Cần xác định Văn phòng đăng ký đất đai là người bị kiện và thẩm quyền giải quyết của TAND tỉnh Hải Dương

Ngày 17/1/2019, anh D có nộp hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ), quyền sở hữu nhà gửi đến Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả thuộc Ủy ban nhân dân (UBND) huyện K để đăng ký biến động QSDĐ do tặng cho QSDĐ diện tích 542m2, thửa số 3201, tờ bản đồ số 5 tại xã TH, huyện K, tỉnh H, có giấy tiếp nhận hồ sơ và hẹn trả kết quả giải quyết ngày 21/2/2019. Tuy nhiên anh D không được trả kết quả giải quyết theo như giấy hẹn, anh D nhiều lần liên hệ nhưng chỉ được giải thích bằng miệng.

Tháng 8/2019, anh D làm đơn khiếu nại thì nhận được Văn bản số 111/VP-BPMC ngày 5/9/2019 của Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả thuộc UBND huyện K về việc trả lời đơn khiếu nại, với lý do “Theo Công văn số 01/VPĐKQSDĐ ngày 5/9/2019 của Văn phòng đăng ký đất đai thì thửa đất đang có tranh chấp nên Văn phòng đăng ký đất đai tạm dừng thực hiện thủ tục chuyển QSDĐ và đề nghị anh D nhận lại hồ sơ”. Không đồng ý với nội dung trả lời của Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả, Văn phòng đăng ký đất đai huyện K nên anh D làm đơn khởi kiện hành vi hành chính không thực hiện việc đăng ký biến động QSDĐ đối với việc tặng cho tài sản và gửi đến Tòa án tỉnh Hải Dương.

Tòa án tỉnh Hải Dương cho rằng nội dung khởi kiện của anh D thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án huyện K theo quy định tại khoản 1 Điều 30, khoản 1 Điều 31 Luật Tố tụng hành chính (LTTHC) năm 2015, nên đã chuyển đơn cho Tòa án huyện K để giải quyết theo thẩm quyền.

Thứ nhất, về việc xác định người bị kiện trong vụ án

Căn cứ khoản 9 Điều 3 LTTHC năm 2019 quy định: “Người bị kiện là cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc, quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, quyết định giải quyết khiếu nại trong hoạt động kiểm toán nhà nước, danh sách cử tri bị khởi kiện”.

 Muốn xác định người bị kiện trong vụ án hành chính cần xác định hành vi hành chính bị kiện và chủ thể thực hiện hành vi đó.

 Căn cứ khoản 1 Điều 5 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 quy định: “1. Văn phòng đăng ký đất đai:

a) Văn phòng đăng ký đất đai là đơn vị sự nghiệp công trực thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường do UBND cấp tỉnh thành lập hoặc tổ chức lại trên cơ sở hợp nhất Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất trực thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường và các Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất trực thuộc Phòng Tài nguyên và Môi trường hiện có ở địa phương; có tư cách pháp nhân, có trụ sở, con dấu riêng và được mở tài khoản để hoạt động theo quy định của pháp luật. Văn phòng đăng ký đất đai có chức năng thực hiện đăng ký đất đai và tài sản khác gắn liền với đất; xây dựng, quản lý, cập nhật, chỉnh lý thống nhất hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai; thống kê, kiểm kê đất đai; cung cấp thông tin đất đai theo quy định cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu;

b) Văn phòng đăng ký đất đai có chi nhánh tại các quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh. Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai được thực hiện chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Văn phòng đăng ký đất đai theo quyết định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh;

c) Kinh phí hoạt động của Văn phòng đăng ký đất đai thực hiện theo quy định của pháp luật về tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập”.

Theo điểm e khoản 2 Điều 3 Thông tư liên tịch số 15/2015/TTLT-BTNMT-BNV-BTC quy định: “e) Các Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai. Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai tại các quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh là đơn vị hạch toán phụ thuộc; có con dấu riêng và được Nhà nước bố trí văn phòng, trang thiết bị làm việc theo quy định của pháp luật”.

Như vậy, Văn phòng đăng ký đất đai thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hải Dương là cơ quan có thẩm quyền cấp GCNQSDĐ.

Đối với quan điểm thứ nhất cho rằng Chi nhánh Văn phòng đăng ký QSDĐ huyện K tạm dừng thực hiện thủ tục chuyển QSDĐ là hành vi hành chính của UBND huyện K, vì theo quy định của Luật Đất đai năm 2013 và Điều 37 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai (Nghị định số 43/2014/NĐ-CP) thì UBND cấp huyện có thẩm quyền cấp GCNQSDĐ là chưa chính xác. Bởi lẽ, căn cứ điểm b khoản 2 Điều 37 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP thì UBND huyện chỉ có thẩm quyền cấpGCNQSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư, người Việt Nam định cư ở nước ngoài được sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam trong trường hợp địa phương chưa thành lập Văn phòng đăng ký đất đai theo khoản 1 Điều 5 Nghị định này. Tuy nhiên, tại thời điểm anh D nộp hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ), thì tỉnh Hải Dương đã thành lập Văn phòng đăng ký đất đai nên UBND huyện K không có thẩm quyền cấp GCNQSDĐ nữa.

Đối với quan điểm thứ hai cho rằng Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai tại huyện K là cơ quan có thẩm quyền cấp GCNQSDĐ là chưa hợp lí, vì Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai tại các đơn vị hành chính cấp huyện là đơn vị phụ thuộc, không có tư cách pháp nhân, và chỉ được thực hiện chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Văn phòng đăng ký đất đai theo quyết định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

Theo nội dung vụ án, anh D làm đơn khởi kiện hành vi hành chính không thực hiện việc đăng ký biến động QSDĐ đối với việc tặng cho tài sản. Hành vi hành chính bị kiện trong vụ án này là hành vi của Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Hải Dương. Do đó, phải xác định Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Hải Dương là người bị kiện trong vụ án này.

Thứ hai, về thẩm quyền giải quyết vụ án

Căn cứ khoản 1 Điều 30 LTTHC năm 2019, thì việc anh D khiếu kiện hành vi hành chính của Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Hải Dương thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.

Khoản 3 Điều 32 LTTHC năm 2019, thì TAND cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm đối với: “3. Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan nhà nước cấp tỉnh trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án và của người có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước đó”.

Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Hải Dương là đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hải Dương, nên khiếu kiện hành vi hành chính của Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Hải Dương thuộc thẩm quyền giải quyết của TAND tỉnh Hải Dương.

Trên đây là quan điểm trao đổi của tôi về việc xác định người bị kiện và thẩm quyền giải quyết của Tòa án đối với trường hợp khởi kiện hành vi hành chính, xin đưa ra để trao đổi cùng bạn đọc.

Người dân nộp hồ sơ đất đai tại Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai TP. Thủ Đức, TPHCM - Ảnh: Nguyễn Quỳnh/ TNMT

MAI TRỌNG THAO (TAQS Khu vực Quân chủng Hải quân)