Cầm đồ có phải là tín dụng đen?

 F88 là ai?

"F88 quảng cáo dịch vụ cho vay tiền trên sóng truyền hình mùa World Cup là cổ suý cho cá độ bóng đá. F88 là tín dụng đen trá hình. F88 cho cả những người không đủ điều kiện vay ngân hàng vay vốn. F88 là người hàng xóm thân thiện của người lao động phổ thông. F88 thu hút sự quan tâm mạnh mẽ của các tập đoàn đầu tư quốc tế. F88 làm gì mà ở đâu cũng thấy"… Đó chỉ là một số trong rất nhiều luồng thông tin trái chiều về F88 và nó vô tình biến F88 trở thành một ẩn số.

Để giải mã “ẩn số” này, đầu tiên cần xác định F88 có hoạt động hợp pháp? Được biết, F88 được thành lập từ năm 2013, là doanh nghiệp kinh doanh hợp pháp theo giấy phép do Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội cấp. Hoạt động chính của công ty là cung cấp các dịch vụ tài chính tiện ích, bao gồm cả các gói vay theo hình thức cầm cố tài sản. Hiện nay, F88 đã có hơn 800 phòng giao dịch phủ khắp toàn quốc. Tốc độ mở rộng mạng lưới của F88 là thật sự ấn tượng, chỉ trong 10 tháng đầu năm 2022 đã mở mới 200 phòng giao dịch.

Đội ngũ nhân viên của một phòng giao dịch F88

Theo lý giải của đơn vị, điều này xuất phát từ một số nguyên nhân. Đầu tiên là tiềm năng thị trường cung cấp dịch vụ tài chính tiện ích tại Việt Nam là rất lớn. Tiếp đến là F88 có nguồn vốn ổn định đến từ các tập đoàn tài chính, quỹ đầu tư quốc tế. Đầu tiên là quỹ đầu tư Mekong Capital đã hai lần góp vốn vào các năm 2018 và 2020, tiếp đến là quỹ đầu tư Granite Oak (London) cũng hai lần góp vốn vào các năm 2019 và 2020. Mới đây nhất, hai quỹ tài chính quốc tế khác là CLSA và Lending Ark cũng cung cấp khoản vay trị giá 70 triệu USD cho đơn vị. Việc F88 thu hút các nhà đầu tư quốc tế xuất phát từ kết quả kinh doanh và tiềm năng phát triển của đơn vị. Sau 9 tháng đầu năm 2022, bên cạnh những chỉ số kinh doanh ấn tượng thì việc dư nợ tăng 246,4% so với cùng kỳ năm trước cũng là một điểm nhấn quan trọng, cho thấy sản phẩm của F88 thực sự hấp dẫn và phù hợp với nhu cầu của nhiều người dân. Từ những nỗ lực trong việc xây dựng đội ngũ, mở rộng mạng lưới, phát triển sản sản phẩm, tạo kết quả kinh doanh tốt, F88 đã nhận được nhiều sự công nhận của quốc tế như được Fiin Ratings hai năm liên tiếp xếp hạng tín nhiệm BBB – triển vọng ổn định (2021, 2022) hay được tổ chức đánh giá tín dụng, tài chính vi mô toàn cầu Smart Campaign (Hoa Kỳ) hai lần liên tiếp trao chứng chỉ Bảo vệ khách hàng, có hiệu lực từ năm 2019 đến hết 2025.

 Vì sao F88 nhận nhiều bình luận tiêu cực?

Hiện tại, bên cạnh các dịch vụ tài chính tiện ích như thanh toán hoá đơn, nạp tiền điện thoại, nạp rút tài khoản Mobile Money, dịch vụ bảo hiểm nằm viện, bảo hiểm tai nạn… thì F88 còn cung cấp các khoản vay cầm cố tài sản mà nhiều người vẫn gọi nôm na là cầm đồ. Cũng từ đây, nhiều luồng ý kiến trái chiều đã cho rằng dịch vụ cầm đồ của F88 là một hình thức tín dụng đen. Vậy đâu là sự thật?

