Cục Thuế đẩy mạnh hoàn thuế thu nhập cá nhân tự động: Tối ưu hóa quy trình, bảo đảm quyền lợi người nộp thuế

Cục Thuế vừa tổ chức cuộc họp triển khai công tác hoàn thuế thu nhập cá nhân (TNCN) tự động – một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong lộ trình cải cách, hiện đại hóa quản lý thuế. Theo đánh giá tại cuộc họp, ngành Thuế đã triển khai nhiều giải pháp nhằm rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, giảm tiếp xúc trực tiếp giữa cơ quan thuế và người nộp thuế, đồng thời hạn chế tối đa sai sót trong quy trình tiếp nhận và giải quyết hoàn thuế.

Hệ thống hoàn thuế TNCN tự động bước đầu đã phát huy hiệu quả khi giúp giảm đáng kể khối lượng công việc thủ công và hỗ trợ người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ tài chính nhanh chóng, thuận tiện hơn. Tuy nhiên, qua rà soát dữ liệu từ hệ thống, Cục Thuế cho biết hiện vẫn còn một tỷ lệ lớn hồ sơ chưa thể hoàn tự động do tình trạng các tổ chức trả thu nhập đã khấu trừ thuế của người lao động nhưng chưa nộp ngân sách nhà nước. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến việc nhiều cá nhân dù đủ điều kiện vẫn chưa được hoàn thuế theo cơ chế tự động.

Cục trưởng Mai Xuân Thành yêu cầu toàn ngành Thuế cần tiếp tục nâng cao tinh thần phục vụ, lấy sự hài lòng của người nộp thuế, đặc biệt là người lao động làm trung tâm để phục vụ

Trước thực tế này, ngành Thuế yêu cầu các tổ chức trả thu nhập phải khẩn trương nộp đầy đủ số tiền đã khấu trừ để không ảnh hưởng đến quyền lợi người lao động. Cục Thuế cũng khẳng định sẽ tăng cường áp dụng biện pháp xử phạt và tính tiền chậm nộp đối với các trường hợp chậm nộp theo đúng quy định pháp luật, nhằm đảm bảo tính nghiêm minh và minh bạch trong công tác quản lý thuế.

Nhiều giải pháp được đề xuất để hoàn thiện hệ thống hoàn thuế tự động

Tại cuộc họp, đại diện các phòng ban chuyên môn đã thảo luận sôi nổi, đưa ra nhiều đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả vận hành của hệ thống hoàn thuế TNCN tự động. Nhiều ý kiến cho rằng hệ thống cần tăng cường chức năng hướng dẫn người nộp thuế ngay từ khâu lập tờ khai, giúp hạn chế các sai sót phổ biến khiến hồ sơ bị treo hoặc không được xử lý tự động.

Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khai thác và chia sẻ dữ liệu giữa cơ quan thuế và các đơn vị liên quan như ngân hàng, cơ quan bảo hiểm, tổ chức chi trả thu nhập… Việc đồng bộ dữ liệu sẽ giúp giảm phát sinh thủ tục hành chính và tạo thuận lợi tối đa cho người nộp thuế.

Cùng quan điểm, Phó Cục trưởng Vũ Mạnh Cường đề nghị chỉ yêu cầu người nộp thuế giải trình hoặc bổ sung thông tin trong những trường hợp có sai lệch dữ liệu thực sự rõ ràng. “Không để phát sinh thêm thủ tục không cần thiết, gây phiền hà cho doanh nghiệp và người dân,” ông nhấn mạnh.

Lấy người lao động làm trung tâm trong mọi hoạt động

Phát biểu chỉ đạo, Cục trưởng Cục Thuế Mai Xuân Thành khẳng định công tác hoàn thuế phải được xem là nhiệm vụ phục vụ nhân dân và gắn liền với trách nhiệm của từng cán bộ thuế. Theo ông Thành, “lợi ích của người lao động phải là tôn chỉ trong mọi hoạt động quản lý thuế”. Do đó, các đơn vị cần chủ động rà soát quy trình, tháo gỡ vướng mắc, bảo đảm hồ sơ hoàn thuế được xử lý nhanh chóng, công bằng và chính xác.

Cục trưởng Mai Xuân Thành cũng đề nghị các đơn vị chuyên môn tăng cường phối hợp với các cơ quan hữu quan, sớm lập danh sách các tổ chức, doanh nghiệp còn chậm nộp hoặc quá hạn chưa nộp thuế đã khấu trừ của cá nhân để đưa vào kế hoạch kiểm tra. Với những cá nhân không có nợ thuế, Cục Thuế yêu cầu thực hiện hoàn ngay nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của người nộp thuế.

