô tô chở Nguyễn Đức V đang đi theo hướng ngược lại. Nguyễn Văn V quay xe lại, Nguyễn Văn V và Nguyễn Văn Kh nói với D đi lên đập QT để tìm đánh nhóm của Nguyễn Văn T. K điều khiển xe chở Đức A đã đi phía trước; Đ chở Đức V đi sau nên không biết Nguyễn Văn V và Nguyễn Văn Kh quay lại rủ D đi đánh nhau và nghĩ là Nguyễn Văn V và Nguyễn Văn Kh quay lại để đi chơi nên K, Đức A, Đ, Đức V cũng quay lại đi cùng. Khi cả nhóm đi đến đường nhỏ ven hồ QT thì gặp nhóm của Nguyễn Văn T đang đi đến theo hướng ngược lại. Lúc này, Nguyễn Văn V chở Nguyễn Văn Kh, D chở Kiều Văn V, K chở Đức A điều khiển xe lướt qua nhóm của T. Nguyễn Văn Kh chửi nhóm của T “Đ.M chúng mày đuổi tao đi…”, rồi Nguyễn Văn V, D, K phóng xe chạy; nhóm của T liền quay xe đuổi theo xe của V, D, K. Thấy vậy, Đ đang chở Đức V đi phía sau liền quay đầu xe bỏ chạy về hướng cầu Đ.

Nhóm của T đuổi theo 03 xe mô tô do Nguyễn Văn V, D, K điều khiển đến cầu D nhưng không thấy nên nhóm của T dừng lại vì lúc này xe của Nguyễn Văn V, D, K chạy về phía Cầu Đ. Tại đây, Nguyễn Văn Kh nói với Nguyễn Văn V, D, Kiều Văn V tìm các viên bê tông để quay lại đánh nhóm của T. Nguyễn Hoàng D, Kiều Văn V, Nguyễn Văn Kh, mỗi người cầm 01 viên bê tông kích thước khoảng (5x6x2)cm với mục đích để tìm đánh nhóm của T. Lúc này K và Đức A ngồi trên xe của mình, không lấy các viên bê tông vì không muốn đánh nhau với nhóm của T. Nhóm của Nguyễn Văn Kh vừa lấy các viên bê tông xong thì nhóm của T đuổi đến. Nguyễn Hoàng D và Kiều Văn V đứng ở vị trí khuất nên nhóm của T không phát hiện ra; Nguyễn Văn V chở Nguyễn Văn Kh, Nguyễn Trung K chở Nguyễn Đức A đang chạy thì bị nhóm của T truy đuổi. Nguyễn Văn V chở Nguyễn Văn Kh rẽ vào đường bên trái, xe của K chở Đức A chạy vào đường khác. S chở Th, V chở D đuổi theo K và Đức A, các xe còn lại của nhóm T đuổi một đoạn thì dừng lại. Nguyễn Trung K chở Nguyễn Đức A chạy một đoạn thì dừng lại, Nguyễn Đức A gọi điện cho Cấn Thành Đ nhưng Đ không nghe máy, Nguyễn Trung K và Nguyễn Đức A chờ khoảng 15 phút thì đi về nhà.

Xe mô tô do S, Nguyễn Quốc V điều khiển đuổi theo xe mô tô do K điều khiển một đoạn thì không thấy xe mô tô do K chở Đức A đâu nên đã quay lại để gặp nhóm của mình. Lúc này T rủ cả nhóm đi lấy vỏ chai để quay lại đánh nhóm của Nguyễn Văn Kh thì tất cả đồng ý. Nhóm của T điều khiển xe đến trước cửa một quán Game, T bê một thùng vỏ chai nước ngọt Sting bằng thủy tinh (09 chai) ra cho nhóm của mình, cả nhóm mỗi người cầm 01 đến 02 vỏ chai (Nguyễn Gia B không cầm vỏ chai). Sau khi lấy các vỏ chai xong thì nhóm của Toàn quay lại tìm đánh nhóm của Kh.