Đầu tiên, cần khẳng định hoạt động cầm đồ là hợp pháp, được quy định trong Luật Dân sự năm 2005 và nhiều nghị định khác nhau. Theo đó, cầm đồ là dịch vụ cho vay tiền mà người vay phải có tài sản hợp pháp để cầm cố. Đơn vị, cá nhân kinh doanh dịch vụ cầm đồ phải đảm bảo nhiều điều kiện chặt chẽ. Như vậy, cầm đồ không phải là tín dụng đen – một hoạt động cho vay nặng lãi với các chỉ dấu nhận biết như không có cơ sở kinh doanh cố định, không được cấp phép; thường chỉ chỉ hoạt động trên môi trường mạng, không cần tài sản thế chấp và lãi suất có khi lên đến 1.000%/năm. Việc cầm đồ bị hiểu là tín dụng đen đa phần xuất phát từ việc lãi suất cầm đồ thường cao hơn lãi suất ngân hàng. Thực ra điều này cũng dễ lý giải, vì cơ sở kinh doanh cầm đồ cũng là một loại doanh nghiệp cung cấp dịch vụ tín dụng tài chính. Theo đó, trong lãi suất của họ cũng gồm 3 cấu phần là chi phí vốn, chi phí vận hành và chi phí quản trị rủi ro. Về chi phí vốn, khác với ngân hàng, các cơ sở cầm đồ phải huy động vốn từ các định chế tài chính, từ các quỹ đầu tư và cũng chịu lãi suất cho các khoản vay đó. Ngoài ra, chi phí quản trị rủi ro của loại hình cầm đồ cũng cao hơn so với các ngân hàng. Khi muốn vay từ ngân hàng, người vay phải xác minh địa chỉ cư trú, chứng minh thu nhập và có lịch sử tín dụng tốt. Nhiều người không đáp ứng được các yêu cầu chuẩn ngân hàng và họ sẽ tìm vay ở các công ty tài chính hoặc các cửa hàng cầm đồ. Những điều kiện duyệt vay cho những khách hàng đơn giản, dễ dàng cũng sẽ khiến các cơ sở cầm đồ đối diện với nhiều rủi ro, đặc biệt là khi người vay không có khả năng trả nợ hoặc cố tình giở chiêu trò lừa đảo. Đó là lý do vì sao chi phí vay của các đơn vị cầm đồ thường bao gồm cả chi phí quản trị rủi ro, do đó sẽ nhỉnh hơn so với các ngân hàng.

Phòng giao dịch của F88

Trên thực tế, mức lãi suất cho vay mà F88 hiện đang cung cấp là 1,1%/tháng, tương đương 13,2%/năm và vẫn nằm trong khung lãi suất tối đa 20%/năm mà pháp luật quy định. Mức lãi suất này cũng không cao hơn mức lãi suất tiệm cận 1%/tháng của một số ngân hàng là bao. Tuy nhiên, do đặc thù là dịch vụ cầm đồ nên ngoài phần lãi suất, người vay cần phải trả một số khoản phí nhằm bảo quản tài sản của chính mình để khi khi kết thúc hợp đồng vay, tài sản vẫn được bảo quản an toàn, nguyên vẹn. Mức phí này sẽ giảm dần theo tỉ lệ trả nợ. Điều này cũng đã được pháp luật quy định nhưng nhiều người đã tự cộng cả chi phí trên vào lãi suất và cho rằng F88 tính lãi suất cao hơn quy định pháp luật. Chính hiểu lầm này đã dẫn đến nhiều bình luận tiêu cực về một hoạt động kinh doanh hợp pháp.

 F88 có phải là doanh nghiệp uy tín?

Để trả lời câu hỏi này cần có thêm thời gian nhưng việc F88 liên tục mở rộng hoạt động và được nhiều tổ chức quốc tế công nhận cũng đã phần nào đưa ra đáp án cho câu hỏi trên. Theo cam kết của doanh nghiệp này là cung cấp các dịch vụ tài chính một cách nhanh chóng, dễ dàng, minh bạch qua đó làm thay đổi cách tiếp cận tài chính của người lao động phổ thông, giúp cuộc sống của họ trở nên tốt đẹp hơn. Sản phẩm và dịch vụ của F88 đang phục vụ nhóm khách hàng dưới chuẩn ngân hàng và các tổ chức tài chính. Bên cạnh đó, F88 đang tạo công ăn việc làm cho hơn 5000 lao động, là doanh nghiệp luôn hoàn thành nghĩa vụ đóng thuế đầy đủ cho Nhà nước. Hàng năm, là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, do đó F88 được kiểm toán bởi 1 trong 4 công ty kiểm toán lớn nhất thế giới là E&Y. Chính vì vậy họ luôn luôn nhận thức phải rất tuân thủ các quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh. Về phía nội bộ, F88 cũng được ghi nhận trên thị trường là doanh nghiệp có nền tảng văn hoá doanh nghiệp ưu việt, trong đó nổi bật nhất là luôn tuân thủ các giá trị cốt lõi đã đặt ra trung thực, chính trực và đặt khách hàng làm trọng tâm.

Hiện tại, thị trường tài chính vi mô, tài chính toàn diện dành cho người lao động phổ thông tại Việt Nam vẫn chưa thực sự phát triển. Trong thời gian tới, khi tài chính toàn diện ngày càng được phổ cập sâu rộng hơn thì nó cũng tạo ra cơ hội cho các đơn vị như F88 khẳng định được giá trị của mình và chứng minh một cách rõ ràng rằng cầm đồ hoàn toàn không phải là tín dụng đen.

QC