Tình tiết “Chứa mại dâm 4 người trở lên” quy định tại điểm d khoản 2 Điều 327 BLHS được hiểu như thế nào?

1. Đặt vấn đề

Tình tiết “Chứa mại dâm 04 người trở lên” là tình tiết định khung tăng nặng của Tội chứa mại dâm được quy định tại điểm d khoản 2 Điều 327 BLHS. Đối chiếu với Điều 254 Tội chứa mại dâm của BLHS 1999, đây là quy định mới trong BLHS 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) nhằm phù hợp với thực tế thay đổi và phát triển của xã hội. “Chứa mại dâm 04 người trở lên” được hiểu là hành vi chứa mại dâm đối với nhiều người (từ 04 người đã đủ 18 tuổi trở lên), nhưng chứa mại dâm “04 người” ở đây là chứa những người nào? Chứa 04 người bán dâm trở lên hay chứa 04 người, bao gồm cả người bán dâm và người mua dâm? Thực tế có nhiều có khăn, vướng mắc khi áp dụng.

2. Quy định pháp luật và giải đáp pháp luật

Về giải thích từ ngữ pháp lý: “Chứa mại dâm 04 người trở lên”, hiện nay chưa có văn bản pháp lý giải thích cụ thể, chi tiết thế nào là chứa mại dâm 4 người trở lên.

Tại Pháp lệnh số 10/2003/PL-UBTVQH11 ngày 17/3/2003 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phòng, chống mại dâm (Pháp lệnh) có quy định: “Mại dâm là hành vi mua dâm, bán dâm” (khoản 3 Điều 3 của Pháp lệnh); “Chứa mại dâm là hành vi sử dụng, thuê, cho thuê hoặc mượn, cho mượn địa điểm, phương tiện để thực hiện việc mua dâm, bán dâm” (khoản 4 Điều 3 của Pháp lệnh). Như vậy, hiểu theo Pháp lệnh thì 04 người trở lên trong tội “Chứa mại dâm” là hành vi chứa cả người mua dâm và cả người bán dâm, với tổng số 04 người trở lên trong đó có ít nhất 01 người bán dâm hoặc ít nhất 01 người mua dâm thì thuộc trường hợp quy định tại điểm d khoản 2 Điều 327 BLHS.

Tại mục 2 phần I về Hình sự của Công văn số 64/TANDTC-PC ngày 03/4/2019 của Tòa án nhân dân tối cao (Công văn 64/TANDTC-PC) giải đáp tình tiết “chứa mại dâm 04 người trở lên” quy định tại điểm d khoản 2 Điều 327 của BLHS: “Theo Từ điển Tiếng Việt thì “mại” là “bán”, “mãi” là “mua” và “chứa mại dâm” là “chứa bán dâm”. Như vậy, tình tiết định khung tăng nặng “chứa mại dâm 04 người trở lên” quy định tại điểm d khoản 2 Điều 327 … của BLHS được hiểu là đối với người bán dâm. Cách hiểu này là phù hợp với các tình tiết định khung tăng nặng khác quy định tại tại Điều 327 và Điều 328 của BLHS, đồng thời cũng phù hợp với thực tiễn xử lý đối với hành vi chứa mại dâm mà có 01 người bán dâm với 03 người mua dâm trong cùng một khoảng thời gian thì bị xử lý theo quy định tại khoản 1 của điều luật này nếu không có tình tiết định khung tăng nặng.” Như vậy, theo giải đáp tại Công văn 64/TANDTC-PC thì “04 người trở lên” trong tội “Chứa mại dâm” là đối với 04 người bán dâm trở lên.

3. Một số vướng mắc, bất cập

Theo giải đáp tại Công văn 64/TANDTC-PC đối với tội Chứa mại dâm sẽ có  một số trường hợp như sau:

- Có 04 người bán dâm và ít nhất 01 người mua dâm sẽ vi phạm tình tiết định khung tăng nặng “Chứa mại dâm 04 người trở lên” quy định tại điểm d khoản 2 Điều 327 BLHS, có khung hình phạt tù từ 05 năm đến 10 năm, thuộc trường hợp rất nghiêm trọng;

- Có 04 người mua dâm và ít nhất 01 người bán dâm thì chỉ thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 327 BLHS, có khung hình phạt tù từ 01 năm đến 05 năm, thuộc trường hợp nghiêm trọng.

