Tháng 02/2023, H và A nhập ngũ vào đơn vị Quân đội Đ. Tháng 10/2024, H, A và 04 đối tượng khác bị cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện T khởi tố về tội “cố ý gây thương tích” xảy ra vào ngày 05/11/2022. Quá trình điều tra xác định H và A đang thực hiện nghĩa vụ quân sự, nên Cơ quan CSĐT Công an huyện T đã chuyển vụ án cho cơ quan tố tụng trong Quân đội xử lý đối với H và A theo thẩm quyền.

Sau khi Tòa án quân sự thụ lý hồ sơ vụ án, đang trong thời gian chuẩn bị xét xử thì H và A được đơn vị giải quyết xuất ngũ do đã hết thời gian thực hiện nghĩa vụ quân sự.

Việc xác định thẩm quyền giải quyết vụ án có những quan điểm giải quyết khác nhau:

Quan điểm thứ nhất cho rằng: Tòa án quân sự tiếp tục xét xử vụ án mà không cần trả hồ sơ cho Viện kiểm sát (không cần đề nghị cấp có thẩm quyền hủy bỏ quyết định ra quân đối với H, A). Vì hành vi phạm tội của H và A bị phát hiện, khởi tố, điều tra và truy tố khi H và A đang tại ngũ; mặc dù thời điểm phát hiện hành vi phạm tội là trước khi xuất ngũ và đơn vị Đ đã làm thủ tục xuất ngũ cho H và A nhưng theo khoản 3 Điều 3 Thông tư số 03/2023/TT-TANDTC ngày 28/12/2023 hướng dẫn thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự (Thông tư 03/2023/TANDTC) thì “Tòa án quân sự xét xử tất cả các vụ án mà người đó phạm tội, không phân biệt loại tội và thời điểm họ thực hiện tội phạm” và “Đối với người không còn phục vụ trong Quân đội mà phát hiện tội phạm do họ thực hiện trong thời gian phục vụ trong Quân đội thì Tòa án quân sự xét xử” do đó, việc phát hiện hành vi phạm tội của H và A trong thời gian tại ngũ thì Tòa án quân sự có thẩm quyền (kể cả nếu sau này người phạm tội ra quân).

Quan điểm thứ hai cho rằng: Vụ án không thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự vì hành vi “cố ý gây thương tích” của H và A xảy ra vào ngày 05/11/2022 (trước khi nhập ngũ); tháng 10/2024 H và A và 04 đối tượng khác bị cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện T khởi tố về tội “cố ý gây thương tích" xảy ra vào ngày 05/11/2022 (trong quá trình H và A đang thực hiện nghĩa vụ quân sự) và Cơ quan CSĐT Công an huyện T đã chuyển vụ án cho cơ quan tố tụng trong Quân đội xử lý đối với H và A theo thẩm quyền; sau khi Tòa án quân sự thụ lý hồ sơ vụ án, đang trong thời gian chuẩn bị xét xử thì H và A được đơn vị giải quyết xuất ngũ do đã hết thời gian thực hiện nghĩa vụ quân sự. Theo hướng dẫn tại khoản 3 Điều 3 Thông tư số 03/2023/TT-TANDTC thì: “… Đối với người không còn phục vụ trong Quân đội mà phát hiện tội phạm do họ thực hiện trong thời gian phục vụ trong Quân đội thì Tòa án quân sự xét xử những tội phạm hướng dẫn tại khoản 2 Điều này; những tội phạm khác do Tòa án nhân dân xét xử”. Quay trở lại vụ án thì các bị can H và A phạm tội trong thời gian chưa nhập ngũ và không còn phục vụ trong Quân đội nên Tòa án quân sự không còn thẩm quyền giải quyết vụ án.

Quan điểm 3 cũng là quan điểm của tác giả cho rằng: Tòa án quân sự cần trả hồ sơ cho Viện kiểm sát quân sự để điều tra bổ sung và đề nghị cấp có thẩm quyền hủy bỏ các quyết định ra quân đối với H và A; sau khi thụ lý lại vụ án, Tòa án quân sự tiếp tục xét xử đối với H và A. Vì tại khoản 10 Điều 4 Thông tư số 143/2023/TT-BQP ngày 27/12/2023 quy định xử lý kỷ luật trong Quân đội nhân dân Việt Nam: “ … Người thực hiện hành vi vi phạm kỷ luật có dấu hiệu tội phạm thì cơ quan, đơn vị không giảm quân số quản lý mà chuyển hồ sơ vi phạm sang cơ quan điều tra trong Quân đội để xử lý theo quy định của pháp luật ... chỉ giải quyết chế độ, chính sách sau khi bản án hoặc quyết định của tòa án có hiệu lực pháp luật …”. Trở lại vụ án, việc H và A đã bị khởi tố, điều tra, truy tố và vụ án đang trong giai đoạn chuẩn bị xét xử thì đơn vị không được làm thủ tục đối với H và A. Việc đơn vị cho H và A xuất ngũ là việc làm trái quy định. Đơn vị chỉ được phép làm thủ tục xuất ngũ cho H và A khi bản án hoặc quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.

Trên đây là các quan điểm khác nhau về thẩm quyền giải quyết vụ án, tác giả rất mong nhận được ý kiến trao đổi từ các bạn đọc.

NGÔ ANH DŨNG (TAQS khu vực Thủ đô Hà Nội)

Hội đồng xét xử Tòa án quân sự Thủ đô Hà Nội - Nguồn: Internet.