Các qui định về thi hành án hình sự và đặc xá sẽ được sửa đổi trên tinh thần tiến bộ, công bằng và nhân đạo

Nhiều quy định tiến bộ về thi hành án hình sự

Tại hội thảo, nhiều chuyên gia pháp luật đánh giá: chế độ quản lý và giam giữ phạm nhân là nữ được qui định trong dự Luật Thi hành án hình sự sửa đổi đã có nhiều tiến bộ. Cụ thể, theo khoản 2 của Điều 27, dự luật Luật Thi hành án hình sự quy định: Trong các khu giam giữ quy trình, những phạm nhân dưới đây được bố trí, giam giữ riêng: Phạm nhân nữ; phạm nhân dưới 18 tuổi; phạm nhân trên 15 năm đã chấp hành án mà thời gian còn lại dưới 15; Phạm nhân là người nước ngoài; Phạm nhân là người đồng tính; người chuyển đổi giới tính; Phạm nhân là người mắc bệnh truyền nhiễm nhóm A; Phạm nhân có dấu hiệu bị bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hặc khả năng điều chỉnh hành vi của mình trong thời gian chờ quyết định của tòa án; Phạm nhân có con nhỏ dưới 36 tháng tuổi theo mẹ vào trại; Phạm nhân từ 70 tuổi trở lên…

Ông Nguyễn Ngọc Anh (Cục trưởng Cục Pháp chế và Cải cách hành chính tư pháp, Bộ Công an, Chi Hội luật gia Bộ Công an) cho rằng: Là cơ quan soạn thảo dự án Luật Thi hành án hình sự, chúng tôi hướng đến việc soạn thảo các quy định pháp luật về việc chấp hành hình phạt hình sự cần phải nghiêm minh, nhân đạo và hướng đến bảo vệ tốt nhất quyền con người.

Trong hoạt động thi hành án hình sự với pháp nhân, dự án Luật quy định mở rộng chủ thể trong hoạt động thi hành án nhưng vẫn thống nhất về quản lý, đảm bảo có hình phạt nghiêm minh với pháp nhân nhưng vẫn tạo điều kiện cho pháp nhân khắc phục lỗi lầm, tiếp tục cống hiến.

Góp ý cho dự án Luật này, ông Phan Trung Lý (Nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội) đề nghị: Cần mở rộng ý nghĩa cũng như thẩm quyền trong hoạt động thi hành án hình sự. Thực hiện thi hành án thì không chỉ là chức năng, nhiệm vụ của Bộ Công an mà là của nhiều cơ quan ban ngành khác. Cần thiết kế các quy định để thể hiện rõ quyền con người, quyền lao động của phạm nhân trong các trại giam.

Sửa đổi các điều kiện về Đặc xá để đảm bảo công bằng và nhân đạo

Đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước đối với người phạm tội bị kết án phạt tù, đồng thời khuyến khích họ ăn năn hối cải, tích cực học tập, lao động cải tạo để được hưởng sự khoan hồng của Nhà nước, trở thành người có ích cho xã hội. Để cụ thể hóa truyền thống nhân đạo của dân tộc, chính sách khoan hồng của Nhà nước, căn cứ Hiến pháp và kết quả thực tiễn thực hiện công tác đặc xá, ngày 21/11/2007, tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XII đã thông qua Luật Đặc xá, có hiệu lực từ ngày 01/3/2008.

Việc triển khai thực hiện Luật Đặc xá trong 10 năm qua đã đạt được những kết quả tích cực, bảo đảm được các yêu cầu chính trị, pháp luật, nghiệp vụ, đối ngoại. Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức thực hiện Luật Đặc xá vẫn còn những tồn tại, bất cập nhất là những bất cập giữa các quy định của Luật Đặc xá với các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành sau này.

Hiện những điều kiện được đề nghị đặc xá lại rộng hơn điều kiện tha tù trước thời hạn (một trong những điều kiện được đề nghị đặc xá là đã chấp hành được ít nhất 1/3 thời hạn tù, còn điều được tha tù trước thời hạn là đã chấp hành được ít nhất 1/2 thời hạn tù). Vì vậy, để chế định tha tù trước thời hạn có tính khả thi trong thực tiễn, đồng thời, thể hiện đặc xá là ân huệ đặc biệt thì cần thiết phải sửa đổi điều kiện được đề nghị đặc xá theo hướng chặt chẽ hơn điều kiện tha tù trước thời hạn.

Do đó, để phù hợp với tinh thần của Hiến pháp năm 2013, với quy định của Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 và giải quyết những vướng mắc, khó khăn trong công tác xét đặc xá thời gian qua, việc đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đặc xá năm 2007 là cần thiết.

Góp ý vào dự luật, ông Phan Trung Lý nói: Cần ghi rõ ngày nào được đặc xá trong Luật. Một số trường hợp đặc xá đặc biệt cần công khai trên phương tiện thông tin đại chúng.

Góp ý vào quy định tại điều 10 về điều kiện đặc xá, Giáo sư Lê Minh Tâm – Phó Chủ tịch HLG Việt Nam cho rằng: Các điều kiện được qui định trong Dự luật còn gây khó khi người dân muốn tiếp cận. Đề nghị cơ quan soạn thảo luật diễn đạt rõ ràng về các điều kiện để được đặc xá.

Đề nghị bỏ điểm đ khoản 1 điều 10 của Luật Đặc xá: “Khi được đặc xá không làm ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự” bởi quy định này rất cảm tính, khó xem xét nên khi áp dụng sẽ không đảm bảo công bằng trong hoạt động đặc xá.

Về điều kiện trong đặc xá, cũng cần bổ sung quy định: Nếu phạm nhận được tha tù trước thời hạn, mà tái phạm tội thì không tha tù trước thời hạn. Nếu phạm nhân được đặc xá rồi nhưng lại tái phạm tội thì không được áp dụng đặc xá.

Ngoài ra, các đại biểu tham dự Hội thảo còn tập trung góp ý thảo luận các nội dung liên quan đến thi hành án hình sự đối với pháp nhân thương mại; tha tù trước thời hạn có điều kiện; điều kiện được đề nghị đặc xá.

Theo Phaply.vn

PHAN TĨNH