Đã rút đơn yêu cầu thi hành về giao con, làm sao để thi hành bản án buộc cha giao trả con chung?

Chị Đ.T.N và anh N.S.H kết hôn ngày 15/5/2018, đến tháng 10/2020 thì phát sinh mâu thuẫn. Nguyên nhân là do vợ chồng không cùng quan điểm sống, không có tiếng nói chung, anh H không quan tâm, chăm sóc vợ con và vợ chồng sống ly thân. Trong thời kỳ hôn nhân vợ chồng anh H, chị N có hai con chung là: N.T.K1, sinh ngày 25/5/2020 và cháu N.T.K2, sinh ngày 24/10/2021. Nhận thấy mối quan hệ vợ chồng không thể tiếp tục, hôn nhân lâm vào trần trọng, không còn khả năng hàn gắn, mục đích hôn nhân không đạt được nên chị N đã khởi kiện yêu cầu ly hôn với anh H, chị N yêu cầu được nuôi hai con chung, không yêu cầu anh H cấp dưỡng nuôi con chung.

Bản án sơ thẩm số 08/2023/HNGĐ-ST ngày 10/01/2023 của TAND huyện C đã tuyên xử: chấp nhận yêu cầu khởi kiện của chị N, cho chị N ly hôn với anh H, giao hai con chung cho chị N nuôi dưỡng, anh H không phải cấp dưỡng nuôi con chung. Anh H không đồng ý với bản án sơ thẩm nên đã kháng cáo.  

Bản án phúc thẩm số 29/2023/HNGĐ-PT ngày 18/4/2023 của TAND tỉnh T đã tuyên xử: Không chấp nhận yêu cầu kháng cáo của H. Giữ nguyên bản án sơ thẩm, nếu anh H lạm dụng việc thăm con chung để gây cản trở hay ảnh hưởng xấu đến việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chung thì chị N có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm con chung đối với anh H.

Ngày 06/02/2024 cháu K1 (con gái lớn) bị bệnh nên nhập viện điều trị tại Bệnh viện N, thành phố H, chị N có thông báo cho anh H biết để đến thăm con. Trong thời gian ở bệnh viện thăm con thì anh H đã lén lút đưa cháu K1 đưa về nhà anh H (tại xã T, huyện C, tỉnh T) trong lúc cháu đang điều bệnh viêm phổi nặng, chưa có chỉ định xuất viện của bác sĩ và bệnh viện điều trị.

Chị N đã nhiều lần yêu cầu anh H trả lại con nhưng anh H vẫn cố tình không thực hiện, việc anh H đưa con đi trong bệnh viện chị đều có trình báo Công an và có xác nhận của bệnh viện. Tiếp đó, chị đã nộp đơn yêu cầu thi hành án gửi đến Chi cục Thi hành án dân sự huyện C để yêu cầu anh H giao trả cháu K1 nhưng sau đó chị N đã rút đơn yêu cầu thi hành án để nộp đơn tố cáo hành vi bắt cóc cháu K1 đến Công an huyện C. Kết quả, Công an đã trả lời cho chị là không có cơ sở xử lý hình sự.

Sau khi nhận được phúc đáp của Công an, chị N đã liên hệ yêu cầu Chi cục Thi hành án dân sự huyện C tiếp tục thi hành án thì được trả lời do khi chị N rút đơn, chấp hành viên đã có lập biên bản và chị N có yêu cầu đình chỉ toàn bộ quyền và lợi ích được hưởng theo bản án của Tòa án nên trường hợp này căn cứ vào điểm c khoản 1 Điều 50, khoản 2 Điều 52 của Luật Thi hành án dân sự thì việc thi hành án theo đơn yêu cầu của chị N đã kết thúc, nghĩa là chị N không có quyền yêu cầu thi hành án lại đối với Bản án số 29/2023/HNGĐ-PT ngày 18/4/2023 của TAND tỉnh T.

Để bảo vệ quyền lợi của mình, chị N chị đã nộp đơn khởi kiện anh H tại TAND huyện C để Tòa án xử buộc anh H chấm dứt hành vi cản trở trái pháp luật quyền nuôi con chung của  chị theo Bản án phúc thẩm số 29/2023/HNGĐ-PT. Anh H phải giao trả cháu K1 cho chị N tiếp tục nuôi dưỡng theo đúng Bản án phúc thẩm số 29/2023/HNGĐ-PT ngày 18/4/2023.

Sau khi nhận đơn khởi kiện của chị N đã xuất hiện nhiều quan điểm khác nhau về việc xử lý đơn khởi kiện của chị N đối với anh H.

Quan điểm thứ nhất: Tòa án cần trả lại đơn khởi kiện của chị N với lý do theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015: “Sự việc đã được giải quyết bằng bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án hoặc quyết định đã có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, trừ trường hợp vụ án mà Tòa án bác đơn yêu cầu ly hôn, yêu cầu thay đổi nuôi con, thay đổi mức cấp dưỡng, mức bồi thường thiệt hại, yêu cầu thay đổi người quản lý tài sản, thay đổi người quản lý di sản, thay đổi người giám hộ hoặc vụ án đòi tài sản, đòi tài sản cho thuê, cho mượn, đòi nhà, đòi quyền sử dụng đất cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ mà Tòa án chưa chấp nhận yêu cầu và theo quy định của pháp luật được quyền khởi kiện lại” (giải quyết bằng bản án số 29/2023/HNGĐ-PT ngày 18/4/2023, bản án này đã có hiệu lực pháp luật).

Quan điểm thứ hai cũng là quan điểm của tác giả:

Thống nhất với việc cho thụ lý giải quyết đơn khởi kiện của chị N theo đúng trình tự, thủ tục luật định, nghĩa là việc chị N khởi kiện yêu cầu anh H chấm dứt hành vi trái pháp luật cản trở việc thực hiện quyền nuôi con của chị N, buộc anh H trả lại con chung là hoàn toàn đúng pháp luật vì:

- Điều 106 Hiến pháp năm 2013 quy định: “Bản án, quyết định của Tòa án nhân dân có hiệu lực pháp luật phải được cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng; cơ quan, tổ chức, cá nhân hữu quan phải nghiêm chỉnh chấp hành”. Tuy nhiên, anh H đã có hành vi tự ý đưa con chung về nhà để nuôi là hành vi trái pháp luật, trái với bản án đã tuyên, anh H không tôn trọng phán quyết của Tòa án; nếu không cho chị N khởi kiện lại như yêu cầu trên trong khi các cơ quan chức năng, các quy định có liên quan không thể tạo ra chế tài gì đối với người có hành vi sai trái là anh H sẽ là bất công với chị N, công lý và lẽ công bằng sẽ không được thực thi.

- Việc thụ lý đơn khởi kiện của chị N là hoàn toàn đúng pháp luật, đây có thể xem là việc vận dụng một cách linh hoạt về áp dụng tương tự pháp luật đối với trường hợp yêu cầu chấm dứt hành vi cản trở trái pháp luật đối với việc thực hiện quyền sử dụng đất của người sử dụng đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là giấy tờ được nhà nước công nhận quyền của người sử dụng đất nên nếu ai có hành vi cản trở trái pháp luật thì người có quyền sử dụng đất có quyền yêu cầu họ chấm dứt. Rõ ràng, bản án đã trao quyền nuôi con cho chị N nhưng anh H đã có hành vi trái pháp luật là bắt con để cản trở việc chị N thực hiện quyền nuôi con của mình theo bản án là hoàn toàn hợp lý.

TRẦN TÚ ANH - HUỲNH MINH KHÁNH (TAND khu vực 5 - Đồng Tháp)

TAND huyện Quế Sơn, Quảng Nam xét xử vụ án “Ly hôn và tranh chấp nuôi con” - Ảnh: Võ Văn Thể.