Năm vấn đề lớn đặt ra với báo chí hiện nay

Báo chí không ngừng lớn mạnh

Mở đầu bài phát biểu, ông Trần Quốc Vượng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư nói: “Hội nghị của chúng ta tổ chức vào thời điểm rất có ý nghĩa: Kỷ niệm 130 năm Ngày sinh Bác Hồ và 95 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam. Từ trong tâm khảm mình, chúng ta lại càng ghi nhớ, biết ơn công lao trời biển của Chủ tịch Hồ Chí Minh – Lãnh tụ muôn vàn kính yêu của Đảng ta, dân tộc ta – Người khai sinh nền báo chí cách mạng Việt Nam – Và chính Người đã là một nhà báo cách mạng vĩ đại”.

Sau khi điểm lại lịch sử hình thành và phát triển nền báo chí cách mạng kể từ ngày 21/6/1925, báo Thanh Niên, cơ quan của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, do Nguyễn Ái Quốc làm chủ bút, kiêm viết báo và phát hành ra số đầu tiên cho đến nay, ông Trần Quốc Vượng nhận định: Học tập tư tưởng, phong cách, đạo đức Hồ Chí Minh, nhất là phong cách làm báo Hồ Chí Minh, tiếp bước các thế hệ cha anh, đội ngũ những người làm báo hôm nay, đã và đang phát huy vai trò xung kích không quản khó khăn, gian khổ, dũng cảm xông pha nơi “đầu sóng”, “ngọn gió”, tham gia công cuộc bảo vệ chủ quyền biển đảo; hăng hái thâm nhập thực tế ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa, kịp thời đưa tin về những sự kiện nóng, các vấn đề bức xúc về kinh tế – xã hội, thiên tai, bão lũ…; bền bỉ tổ chức các tuyến bài điều tra về các vụ án hình sự, tham nhũng, tiêu cực phức tạp. Không ít nhà báo đã có nhiều bài viết mang tính phát hiện, góp sức tổng kết thực tiễn, lan tỏa các gương điển hình tiên tiến, kiến nghị các giải pháp thiết thực trên các lĩnh vực (kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại…), đạt giải cao trong các Giải báo chí quốc gia, Giải báo chí toàn quốc về xây dựng Đảng, về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, về thông tin đối ngoại…

Ngay trong những tháng đầu năm 2020, trước những diễn biến phức tạp, thách thức chưa từng có của đại dịch Covid – 19, hàng trăm nhà báo không ngại hiểm nguy đã có mặt trên tuyến đầu chống dịch, kịp thời thông tin diễn biến dịch bệnh, cổ vũ những việc làm cao đẹp của các lực lượng thầy thuốc, quân đội, công an…; nêu gương những cá nhân, cộng đồng, phát huy truyền thống nhân ái, góp công, góp sức ủng hộ công cuộc ngăn chặn và đẩy lùi đại dịch.

“Gần một thế kỷ qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, báo chí cách mạng Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh, vị thế của báo chí và người làm báo được tiếp tục khẳng định. Đây là bước phát triển rất đáng tự hào của báo chí cách mạng – đội quân xung kích trên mặt trận tư tưởng – văn hóa của Đảng ta” – Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng khẳng định.

Báo chí đóng góp tích cực vào chỉnh đốn Đảng, chống tham nhũng

“Đảng, Nhà nước và nhân dân ta vui mừng trước sự trưởng thành, vững vàng của đội ngũ báo chí cách mạng. Những người làm báo ở nước ta không ngừng được nâng cao về năng lực, phẩm chất chính trị, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ; đã và đang nỗ lực cố gắng làm chủ công nghệ làm báo hiện đại, không ngừng đổi mới, sáng tạo về hình thức thể hiện, phương thức phát hành”- ông Trần Quốc Vượng bày tỏ.

