Hành vi của Trần Văn A đã đủ cơ sở cấu thành tội “Cướp tài sản”

Mặt khách quan của tội cướp tài sản được thể hiện ở hành vi chiếm đoạt tài sản bằng các thủ đoạn được mô tả trong điều luật: dùng vũ lực; đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc; hoặc các hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản. Hành vi chiếm đoạt là hành vi mong muốn dịch chuyển tài sản của người khác thành tài sản của mình trái pháp luật và trái ý chí của chủ sở hữu hoặc người quản lý tài sản.

Hành vi khách quan của tội cướp tài sản được thể hiện ở các hành vi sau:

- Dùng vũ lực là dùng sức mạnh vật chất (có vũ khí hoặc công cụ, phương tiện khác) để chủ động tấn công người chủ tài sản, người quản lý tài sản hoặc bất kỳ người nào khác; hành động tấn công này có khả năng gây nguy hại đến tính mạng, sức khỏe của người bị tấn công và làm cho họ mất khả năng chống cự lại hoặc công khai để cho người bị tấn công biết.

- Đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc là đe dọa dùng vũ lực ngay tại thời điểm phạm tội, được thể hiện bằng lời nói, cử chỉ hành động đe dọa sẽ tấn công người quản lý tài sản hoặc những người khác nếu không đáp ứng yêu cầu hoặc có ý định ngăn cản hành vi chiếm đoạt tài sản của người phạm tội.

Hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được để chiếm đoạt tài sản: Người phạm tội không dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực, xong bằng mọi cách thức, thủ đoạn, người phạm tội đã đưa nạn nhân vào một tình trạng không còn khả năng quản lý được tài sản…

Trong tình huống trên, do A đã sử dụng “phương tiện nguy hiểm” là ống sắt dài 20cm để  đe dọa khách hàng nhằm chiếm đoạt tiền, nếu hành khách không nộp tiền thì sẽ bị đuổi xuống xe giữa đường vắng và trời tối hoặc có thể sẽ bị đánh. Ngoài ra, hành vi của A làm cho hành khách “lâm vào tình trạng không thể chống cự” vì lúc này xe đang đi qua đoạn đường vắng và trời tối nên ý chí chống cự của hành khách gần như không có và hành khách gần như không thể có lựa chọn nào khác ngoài việc đóng thêm tiền để ở trên xe.

Tội cướp tài sản với tội cưỡng đoạt tài sản thường chỉ nhầm lẫn trường hợp người phạm tội đe dọa dùng vũ lực. Cả hai tội này đều có giai đoạn chuẩn bị phạm tội và phạm tội chưa đạt. Tuy nhiên, đối với tội cướp tài sản chỉ phạm tội chưa đạt trong trường hợp người phạm tội đã có hành vi khác làm cho người bị hại lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản. Còn trường hợp dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc thì không có trường hợp phạm tội chưa đạt mà mọi trường hợp đều là tội phạm đã hoàn thành. Đối với tội cưỡng đoạt tài sản, người phạm tội chỉ có hành vi đe dọa dùng vũ lực chứ không có ý định nếu người bị hại không giao tài sản thì dùng vũ lực. Để phân biệt trường hợp nào là đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc, còn trường hợp chỉ dọa mà không đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc, thì phải căn cứ vào không gian, thời gian xảy ra vụ án, nếu trong không gian thời gian đó mà ai cũng quá sợ phải giao tài sản cho người phạm tội thì phải định tội là cướp tài sản dù hành vi đe dọa không quyết liệt nhưng cũng làm cho người bị hại lâm vào tình trạng không thể chống cự được.

Trong không gian, thời gian như thế, hành vi lấy ống sắt dài đe dọa hành khách phải nộp thêm tiền của A, kể cả không phải là hành vi dùng vũ lực ngay tức khắc thì cũng phải coi hành vi của A là hành vi cướp tài sản vì trong lúc trời tối, lại ở nơi vắng vẻ thì hành khách trên xe đã lâm vào tình trạng không thể chống cự được. Do đó, hành vi của Trần Văn A đã đủ cơ sở cấu thành tội “Cướp tài sản” theo quy định tại điểm d khoản 2 Điều 168 BLHS.

Trên đây là một số quan điểm của tác giả về bài viết, mong nhận được sự trao đổi của quý đồng nghiệp và bạn đọc.

 

*Tòa án quân sự Quân khu 1

Tòa án nhân dân tỉnh Vĩnh Long  xét xử phúc thẩm vụ án "Cướp tài sản" - Ảnh: Hoàng Thân

 

 

 

NGUYỄN THỊ YẾN HOA*