- Tại khoản 1 và khoản 2 Điều 3 Pháp lệnh về phòng, chống mại dâm quy định về bán dâm và mua dâm như sau: “Bán dâm là hành vi giao cấu của một người với người khác để được trả tiền hoặc lợi ích vật chất khác”, “Mua dâm là hành vi của người dùng tiền hoặc lợi ích vật chất khác trả cho người bán dâm để được giao cấu.”

Như vậy, hành vi bán dâm và hành vi mua dâm về cơ bản có tính chất, mức độ ngang nhau khi xâm phạm quan hệ trật tự quản lý hành chính; với mức độ thay đổi và phát triển của xã hội thì hành vi mua dâm, bán dâm cũng có nhiều biến tướng, thay đổi so với cách hiểu truyền thống trước đây; không nhất thiết phải 01 người bán dâm với 01 người mua dâm, mà có thể 01 người bán dâm với nhiều người mua dâm cùng thực hiện phạm tội một lúc hoặc ngược lại; các hành vi này đều ảnh hưởng nghiêm trọng đến thuần phong, mĩ tục của dân tộc. Nhưng nếu chứa 04 người mua dâm và 01 người bán dâm (tổng 05 người mua dâm, bán dâm) thì chỉ thuộc quy định tại khoản 1 Điều 327 BLHS; trong khi chứa 04 người bán dâm và 01 mua dâm (tổng 05 người mua dâm, bán dâm) lại vi phạm tình tiết định khung tăng nặng quy định tại điểm d khoản 2 Điều 327 BLHS.

Mặt khác, nếu hiểu theo Công văn 64/TANDTC-PC đối với quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 328 BLHS về tội Môi giới mại dâm, tình tiết định khung tăng nặng “đối với 02 người trở lên” được hiểu là môi giới mại dâm đối với 02 người bán dâm trở lên. Như vậy, theo Điều 328 BLHS thì chỉ cần 02 người bán dâm và 01 người mua dâm (tổng 03 người) sẽ bị áp dụng tình tiết định khung tăng nặng môi giới mại dâm đối với nhiều người. Trong khi theo Điều 327 BLHS về tội Chứa mại dâm, có tính chất, mức độ nghiêm trọng hơn thì phải đáp ứng điều kiện 04 người bán dâm và ít nhất 01 người mua dâm (tổng 05 người) mới bị áp dụng tình tiết định khung tăng nặng chứa mại dâm đối với nhiều người.

Do Công văn 64/TANDTC-PC là văn bản giải đáp, không phải quy phạm pháp luật nên trên thực tế hiện nay, rất nhiều Tòa án địa phương khi giải quyết, xét xử các vụ án về tội Chứa mại dâm quy định tại Điều 327 BLHS, có nhiều vướng mắc, quan điểm khác nhau khi áp dụng tình tiết định khung tăng nặng “Chứa mại dâm 04 người trở lên” quy định tại điểm d khoản 2 Điều 327 BLHS.

Quan điểm 1: Tình tiết “chứa mại dâm 04 người trở lên” là chứa từ 04 người mua dâm và bán dâm trở lên, trong đó có ít nhất một người mua dâm hoặc 01 bán dâm.

Quan điểm 2: Tình tiết “chứa mại dâm 04 người trở lên” là chứa từ 04 người bán dâm trở lên.

Quan điểm 3: Tình tiết “chứa mại dâm 04 người trở lên” là chứa từ 04 người bán dâm trở lên và ít nhất 01 người mua dâm trở lên.

Quan điểm của tác giả: Hành vi chứa mại dâm cần được hiểu bao gồm chứa cả người bán dâm và người mua dâm. Tình tiết “chứa mại dâm 04 người trở lên” được hiểu là chứa mại dâm đối với nhiều người (từ 04 người trở lên), trong đó phải có ít nhất một người mua dâm hoặc một người bán dâm.

Để có cơ sở áp dụng thống nhất pháp luật, rất mong TANDTC quan tâm, sớm ban hành Nghị quyết hướng dẫn cụ thể về vấn đề này để các Tòa án địa phương áp dụng một cách thống nhất.

 *ThS, TAND huyện Mường La, tỉnh Sơn La

Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Kạn  xét xử vụ án “Môi giới mại dâm” - Ảnh: Hoàng Thuyên

LÊ THU PHƯƠNG*