Hệ thống hoàn thuế tự động: Bộ lọc thông minh nhiều tầng

Triển khai hoàn thuế tự động là nhiệm vụ được quy định trong dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi). Khoản 4 Điều 18 của dự thảo nêu rõ việc hoàn thuế tự động được thực hiện dựa trên nền tảng công nghệ thông tin, cơ sở dữ liệu đầy đủ, tiêu chí quản lý rủi ro và quy trình xử lý tự động bảo đảm an toàn thông tin.

Ngành Thuế đang tích cực nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin tiến tới hoàn thuế GTGT tự động

Đại diện Cục Thuế cho biết hệ thống hoàn thuế GTGT tự động – nền tảng đang được áp dụng tham chiếu cho cơ chế hoàn thuế TNCN – được thiết kế như một “bộ lọc thông minh”, giúp rà soát và đánh giá toàn bộ hồ sơ trước khi thực hiện hoàn. Hệ thống này tích hợp nhiều chức năng quan trọng:

1. Cảnh báo sớm và hỗ trợ điều chỉnh hồ sơ: Hệ thống tự động gửi cảnh báo khi phát hiện dấu hiệu bất thường hoặc thiếu sót, giúp người nộp thuế chủ động điều chỉnh tờ khai, giảm nguy cơ sai sót trong hồ sơ hoàn.

2. Rà soát kê khai và nợ thuế: Ứng dụng tự động kiểm tra sự khớp nối giữa các chỉ tiêu trên tờ khai và các phụ lục kèm theo. Đồng thời, cảnh báo tình trạng nợ thuế, nộp thiếu hoặc nộp chậm.

3. Loại trừ giao dịch rủi ro cao: Hệ thống tự động phát hiện hóa đơn của doanh nghiệp rủi ro cao (ngừng hoạt động, bỏ trốn, vi phạm hóa đơn…). Những giao dịch này bị loại ra khi tính toán số thuế được hoàn, đảm bảo chỉ hoàn thuế cho phần “sạch”.

4. Kiểm tra tính đầy đủ của hồ sơ: Thay vì rà soát thủ công, hệ thống lập bảng phân tích mức độ đầy đủ của hồ sơ, từ đó hướng dẫn người nộp thuế bổ sung thông tin còn thiếu.

Nhờ những chức năng này, hệ thống giúp tăng chất lượng hồ sơ, giảm thời gian xử lý, đồng thời hạn chế tối đa rủi ro thất thoát ngân sách.

Theo Khoản 1 Điều 33 dự thảo Luật Quản lý thuế, cơ quan Thuế áp dụng nguyên tắc quản lý rủi ro trong hoàn thuế. Trong đó, hồ sơ tuân thủ là bộ dữ liệu tổng hợp về lịch sử kê khai, nộp thuế, hoàn thuế, kiểm tra, thanh tra và các thông tin liên quan khác của người nộp thuế.

Dựa trên hồ sơ này, cơ quan thuế thực hiện: Phân loại rủi ro để quyết định hoàn trước – kiểm sau, hoặc kiểm tra trước – hoàn sau; Xếp hạng tuân thủ hàng tháng, liên tục cập nhật các thay đổi về hành vi thuế; Ưu tiên hoàn tự động cho các doanh nghiệp và cá nhân có mức độ tuân thủ từ trung bình đến thấp.

Ngay cả sau khi hoàn thuế, hệ thống vẫn tiếp tục theo dõi và đưa ra cảnh báo hậu kiểm khi phát sinh dấu hiệu bất thường như: tăng đột biến xuất hóa đơn, thay đổi thông tin kê khai, doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động…

Tiếp tục hoàn thiện ứng dụng và dữ liệu

Để triển khai hiệu quả chương trình hoàn thuế tự động, Cục Thuế yêu cầu các đơn vị nâng cấp ứng dụng, đảm bảo khả năng kết nối và tích hợp dữ liệu mà người nộp thuế cung cấp. Công tác “làm sạch dữ liệu” cũng được coi là nhiệm vụ then chốt, giúp hệ thống đánh giá chính xác mức độ tuân thủ của doanh nghiệp.

Cơ quan Thuế các tỉnh, thành phố sẽ trực tiếp cập nhật dữ liệu, rà soát danh sách doanh nghiệp tham gia chương trình theo mức độ tuân thủ được phân loại. Đồng thời, các phòng nghiệp vụ phải tham mưu lựa chọn phạm vi thí điểm phù hợp trước khi triển khai rộng rãi.

Việc áp dụng hoàn thuế tự động cho thấy ngành Thuế đang kiên định theo đuổi mục tiêu “đặt người nộp thuế ở vị trí trung tâm”. Đây cũng là bước tiến quan trọng trong hành trình chuyển đổi số, góp phần nâng cao chất lượng phục vụ, tạo môi trường thuế minh bạch, hiện đại và thân thiện.

PV