Trong thời gian này, Cấn Thành Đ gọi điện cho Nguyễn Hoàng D để hỏi D đang ở đâu. D trả lời Đ là đang ở gần tòa nhà Viettel. Sau đó, Đ điều khiển xe mô tô chở Nguyễn Đức V đến gặp Nguyễn Văn V, Nguyễn Văn Kh, D, Kiều Văn V ở gần tòa nhà Viettel. Sau khi gặp nhau, cả ba xe mô tô do Nguyễn Văn V, D và Đ điều khiển đi đến vòng xuyến FPT, khi đến gần vòng xuyến FPT thì thấy nhóm của T từ vòng xuyến FPT đang đi về phía tòa nhà Viettel; nhóm của Nguyễn Văn Kh vòng qua vòng xuyến FPT (lúc này nhóm của T đi ở làn bên phải đường, nhóm của Nguyễn Văn Kh đi ở làn ngược chiều), D nói với mọi người tắt đèn rồi đi ngược chiều từ vòng xuyến FPT đến tòa nhà Viettel bám theo phía sau nhóm của T, mục đích là để ném các viên bê tông vào nhóm của T. Khi đi qua tòa nhà Viettel khoảng 50m, D điều khiển xe máy chở Kiều Văn V vượt lên, khi xe của D song song với nhóm của T, Kiều Văn V ngồi sau ném 01 viên bê tông về phía nhóm của T nhưng không trúng xe, không trúng người, sau đó D tăng ga bỏ chạy. Khi đến lối sang đường giữa 02 làn đường, D điều khiển xe để lách sang làn đường bên phải nhưng do đi với tốc độ nhanh nên xe của D va vào giải phân cách và ngã ra đường. Sau khi bị ngã ra đường, D và Kiều Văn V đứng dậy bỏ chạy. Nhóm của T gồm: T, Hoàng Văn Kh, Cấn Huy Th cầm vỏ chai ném về phía D và V nhưng không trúng, Th và S xuống xe đuổi theo D và Kiều Văn V, khi thấy D và Kiều Văn V nhảy qua hàng rào vào khu công nghiệp, Th và S không đuổi theo nữa mà quay lại cùng cả nhóm lên xe bỏ đi. Nguyễn Văn V và Nguyễn Văn Kh khi thấy xe của D chở Kiều Văn V bị ngã thì không ném nữa mà phóng xe vọt qua; Lúc này, do không muốn gây sự với nhóm của T nên Cấn Thành Đ điều khiển xe mô tô chở Nguyễn Đức V đi chậm phía sau. Khi thấy xe của D tăng tốc vượt lên ném bê tông vào nhóm của T, Đ dừng xe cùng Nguyễn Đức V núp vào cổng khu công nghiệp cách vị trí D và Kiều Văn V ngã khoảng 150m. Một lúc sau, khi nhóm của T bỏ đi, Cấn Thành Đ và Nguyễn Đức V mới điều khiển xe đến gặp Nguyễn Hoàng D và Kiều Văn V để hỏi thăm tình hình, sau đó đưa D đến Bệnh viện Đa khoa huyện để kiểm tra.

Từ nội dung vụ án nêu trên, 02 quan điểm khác nhau về hành vi của Cấn Thành Đ, Nguyễn Đức V, Nguyễn Đức A, Nguyễn Gia B, cụ thể như sau:

* Đối với Nguyễn Đức A, Cấn Thành Đ, Nguyễn Đức V:

- Quan điểm thứ nhất (cũng là quan điểm của tác giả) cho rằng: Nguyễn Đức A, Cấn Thành Đ, Nguyễn Đức V không phạm tội “Gây rối trật tự công cộng” quy định tại điểm b khoản 2 Điều 318 BLHS, vì:

Điều 318 BLHS quy định: “1. Người nào gây rối trật tự công cộng gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì...”.

- Về mặt chủ thể: chủ thể của tội gây rối trật tự công cộng là cá nhân có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và từ đủ 16 tuổi trở lên.

- Về mặt khách thể: Mặt khách thể của tội gây rối trật tự công cộng là hành vi xâm phạm đến trật tự, an ninh xã hội, cuộc sống sinh hoạt ổn định của cộng đồng, như hoạt động: Đi lại, làm việc, vui chơi, nguyên tắc an toàn nơi cộng cộng có nhiều người, đồng thời xâm phạm đến sức khỏe, tài sản của người khác. Hành vi này cũng làm ảnh hưởng đến việc thực hiện những đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước trong quá trình ổn định đời sống của nhân dân.

- Về mặt khách quan: Người phạm tội thực hiện hành vi gây rối trật tự công cộng bằng nhiều hình thức như: hành vi phá phách, dùng vũ khí, hung khí, phương tiện; gây cản trở giao thông nghiêm trọng hoặc gây đình trệ hoạt động công cộng, phá phách các công trình ở nơi công cộng...

Hậu quả của hành vi gây rối trật tự công cộng là thiệt hại vật chất và phi vật; hậu quả không phải là dấu hiệu bắt buộc của tội phạm này.

- Về mặt chủ quan: Người phạm tội thực hiện hành vi bởi lỗi cố ý. Người phạm tội có hành vi vi phạm có đầy đủ năng lực hành vi, biết rõ hành vi của mình sẽ gây ảnh hưởng đến trật tự an ninh xã hội, cuộc sống ổn định của xã hội nhưng vẫn thực hiện.

