Bổ sung quy định thi hành án hình sự đối với pháp nhân thương mại bị kết tội và tha tù trước thời hạn có điều kiện vào Luật Thi hành án hình sự

Những yêu cầu về sửa đổi

Luật Thi hành án hình sự, được kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XII đã thông qua ngày 17/6/2010 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2011, đã đánh dấu bước phát triển mới của hệ thống pháp luật hình sự Việt Nam, tạo khung pháp lý mới bảo đảm cho bản án, quyết định của tòa án có hiệu lực pháp luật được thi hành, bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, tính thống nhất của chính sách hình sự, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, cải cách hành chính và thể hiện tính nhân đạo xã hội chủ nghĩa.

Tuy nhiên, Quốc hội đã  ban hành Bộ luật Hình sự năm 2015, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam năm 2015. Những chủ trương cải cách tư pháp của Đảng về xử lý người phạm tội và những quy định mới của Hiến pháp năm 2013 về quyền con người, quyền công dân đã được thể chế hóa trong  các bộ luật này, có tác động lớn đến việc xây dựng và hoàn thiện các quy định của pháp luật về thi hành án hình sự.

Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2018

Bộ luật Hình sự năm 2015 có nhiều điểm mới quan trọng trong đó bổ sung quy định trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại; sửa đổi, bổ sung quy định về hạn chế áp dụng tử hình; thêm 3 biện pháp giám sát, giáo dục đối với người dưới 18 tuổi; tăng cường tính cưỡng chế của hình phạt cải tạo không giam giữ và án treo; bổ sung chế định tha tù trước thời hạn. Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 cũng có các quy định về trình tự, thủ tục truy cứu trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân thương mại phạm tội. Quy định về tha tù trước thời hạn có điều kiện; sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến hình phạt cải tạo không giam giữ; biện pháp giáo dục  tại xã, phường, thị trấn…những nội dung này đặt ra yêu cầu cần bổ sung quy định về thi hành án hình sự để bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Qua thực tiễn triển khai thi hành Luật Thi hành án hình sự, công tác thi hành án hình sự đã bộc lộ những khó khăn vướng mắc, bất cập, hạn chế như việc thi hành án treo, thi hành các hình phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ, cấm cư trú, quản chế, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, thi hành biện pháp tư pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn được giao cho nhiều cơ quan, tổ chức khác nhau đảm nhiệm nên việc thi hành không đạt hiệu quả cao; việc theo dõi, giám sát, quản lý, giáo dục cải tạo người phải chấp hành hình phạt, người phải chấp hành biện pháp tư pháp còn bị buông lỏng.

Chưa quy định cụ thể về quyền và nghĩa vụ của phạm nhân; công tác quản lý, bàn giao phạm nhân; vướng mắc trong công tác bố trí giam giữ riêng với các đối tượng đặc biệt nhưn người đồng tính , người chuyển giới, người chưa xác định giới tính; thiếu quy định về tiêu chuẩn chế độ ăn, mặc đối với con dưới 36 tháng tuối, chế độ chăm sóc, khám chữa bệnh với đối tượng này…

Một số nội dung của Dự thảo

Dự thảo Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Thi hành án hình sự mở rộng thêm phạm vi điều chỉnh đối với việc xác định nội dung, trình tự, thủ tục xem xét tha tù trước thời hạn có điều kiện; thi hành hình phạt, biện pháp tư pháp đối với pháp nhân thương mại.

Dự thảo Luật xác định đối tượng áp dụng của văn bản là cơ quan quản lý thi hành hình phạt và cơ quan thi hành hình phạt, người phải chấp hành hình phạt; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến thi hành hình phạt.

Tại Điều 3 bổ sung một số khái niệm như sau:

Khái niệm về thi hành Quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện:

Thi hành Quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện là việc cơ quan, người có thẩm quyền theo quy định của Luật này quản lý người được tha tù trước thời hạn có điều kiện trong thời gian thử thách.

Khái niệm về pháp nhân thương mại chấp hành án:

Pháp nhân thương mại chấp hành án là pháp nhân thương mại bị kết tội và chịu hình phạt theo bản án đã có hiệu lực pháp luật.

Các hình thức thi hành án cụ thể đối với pháp nhân thương mại bị kết tội

Thi hành hình phạt đình chỉ hoạt động có thời hạn đối với pháp nhân thương mại phạm tội là việc cơ quan, người có thẩm quyền theo quy định của Luật này buộc pháp nhân thương mại phạm tội tạm dừng hoạt động trong một hoặc một số lĩnh vực mà pháp nhân thương mại phạm tội. 

Thi hành hình phạt đình chỉ hoạt động vĩnh viễn đối với pháp nhân thương mại phạm tội là việc cơ quan, người có thẩm quyền theo quy định của Luật này buộc pháp nhân thương mại phạm tội chấm dứt hoạt động vĩnh viễn trong một hoặc một số lĩnh vực mà pháp nhân thương mại phạm tội.

Thi hành hình phạt cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định đối với pháp nhân thương mại phạm tội là việc cơ quan, người có thẩm quyền theo quy định của Luật này buộc pháp nhân thương mại phạm tội không được kinh doanh, hoạt động trong một số lĩnh vực.

Thi hành hình phạt cấm huy động vốn đối với pháp nhân thương mại phạm tội là việc cơ quan, người có thẩm quyền theo quy định của Luật này buộc pháp nhân thương mại phạm tội không được huy động vốn.”

Pháp nhân thương mại xả nước thải gây ô nhiễm môi trường, có thể bị kết tội và phải chấp hành án

Dự thảo Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Thi hành án hình sự đã sửa đổi, bổ sung đối với 58 Điều luật;

Bãi bỏ 5 Điều luật, đó là: các Điều 7, Điều 121; Điều 122; Điều 123; Điều 158.

Bổ sung Điều 15a. Nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thi hành án hình sự đối với pháp nhân thương mại phạm tội. Trong đó quy định cụ thể về việc tiếp nhận quyết định thi hành án hình sự đối với pháp nhân thương mại ; Đề nghị Tòa án có thẩm quyền xem xét, quyết định tạm đình chỉ chấp hành án, giảm thời hạn đình chỉ hoạt động của pháp nhân thương mại phạm tội; Ra quyết định cưỡng chế thi hành đối với pháp nhân thương mại không chấp hành bản án, quyết định của Tòa án….

Và bổ sung các Điều luật về quản lý, đánh giá xếp loại phạm nhân; về giải quyết trường hợp người chấp hành án treo không có mặt theo giấy triệu tập của cơ quan thi hành án hình sự …

Đặc biệt, dự thảo Luật sửa đổi bổ sung Luật Thi hành án hình sự bổ sung hai chương mới:

Chương tha tù trước thời hạn có điều kiện: Trong chương này chia làm 16 điều luật cụ thể nêu rõ về quyền hạn; nghĩa vụ; cam kết của người được tha tù trước thời hạn có điều kiện; về trách nhiệm của trại giam, của UBND, của Công an trong thi hành quyết định của Tòa án; về rút ngắn thời hạn; về các tình huống người được tha tù trước thời hạn vi phạm…

Chương thi hành án hình sự đối với pháp nhân thương mại: Chương này được chia thành 4 mục lớn như sau:

Mục 1: Đình chỉ hoạt động có thời hạn;

Mục 2: Đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;

Mục 3: Cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định;

Mục 4: Cấm huy động vốn

Trong các mục này được có các điều luật quy định cụ thể, chi tiết về việc chấp hành hình phạt của pháp nhân thương mại bị kết tội.

HẢI HÀ