A có được hưởng tình tiết giảm nhẹ theo quy định tại khoản 2 Điều 51 BLHS?

Có trường hợp Tòa án quyết định cho bị cáo hưởng tình tiết giảm nhẹ nhưng Viện kiểm sát lại có kiến nghị về việc không được áp dụng cho bị cáo được hưởng tình tiết đó. Cụ thể là tình tiết “Người bị hại hoặc người đại diện hợp pháp của bị hại xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo trong trường hợp chỉ có tổn hại về sức khỏe của người bị hại, thiệt hại về tài sản”.

Xin dẫn chứng một vụ án như sau: A và B cùng nhau đi hát Karaoke, trong khi hát, A và B có sử dụng rượu. Sau đó, A chở B ra về, trên đường về thì va chạm với xe của C gây ra tai nạn. Lỗi hoàn toàn thuộc về A. Hậu quả, B chết, C bị thương tích 25%, 02 xe mô tô do A và C điều khiển bị hư hỏng nhẹ. C và D (Người đại diện hợp pháp của B) đều có đơn và tại phiên tòa, họ cũng đều xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo A. Tòa án nhân dân huyện C đã áp dụng cho bị cáo hưởng tình tiết giảm nhẹ theo quy định tại khoản 2 Điều 51 BLHS với lý do “Bị hại, người đại diện hợp pháp của bị hại  có đơn xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo”. Sau đó, Viện kiểm sát nhân dân huyện C đã có văn bản kiến nghị gửi Tòa án huyện C cho rằng, Tòa áp dụng tình tiết giảm nhẹ trên đối với A là sai.

Liên quan đến vấn đề này hiện có hai quan điểm:

– Quan điểm thứ nhất, đồng tình với ý kiến của Viện kiểm sát, cho rằng Tòa án áp dụng tình tiết này là sai bởi theo tinh thần của NQ 01/2000/NQ-HĐTP thì tình tiết này chỉ áp dụng trong vụ án mà hậu quả của nó chỉ là bị tổn hại về sức khỏe, thiệt hại về tài sản.

– Quan điểm thứ hai, bị cáo được hưởng tình tiết giảm nhẹ theo khoản 2 Điều 51 BLHS.

Tác giả đồng tình với quan điểm thứ hai bởi lẽ:

Theo quy định tại Điểm 5 mục I Công văn số 212/TANDTC-PC ngày 13/9/2019 của TANDTC: V/v thông báo kết quả giải đáp trực tuyến một số vướng mắt trong xét xử thì: “Hiện nay quy định tại khoản 2 Điều 51 của Bộ luật Hình sự năm 2015 chưa được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn cụ thể. Tuy nhiên trong quá trình xét xử, Tòa án có thể tham khảo quy định tại điểm c mục 5 Nghị quyết số 01/2000/NQ-HĐTP ngày 04-8-2000 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định trong phần chung của Bộ luật Hình sự năm 1999 để xác định tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định tại khoản 2 Điều 51 của Bộ luật Hình sự năm 2015, cụ thể như sau:

… Người bị hại hoặc đại diện hợp pháp của người bị hại xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo trong trường hợp chỉ gây tổn hại về sức khoẻ của người bị hại, gây thiệt hại về tài sản….”

Theo đó, trường hợp bị cáo gây tổn hại về sức khỏe hoặc thiệt hại về tài sản cho bị hại mà bị hại có đơn xin giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho bị cáo thì bị cáo sẽ được hưởng tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 2 Điều 51 BLHS 2015. Quy định trên cũng nêu rõ “Người bị hại hoặc… chỉ gây tổn hại về sức khỏe cho người bị hại, gây thiệt hại về tài sản” được hiểu rằng, nếu bị hại H có đơn xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo, thì đây được coi là tình tiết giảm nhẹ khi H chỉ bị tổn hại về sức khỏe, nếu H chết, người đại diện cho H có đơn xin giảm nhẹ thì trường hợp này, bị cáo mới không được hưởng tình tiết giảm nhẹ nêu trên. Đồng thời, quy định “Người bị hại hoặc đại diện…” có nghĩa, chỉ cần ít nhất 01 người là bị hại hoặc đại diện hợp pháp của bị hại có đơn xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo thì bị cáo sẽ được hưởng tình tiết giảm nhẹ này. Nội dung hướng dẫn xác định rất cụ thể trong trường hợp này là chỉ gây tổn hại về sức khỏe của người bị hại chứ không phải chỉ gây tổn hại sức khỏe trong vụ án.

Do đó, trong trường hợp này, C là Bị hại bị tổn hại về sức khỏe, thiệt hại về tài sản đã có đơn xin giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho A nên A được hưởng tình tiết giảm nhẹ theo quy định tại khoản 2 Điều 51 BLHS.

Trên đây là quan điểm của tác giả, rất mong nhận được ý kiến trao đổi của bạn đọc./.

Ảnh minh họa của Báo Giao thông

VĂN LINH ( Tòa án quân sự Khu vực Quân chủng Hải quân)