Căn cứ vào hồ sơ vụ án chỉ có lời khai của các bị can và những người làm chứng, xác định:

+ Nguyễn Đức A, Cấn Thành Đ và Nguyễn Đức V không biết việc Nguyễn Văn V và Nguyễn Văn Kh rủ D lên đập QT tìm đánh nhóm của T. Khi Nguyễn Văn V, Nguyễn Văn Kh, D, Kiều Văn V nhặt bê tông để đánh nhóm của T, K và Đức A cũng không tham gia; khi bị nhóm của T đuổi, K điều khiển xe bỏ chạy, sau đó dừng lại, Đức A gọi điện cho Đ nhưng Đ không nghe máy nên K và Đức A về nhà. Do không muốn gây sự đánh nhau với nhóm của T nên Đ chở Đức V đi theo phía sau. Khi thấy xe của D tăng tốc lên ném bê tông vào nhóm của T, lúc này Đ và Nguyễn Đức V dừng xe và núp vào cổng khu công nghiệp, không tham gia vào việc ném nhau.

Vì vậy, không có đủ căn cứ để xử lý Nguyễn Đức A, Cấn Thành Đ và Nguyễn Đức V về tội “Gây rối trật tự công cộng” theo Điều 318 BLHS.

- Quan điểm thứ hai cho rằng: Nguyễn Đức A, Cấn Thành Đ, Nguyễn Đức V đồng phạm với các bị can Nguyễn Văn Kh, Nguyễn Hoàng D về tội “Gây rối trật tự công cộng” quy định tại điểm b khoản 2 Điều 318 BLHS, vì:

+ Nguyễn Đức A: Nguyễn Đức A sau khi bị nhóm của T đuổi lần thứ 2 đã cùng Nguyễn Văn V, Nguyễn Văn Kh, Nguyễn Hoàng D, Kiều Văn V, Nguyễn Trung K bỏ chạy và chứng kiến Kh, D, V nhặt bê tông để đánh nhóm của T. Nguyễn Đức A biết việc người trong nhóm của mình nhặt bê tông để đi đánh nhau nhưng không can ngăn và chỉ khi bị nhóm của T đuổi lần 3 thì Nguyễn Trung K mới chở Đức A bỏ chạy và đi về nhà.

+ Cấn Thành Đ, Nguyễn Đức V: Khi bỏ chạy lần đầu, Cấn Thành Đ, Nguyễn Đức V gặp Nguyễn Văn V, Nguyễn Văn Kh, Nguyễn Trung K, Nguyễn Đức A đã cùng quay lại đi theo cả nhóm lên đập QT, khi bị nhóm của T đuổi đã quay xe bỏ chạy, sau đó Đ gọi điện cho D hỏi D đang ở đâu và chở V đến tòa nhà Viettel gặp Nguyễn Văn V chở Kh, D chở Kiều V rồi cùng đi với cả nhóm, Đ và V đều chứng kiến D chở Kiều V tăng tốc đi lến ném bê tông vào nhóm của T.

Vì vậy, Nguyễn Đức A, Cấn Thành Đ, Nguyễn Đức V đồng phạm với Nguyễn Văn Kh, Nguyễn Hoàng D về tội “Gây rối trật tự công cộng” quy định tại điểm b khoản 2 Điều 318 BLHS.

* Đối với Nguyễn Gia B, cũng có 02 quan điểm:

- Quan điểm thứ nhất (cũng là quan điểm của tác giả) cho rằng: Nguyễn Gia B đồng phạm với các bị can trong nhóm của mình về tội “Gây rối trật tự công cộng” quy định tại điểm b khoản 2 Điều 318 BLHS với vai trò là người giúp sức, vì:

Nguyễn Gia B khi nghe T rủ đi lấy vỏ chai thủy tinh để tìm đánh nhóm của Nguyễn Văn Kh thì B đồng ý và điều khiển xe mô tô đi cùng. B tham gia điều khiển xe với tốc độ cao đuổi nhóm của Nguyễn Văn Kh từ đầu đến cuối. Vì vậy, B thực hiện hành vi gây rối trật tự công cộng với vai trò là người giúp sức nhưng không đáng kể.

- Quan điểm thứ hai cho rằng: Nguyễn Gia B không phạm tội, vì: Nguyễn Gia B tham gia cùng với cả nhóm của Nguyễn Văn T nhưng không nhặt và ném chai thủy tinh về phía D và Kiều V; nên Nguyễn Gia B không phạm tội “Gây rối trật tự công cộng” quy định tại Điều 318 BLHS.

Với các quan điểm khác nhau trong vụ án trên. Chúng tôi rất mong nhận được sự trao đổi ý kiến từ đồng nghiệp và bạn đọc.

ThS. ĐỖ THANH XUÂN (Tòa án quân sự khu vực Thủ đô Hà Nội)

TAND thành phố Thanh Hoá xét xử vụ án hình sự về tội “Gây rối trật tự công cộng” - Ảnh: Trung tâm VHTTTT&DL TP. Thanh Hoá.