Góp ý dự thảo Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về các tội phạm về ma túy

1. Một số quan điểm khác nhau

Căn cứ vào dự thảo 04 Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TANDTC hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về các tội phạm về ma túy1 liên quan đến việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người có hành vi vừa cung cấp chất ma túy cho người khác sử dụng vừa tham gia sử dụng trái phép chất ma túy với người khác, khi bị thu giữ được chất ma túy đủ yếu tố cấu thành tội phạm hiện nay còn có các quan điểm khác nhau trong việc định tội danh.

Quan điểm thứ nhất cho rằng, người có hành vi vừa cung cấp chất ma túy trái phép cho người khác, vừa tham gia sử dụng chất ma túy trái phép với những người khác (khi bị bắt thu được chất ma túy đảm bảo đủ yếu tố cấu thành tội phạm) thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội 02 tội là tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy và tội tàng trữ trái phép chất ma túy.

Quan điểm thứ hai cho rằng, người có hành vi vừa cung cấp chất ma túy cho người khác, vừa tham gia sử dụng chất ma túy với những người khác (khi bị bắt giữ thu được chất ma túy đảm bảo đủ yếu tố cấu thành tội phạm) thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về 01 tội là tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy.

2. Thực tiễn xét xử

Thực tiễn xét xử cho thấy, việc xác định tội danh đối với trường hợp bị cáo vừa cung cấp chất ma túy cho người khác sử dụng vừa tham gia sử dụng trái phép chất ma túy với người khác, khi bị thu giữ được chất ma túy đủ yếu tố cấu thành tội phạm hiện nay cũng có các quan điểm khác nhau như trên. Cụ thể, theo một tình huống thể hiện2: T nói với L2 góp tiền mua ma túy về sử dụng, L2 đưa cho T 2.000.000 đồng, T cầm tiền đi xuống cổng nhà nghỉ gặp một người phụ nữ (không xác định được nhân thân) đã liên hệ từ trước, mua ma túy đựng trong gói nilon với giá 4.000.000 đồng. T mang ma túy lên phòng, lấy một ít ma túy đổ vào đĩa, số ma túy còn lại T để lên mặt tủ trong phòng. Sau đó, T mượn thẻ ATM của T1 kẻ ma túy thành nhiều đường, còn L2 dùng tờ tiền 2.000 đồng cuộn tròn lại làm ống hút, đưa cho T sử dụng trước (bằng cách hít ma túy vào mũi). Tiếp theo, L2 và T1 cùng sử dụng ma túy và mở nhạc, nằm nghe. Trong lúc sử dụng ma túy, L2 gọi điện thoại cho em trai là Vũ Văn T2 mang đèn LED đến nhà nghỉ cho L2. Một lúc sau, Vũ Văn T2 cùng Nguyễn Thành N mang đèn đến phòng số 5B, đưa cho L2. Mai Văn T và L2 cho Vũ Văn T2 và Nguyễn Thành N cùng sử dụng ma túy và nghe nhạc.

Tòa án nhân dân cấp cao nhận định, Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm kết án Mai Văn T và Vũ Văn L2 về tội “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy” theo Điều 255 Bộ luật Hình sự là có căn cứ, đúng pháp luật. Đối với hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy vẫn còn một số quan điểm khác nhau.

Quan điểm kháng nghị của Viện kiểm sát, khi bắt quả tang đã phát hiện khối lượng ma túy đủ cơ sở để xử lý hành vi của Mai Văn T và Vũ Văn L2 về tội “Tàng trữ trái phép chất ma túy”.

Tòa án nhận định, xét thấy, Mai Văn T và Vũ Văn L2 thỏa thuận mỗi người góp 2.000.000 đồng, cùng mua ma túy để sử dụng. Sau đó, T và L2 cùng các đối tượng khác đang sử dụng ma túy thì bị bắt quả tang cùng với thu giữ khối lượng ma túy bị thu giữ nêu trên. Tại Cơ quan điều tra, T và L2 đều khai mua ma túy để sử dụng, số ma túy để trên mặt tủ gỗ để trong phòng là do chưa sử dụng hết. Như vậy, ý thức của các bị cáo là sử dụng liên tục cho đến khi hết số ma túy đã mua. Do đó, không có căn cứ để kết luận Mai Văn T và Vũ Văn L2 có hành vi “Tàng trữ trái phép chất ma túy”.

3. Kiến nghị, đề xuất

Quan điểm của tác giả, cụ thể là hành vi vừa cung cấp chất ma túy cho người khác sử dụng vừa tham gia sử dụng trái phép chất ma túy với người khác, khi bị thu giữ được chất ma túy đủ yếu tố cấu thành tội phạm bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hai tội danh: Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy và tàng trữ trái phép chất ma túy.

Lý do thống nhất quan điểm thứ nhất.

(i) Về mặt pháp lý: Hành vi cung cấp và sử dụng trái phép chất ma túy với người khác có tính chất tổ chức, cấu thành tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy. Việc lưu giữ ma túy chưa sử dụng hết, nếu không chứng minh được ý định sử dụng hết ngay lập tức, có thể cấu thành tội tàng trữ trái phép chất ma túy, bởi đây là hành vi quản lý, kiểm soát chất ma túy trái phép.

(ii) Về thực tiễn áp dụng pháp luật: Quan điểm thứ nhất có tính bao quát, xử lý đầy đủ các khía cạnh của hành vi vi phạm, phù hợp với nguyên tắc không bỏ lọt tội phạm. Việc phân tích ý thức của bị cáo là sử dụng liên tục cho đến khi hết số ma túy đã mua đôi khi còn mang tính chủ quan và khó chứng minh.

Trên đây là ý kiến trao đổi của tác giả, rất mong nhận được ý kiến của các đồng nghiệp và bạn đọc.

NGUYỄN ĐÌNH TIẾN - CHÂU THANH QUYỀN (TAND thị xã Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang)