Cả 7 lĩnh vực quan trọng vẫn diễn ra tình trạng lãng phí, chưa tiết kiệm

Ngày 25/4, Phiên họp thứ 10 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí  năm 2021.

Nhiều tồn tại, hạn chế

Báo cáo tại Phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính nói: “Trong bối cảnh đó, việc triển khai, thực hiện quyết liệt, hiệu quả quy định của Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (THTK, CLP); các nhiệm vụ, giải pháp THTK, CLP đề ra trong Chương trình tổng thể của Chính phủ về THTK, CLP năm 2021 và các nghị quyết của Chính phủ đã đạt được nhiều kết quả tích cực trên các lĩnh vực, góp phần quan trọng cho việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, kiểm soát và hạn chế được tác động của dịch bệnh Covid-19, cơ bản đạt được mục tiêu tổng quát và nhiều chỉ tiêu, nhiệm vụ chủ yếu đã đề ra (đạt và vượt 7/12 chỉ tiêu chủ yếu; thu NSNN đạt trên 1,563 triệu tỷ đồng, vượt 16,4% dự toán). Nhiều bộ, ngành, địa phương báo cáo đạt kết quả tốt trong THTK, CLP...”,

Cùng với những kết quả đạt được, Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng thẳng thắn chỉ rõ những tồn tại, hạn chế THTK, CLP trong từng lĩnh vực như: Việc ban hành văn bản quy định chi tiết có hiệu lực đồng thời với văn bản QPPL chưa được thực hiện triệt để, còn 3/77 văn bản chậm ban hành; một số văn bản QPPL của bộ, ngành, địa phương khi ban hành còn chưa đúng về nội dung, thẩm quyền; Việc tổ chức, triển khai thực hiện Luật Quản lý, sử dụng tài sản công ở một số bộ, ngành, địa phương còn chậm, chưa đầy đủ các nội dung theo quy định; Chất lượng lập, phân bổ kế hoạch và công tác chuẩn bị dự án đầu tư công một số nơi còn nhiều bất cập, mang tính hình thức dẫn đến nhiều dự án được giao kế hoạch nhưng vẫn chưa thể triển khai thi công; Vẫn còn tình trạng sử dụng tài nguyên đất đai, tài nguyên nước còn lãng phí, hiệu quả còn thấp nhất là trong nông nghiệp; tình trạng vi phạm trong quản lý sử dụng tài nguyên, vi phạm về môi trường vẫn còn xảy ra ...

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ

Nhấn mạnh năm 2022 là năm có ý nghĩa quan trọng, tạo nền tảng và là năm bản lề thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch 5 năm 2021-2025, Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ, Chính phủ xác định chủ đề điều hành của năm 2022 là “Đoàn kết kỷ cương, chủ động thích ứng, an toàn hiệu quả, phục hồi phát triển”, trong đó tập trung, ưu tiên nguồn lực cho phòng, chống dịch Covid-19 trên cơ sở kết hợp linh hoạt, sáng tạo, hài hòa, hiệu quả giữa phòng, chống dịch và phục hồi phát triển KTXH; thực hiện đồng bộ, toàn diện, hiệu quả với lộ trình, bước đi chặt chẽ đối với Chương trình phục hồi và phát triển KTXH phù hợp, khả thi; điều hành linh hoạt, phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và các chính sách khác; tăng cường kỷ luật tài chính - NSNN, khai thác hiệu quả các dư địa thu để tăng thu NSNN, triệt để tiết kiệm chi; huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội và ưu tiên bố trí nguồn NSNN hợp lý cho các nhiệm vụ trọng tâm...

Đề xuất giải pháp

Thẩm tra nội dung này, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội Phạm Thúy Chinh cho biết, việc chậm ban hành Chương trình tổng thể THTK,CLP của Chính phủ hằng năm và 5 năm đã ảnh hưởng đến tiến độ và là một trong những nguyên nhân dẫn đến chậm ban hành Chương trình THTK,CLP của các bộ, ngành, địa phương. “Các tồn tại, hạn chế trong việc xây dựng ban hành chương trình THTK,CLP tại nhiều bộ, ngành, địa phương đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đại biểu Quốc hội chỉ ra tại năm 2020 nhưng chưa được khắc phục triệt để như: chậm ban hành, việc ban hành còn hình thức, chưa sát với thực tế và yêu cầu nhiệm vụ công tác chuyên môn, nội dung còn chung chung, thiếu chi tiết, khó triển khai thực hiện, khó đánh giá đầy đủ, toàn diện công tác THTK,CLP…”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách lưu ý.

Về kết quả THTK, CLP năm 2021, Thường trực Ủy ban TCNS thống nhất với các kết quả đạt được của Chính phủ trong công tác THTK, CLP và cơ bản nhất trí với nhiệm vụ, giải pháp THTK,CLP năm 2022 trong Báo cáo của Chính phủ. Đồng thời Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách nêu một số đề xuất, kiến nghị về giải pháp THTK, CLP năm 2022.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc

Trong đó, đề nghị Chính phủ tập trung điều hành ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Điều hành các chính sách tài chính, tiền tệ linh hoạt, hiệu quả để hỗ trợ phục hồi sản xuất, kinh doanh, lưu thông hàng hóa, kết nối cung cầu lao động, thúc đẩy xuất khẩu, tiêu dùng nội địa, đẩy mạnh đầu tư. Siết chặt kỷ luật kỷ cương tài chính, quản lý chặt chẽ thu, chi NSNN, chống thất thu, nợ đọng thuế, chuyển giá trốn thuế, chống gian lận thương mại, phấn đấu tăng thu NSNN; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, thất thoát ngân sách, tài sản công, triệt để tiết kiệm các khoản chi để ưu tiên cho công tác phòng, chống dịch Covid-19 và phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội.

Đồng thời, rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến các "nút thắt, điểm nghẽn" chưa có quy định chi tiết, hoặc chưa hướng dẫn cụ thể. Tăng cường chỉ đạo, rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách về định mức, tiêu chuẩn, chế độ còn thiếu, chưa phù hợp với thực tiễn; Quyết liệt đôn đốc giải ngân vốn đầu tư công; khắc phục tình trạng chậm triển khai thực hiện 03 Chương trình mục tiêu quốc gia; có chế tài xử lý các trường hợp chậm giải ngân, chậm triển khai các dự án, công trình sử dụng vốn đầu tư công do nguyên nhân chủ quan; đẩy nhanh tiến độ triển khai, đưa vào sử dụng các các dự án quan trọng quốc gia;…

Cụ thể hóa trách nhiệm

Thảo luận tại Phiên họp, đa số ý kiến thành viên Thường vụ cơ bản thống nhất với báo cáo của Chính phủ. Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng, Chính phủ cần tổng kết, đánh giá rõ hơn các nguyên nhân chủ quan dẫn đến bất cập, hạn chế và khó khăn để có cơ sở đề xuất các giải pháp cụ thể, sớm khắc phục, góp phần nâng cao hiệu quả công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương cho rằng, các báo cáo về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đều có chung 1 mô típ nên khi nghiên cứu để đánh giá về sự tiến bộ cũng như những hạn chế, bất cập, tồn tại và những khuyết điểm mới phát sinh của từng năm rất khó. "Toàn bộ những vấn đề ưu điểm, khuyết điểm nêu trong báo cáo không rõ...", Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu rõ.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, năm 2022 Quốc hội đang thực hiện chuyên đề giám sát tối cao về công tác THTK, CLP. Cho rằng một trong những kết quả nổi bật trong công tác THTK, CLP lần này là tập trung triệt để tiết kiệm những khoản chi, tăng cường huy động tất cả các nguồn lực cho công tác phòng chống dịch, Chủ tịch Quốc hội lưu ý “Việc tiết kiệm 76.000 tỷ đồng thì cần chỉ rõ địa phương nào, bộ, ngành nào làm tốt công tác THTK, CLP, cần chỉ rõ ra chứ không nói chung chung”.