Ông cho rằng: Nội dung thông tin trên báo chí ngày càng toàn diện, đa dạng, phong phú; chất lượng chính trị, giá trị văn hóa trong các sản phẩm báo chí không ngừng được nâng cao. Đông đảo những người làm báo đã chịu khó học hỏi, nâng cao tri thức, trình độ tác nghiệp, thực hiện tốt trách nhiệm, sứ mệnh người làm báo cách mạng; tích cực tuyên truyền, phổ biến chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đẩy mạnh tuyên truyền đưa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống; chú trọng, đề cao tính tư tưởng, tính văn hóa, tính giáo dục trong từng sản phẩm báo chí. Tích cực phát hiện, cổ vũ, động viên gương người tốt, việc tốt, các điển hình tiên tiến trong mọi lĩnh vực. Chủ động bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh với các thông tin, quan điểm sai trái, thù địch, góp phần củng cố, tăng cường niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng trong sự nghiệp đổi mới và hội nhập quốc tế.

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các đại biểu dự Hội nghị tham quan triển lãm 95 năm báo chí cách mạng Việt Nam từ tư liệu, tài liệu lưu trữ nhà nước – Ảnh: TTXVN

Đặc biệt, từ sau Đại hội Đảng lần thứ XII đến nay, công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí được Đảng, Nhà nước ta triển khai quyết liệt hơn với phương châm “không có vùng cấm”, “không có ngoại lệ”, nhiều cơ quan báo chí, nhiều phóng viên đã có thông tin, phản ánh sinh động công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, phòng, chống tham nhũng với nhiều cách tiếp cận và phản ánh đa dạng, chính xác, góp phần cổ vũ, động viên các cơ quan pháp luật điều tra, xử lý có hiệu quả, tạo hiệu ứng dư luận xã hội tích cực, lan tỏa tới các tầng lớp nhân dân. Đảng, Nhà nước ghi nhận và biểu dương những đóng góp quan trọng của báo chí đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, hệ thống chính trị và đấu tranh phòng, chống tham nhũng, góp phần tạo niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước và chế độ ta.

Những vấn đề cần quan tâm

Dành một phần nội dung nói về bối cảnh và nhiệm vụ của báo chí trong giai đoạn hiện nay, Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng nhận định và chỉ đạo: Sự nghiệp đổi mới của đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới. Bên cạnh những cơ hội to lớn, chúng ta cũng phải đối mặt với khó khăn, thách thức không nhỏ. Tình hình thế giới và khu vực biến động mạnh, chuyển đổi sâu sắc, khó lường; những tác động chưa từng có do đại dịch Covid-19 đã làm kinh tế thế giới rơi vào khủng hoảng, chứa đựng những thách thức lớn, tác động sâu sắc đến đất nước ta. Những thành tựu của khoa học – công nghệ đã làm cho báo chí có bước phát triển vượt bậc, song, cũng tác động, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của báo chí truyền thống, tạo ra sự “cạnh tranh” giữa báo chí truyền thống với mạng xã hội…

Có nhiều vấn đề cần quan tâm đối với báo chí hiện nay

Bối cảnh trên đặt ra cho báo chí cách mạng Việt Nam những nhiệm vụ nặng nề, nhưng cũng rất vẻ vang trên chặng đường đi tới. Để báo chí hoàn thành tốt sứ mệnh lịch sử của mình, đề nghị các cơ quan chỉ đạo, quản lý, các cơ quan báo chí, đặc biệt là mỗi nhà báo, cần quan tâm một số nội dung sau:

Thứ nhất, mỗi cơ quan báo chí, mỗi người làm báo, trước hết, hãy học và noi gương Bác – một nhà báo lớn, về phong cách và đạo đức làm báo. Phải thấm nhuần sâu sắc lời dạy của Người: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sỹ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ” và “Viết để làm gì? Để giáo dục, giải thích, cổ động, phê bình. Để phục vụ quần chúng”. Báo chí nước ta là báo chí cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng, có sứ mệnh phụng sự đất nước, phục vụ nhân dân; thực hiện đúng nhiệm vụ, quyền hạn của báo chí là “Thông tin trung thực về tình hình đất nước và thế giới phù hợp với lợi ích của đất nước và của Nhân dân”. Xin nhấn mạnh rằng, “thông tin trung thực” nhưng phải “phù hợp với lợi ích của đất nước và của Nhân dân”. Điều đó đòi hỏi mỗi nhà báo chúng ta phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, nhiệt huyết và thái độ bình tĩnh trước mọi vấn đề; phải có tấm lòng trong sáng, không để tiêu cực chi phối, không bị tình cảm cá nhân lấn át, mất đi tính khách quan, trung thực của mỗi tác phẩm báo chí.

