Hồ Tấn Q phạm tội Cướp tài sản

Thông tư liên tịch số 02/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BTP hướng dẫn áp dụng tình tiết "Hành hung để tẩu thoát" tại điểm đ khoản 2 Điều 136; điểm a khoản 2 Điều 137; điểm đ khoản 2 Điều 138 BLHS năm 1999, nay là điểm đ khoản 2 Điều 171; điểm b khoản 2 Điều 172; điểm đ khoản 2 Điều 173 BLHS năm 2015 quy định:

“6.1. Phạm tội thuộc trường hợp "hành hung để tẩu thoát" là trường hợp mà người phạm tội chưa chiếm đoạt được tài sản hoặc đã chiếm đoạt được tài sản, nhưng bị phát hiện và bị bắt giữ hoặc bị bao vây bắt giữ thì đã có những hành vi chống trả lại người bắt giữ hoặc người bao vây bắt giữ như đánh, chém, bắn, xô ngã... nhằm tẩu thoát.

6.2. Nếu người phạm tội chưa chiếm đoạt được tài sản hoặc đã chiếm đoạt được tài sản, nhưng đã bị người bị hại hoặc người khác giành lại, mà người phạm tội tiếp tục dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực ngay tức khắc tấn công người bị hại hoặc người khác nhằm chiếm đoạt cho được tài sản, thì trường hợp này không phải là "hành hung để tẩu thoát" mà đã có đầy đủ các dấu hiệu cấu thành tội cướp tài sản”.

Tuy nhiên, hướng dẫn này có nhiều vướng mắc, bất cập. Việc xác định người phạm tội trộm cắp tài sản với tình tiết “hành hung để tẩu thoát” hay thuộc trường hợp chuyển hóa tội danh từ trộm cắp sang cướp tài sản cần căn cứ vào việc người phạm tội hành hung nhằm mục đích tẩu thoát hay nhằm giữ bằng được tài sản.

Vậy nên, trường hợp người phạm tội đã chiếm đoạt được tài sản mà bị phát hiện, vây bắt mà vẫn cố tình giữ lại tài sản, đồng thời có hành vi hành hung những người vây bắt, truy đuổi hoặc làm chủ tài sản thì truy tố về tội “Cướp tài sản” mà không nhất thiết phải đặt ra yêu cầu “đã bị người bị hại hoặc người khác giành lại” như hướng dẫn của Thông tư 02 nêu trên. Vì mục đích của người phạm tội lúc này không chỉ nhằm tẩu thoát, mà còn cố tình chiếm đoạt tài sản đến cùng, vi phạm cả hai khách thể là quyền sở hữu và quyền nhân thân, thỏa mãn dấu hiệu của tội Cướp tài sản.

Trong vụ án trên thì hành vi của Hồ Tấn Q đủ yếu tố cấu thành của tội trộm cắp tài sản vì thỏa mãn hai yếu tố đó là hành vi lén lút và hành vi chiếm đoạt tài sản. Trong trường hợp này hành vi của Q lén lút lấy trộm chiếc xe mô tô biển số 66H5-3438 của chị Hồ Thị B đã hoàn thành. Khi chị B phát hiện chiếc xe của mình bị mất, đã giằng co, nắm giữ lại được tài sản của mình thì Q lại có hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực để nhằm mục đích chiếm đoạt cho bằng được chiếc xe. Cụ thể, dùng tay phải đánh trúng vào gò má, dùng chân đạp vào đùi và chân của chị B, khi Q ngồi lên xe nổ máy định chạy thì chị B dùng hai tay nắm vào quay yên xe kéo lại, Q quay lại nói “bà buông tay ra, không tôi đánh bà” rồi Q dùng tay đánh một cái từ trên xuống trúng vào mu bàn tay trái của chị B. Như vậy, hành vi của Q không chỉ nhằm mục đích tẩu thoát mà còn là chiếm giữ tài sản chiếm đoạt để thoát ly khỏi sự kiểm soát của chị B nên thỏa mãn dấu hiệu của tội cướp tài sản. Nên trong trường hợp này đã có sự chuyển hóa từ tội trộm cắp tài sản sang tội cướp tài sản là hoàn toàn có căn cứ.

Trên đây là quan điểm của tác giả về vụ án rất mong nhận được sự trao đổi, đóng góp ý kiến của đồng nghiệp và quý bạn đọc.

DƯƠNG THỊ HỒNG NGÁT (Tòa án quân sự Quân khu 3)

Tòa án nhân dân tỉnh Tuyên Quang xét xử  vụ án hình sự Giết người, Cướp tài sản.- Ảnh Đỗ Mạnh Dũng