Chỉ ra những hạn chế trong báo cáo của Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, cần chỉ ra những khuyết điểm, tồn tại để làm rõ những việc làm được, việc chưa làm được. Từ đó, chỉ rõ nguyên nhân của từng hạn chế để có giải pháp phù hợp, triệt để. Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội cũng góp ý cụ thể vào những tồn tại, hạn chế trong công tác THTK, CLP năm 2021 liên quan đến từng lĩnh vực liên quan như: cải cách thủ tục hành chính, lĩnh vực đầu tư công và các chương trình mục tiêu quốc gia, cổ phần hóa, thoái vốn, sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập…. “Không thể nói một số nơi, một số bộ, ngành. Một số đó là ai? Cần nếu đích danh địa phương, cơ quan nào”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng nhấn mạnh, cần thay đổi cách viết báo cáo tóm tắt theo hướng chỉ nêu những vấn đề lớn, vấn đề quan trọng để Quốc hội thảo luận. Cùng với đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban Tài chính - Ngân sách bám sát chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí Chính phủ đã ban hành, chủ trì phối hợp với các cơ quan nêu cụ thể 5 – 7 việc nổi bật, tốt hơn so với những năm trước, trong đó, có địa chỉ, con số cụ thể để báo cáo Quốc hội. Qua đó, kịp thời động viên các Bộ, ngành, cơ quan, địa phương làm tốt; đồng thời, cũng phải nói rõ những hạn chế, tồn tại, khuyết điểm và kể cả những vấn đề Chính phủ phải có báo cáo thuyết minh, giải trình cụ thể hơn. Đối với kiến nghị, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu cũng phải nêu rõ, cụ thể vấn đề cần kiến nghị...

Vẫn diễn ra tình trạng lãng phí, chưa tiết kiệm

Kết luận nội dung làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, về công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021 so với năm 2020 có một số tiến bộ, với quyết tâm cao, sát sao trong chỉ đạo, điều hành công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021 đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, cả 7 lĩnh vực quan trọng theo quy định của Luật THTK, CLP vẫn diễn ra tình trạng lãng phí, chưa tiết kiệm, còn vi phạm, sai sót ở mức độ khác nhau, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý ngân sách nhà nước, đầu tư xây dựng cơ bản, mua sắm công, quản lý đất đai, tài sản công, tài nguyên và khoáng sản.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản thống nhất với các nhiệm vụ, giải pháp năm 2022 Chính phủ đã nêu trong báo cáo và Ủy ban Tài chính, Ngân sách đã nhấn mạnh thêm trong báo cáo thẩm tra. Đồng thời, đề nghị cụ thể hóa hơn những giải pháp đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, trong đó lưu ý: Các giải pháp để rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong mua sắm công, quản lý đầu tư công, đất đai, tài sản công, cổ phẩn hóa; Sửa đổi, bổ sung hoàn thiện cơ chế, chính sách về định mức đơn giá tiêu chuẩn chế độ còn thiếu; Nghiên cứu ban hành quy định tiêu chí để định lượng rõ hơn các vấn đề liên quan đến năng suất, tiết kiệm của cán bộ, công chức, hợp đồng;…

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị lưu ý bổ sung một số vấn đề như sau: Cụ thể hơn về kết quả đạt được cũng như bất cập, hạn chế, rà soát, nêu bật những việc làm được, chưa làm được theo các mục tiêu, chỉ tiêu của Quyết định 2276 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình tổng thể Chính phủ về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021; Cụ thể thêm các bộ, ngành, địa phương, các điển hình thực hiện tốt và các bộ, ngành, địa phương, đơn vị thực hiện chưa tốt theo 7 lĩnh vực của Luật THTK, CLP và xác định rõ ràng trách nhiệm của tập thể và cá nhân; Bổ sung số liệu tình hình để nêu rõ những lĩnh vực cần phải có giải pháp quyết liệt để tiết kiệm, chống lãng phí như thống kê diện tích đất nông nghiệp để hoang hóa, không chỉ sử dụng, sử dụng đất sai mục đích, giao đất không thu tiền sử dụng đất…

 

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp - Ảnh: Phạm Thắng

MINH KHÔI