Thứ hai, với lực lượng báo chí lớn mạnh (850 cơ quan báo chí các loại hình, trên 42 nghìn người làm báo), báo chí phải là lực lượng xung kích trên mặt trận bảo vệ nền tảng tư tưởng, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đấu tranh với những quan điểm sai trái, thù địch, nhất là những thông tin sai trái trên internet, mạng xã hội. Báo chí cần kịp thời phát hiện cổ vũ, giới thiệu gương điển hình tiên tiến, người tốt, việc tốt, góp phần xây dựng, củng cố, vun đắp bản lĩnh, trí tuệ, văn hóa, đạo đức, tinh thần, ý chí và khí phách con người Việt Nam…

Thứ ba, các nhà báo cần không ngừng học, nghiên cứu, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, nhất là trong bối cảnh khoa học – công nghệ phát triển không ngừng; thực hiện nghiêm 10 Quy định về đạo đức nghề nghiệp của người làm báo; Quy tắc sử dụng Mạng xã hội của người làm báo Việt Nam. Kịp thời chấn chỉnh, khắc phục tình trạng phản ánh thông tin thiếu khách quan, trung thực; xuống cấp về đạo đức nghề nghiệp một bộ phận người làm báo, cùng với những sai sót về tư tưởng chính trị, lịch sử trong ấn phẩm, ảnh hưởng tới niềm tin, gây tâm lý băn khoăn, hoài nghi về đội ngũ người làm báo trong xã hội. Khoa học – công nghệ dù phát triển, tạo thuận lợi cho nhà báo tác nghiệp, song, không thể thay thế được trái tim, khối óc, ý chí, bản lĩnh, nhân bản của người làm báo.

Thứ tư, các cơ quan chỉ đạo, quản lý, cơ quan hội, cơ sở đào tạo báo chí cần quan tâm hơn nữa công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao bản lĩnh chính trị và nghiệp vụ chuyên môn cho đội ngũ người làm báo; cập nhật, đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy, đào tạo báo chí theo hướng hiện đại, gắn đào tạo với thực hành. Có cơ chế phù hợp để các cơ sở đào tạo mở rộng quan hệ hợp tác với các cơ quan báo chí, cơ quan đào tạo khác ở trong và ngoài nước. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của tổ chức Hội Nhà báo Việt Nam trong việc bồi dưỡng nghiệp vụ và rèn luyện phẩm chất đạo đức nghề nghiệp cho hội viên.

Thứ năm, các cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí cần tăng cường công tác chỉ đạo, định hướng, quản lý báo chí theo phương châm chủ động, nhạy bén, kịp thời và thuyết phục. Tiếp tục triển khai hiệu quả Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025. Quan tâm nghiên cứu, đề xuất các giải pháp để hỗ trợ các cơ quan báo chí, người làm báo bảo đảm điều kiện làm việc, thu nhập để yên tâm làm báo.

Kết thúc bài phát biểu quan trọng, Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng nói: “Phát huy truyền thống vẻ vang 95 năm của báo chí cách mạng Việt Nam, tôi tin tưởng rằng, đội ngũ nhà báo nước ta hôm nay, bằng tình cảm, lương tâm, trách nhiệm với sự nghiệp báo chí cách mạng, nghĩa vụ công dân và trách nhiệm xã hội, sẽ tiếp nối được truyền thống của các thế hệ đi trước, góp phần quan trọng vào phát triển đất nước, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam thân yêu”.

Ths PHẠM CHÂU QUỲNH ( Giảng viên CĐ DL Hà Nội)