KỲ ÁN VN PHARMA – THUỐC GIẢ HAY THUỐC KÉM CHẤT LƯỢNG ?

Cơ sở cho quan điểm này là Luật Dược 2005 mà Bộ Y tế viện dẫn, tại thời điểm truy tố VN Pharma thì luật này được áp dụng. Trong đó thuốc kém chất lượng được quy định tại khoản 23 Điều 2 là: “Thuốc kém chất lượng là thuốc không đạt tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký với cơ quan có thẩm quyền.” Còn thuốc giả được quy định tại khoản 24 Điều 2 là: “Thuốc giả là sản phẩm được sản xuất dưới dạng thuốc với ý đồ lừa đảo, thuộc một trong những trường hợp sau đây: a) Không có dược chất; b) Có dược chất nhưng không đúng hàm lượng đã đăng ký; c) Có dược chất khác với dược chất ghi trên nhãn; d) Mạo tên, kiểu dáng công nghiệp của thuốc đã đăng ký bảo hộ sở hữu công nghiệp của cơ sở sản xuất khác.”

Bộ Y tế lập luận, thuốc H-Capita không “Mạo tên, kiểu dáng công nghiệp của thuốc đã đăng ký bảo hộ sở hữu công nghiệp của cơ sở sản xuất khác.” (khoản 24 Điều 2) nên không phải là thuốc giả, chỉ là thuốc kém chất lượng do “thuốc không đạt tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký với cơ quan có thẩm quyền.” (khoản 23 Điều 2) mà thôi.

Thế nhưng, nếu xét theo khoản 23 như Bộ Y tế viện dẫn thì thuốc H-C

apita của VN Pharma do làm hồ sơ giả nơi sản xuất là Công ty Helix Pharmaceuticals Canada trong khi thực tế không có, cho nên thuốc H-Capita không có tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký của Công ty Helix Pharmaceuticals Canada để  so sánh có đạt chất lượng của công ty đó hay  không. Như vậy thì thuốc H-Capita không thuộc phạm vi điều chỉnh của khoản 23 Điều 2 Luật Dược 2005.

Còn xét theo khoản 24 thì tuy thuốc H-Capita không “Mạo tên, kiểu dáng công nghiệp của thuốc đã đăng ký bảo hộ sở hữu công nghiệp của cơ sở sản xuất khác.” thuộc trường hợp quy định tại điểm d khoản 24 Điều 2 như Bộ Y tế lập luận. Tuy nhiên, do làm hồ sơ xuất xứ sản xuất giả mạo là Công ty Helix Pharmaceuticals Canada sản xuất trong khi không có, thì như vậy VN Pharma lại còn ngụy tạo ra cả nơi sản xuất ở Canada để mà mạo danh là được sản xuất ở nơi sản xuất chất lượng thuốc tốt là Canada. Và động cơ của việc ngụy tạo ra này chính là “với ý đồ lừa đảo” như khoản 24 đã xác định động cơ phạm tội.

Như vậy là giữa thuốc kém chất lượng và thuốc giả thì 9300 hộp thuốc H-Capita của VN Pharma gần với thuốc giả hơn. Bởi bản chất của thuốc giả cũng là thuốc kém chất lượng hơn thuốc thật, vì có kém hơn mới phải mạo danh thuốc thật. Trường hợp 9300 hộp H-Capita này bộc lộ ra ý đồ rõ ràng giả là thuốc tốt của Canada. Và vì nơi sản xuất ở Canada là bịa đặt, nên khi nó tự khoác cái xuất xứ Canada thì vì chưa được đăng ký ở Canada cho nên đối với Canada thì thuốc H-Capita này chỉ mới là sản phẩm dạng thuốc chứ chưa được coi là thuốc ở Canada, và lại còn bịa đặt nơi sản xuất để lừa đảo thì rõ ràng mang bản chất là thuốc giả đúng theo khoản 24 Điều 2 Luật Dược 2005.

Cho nên cho dù câu chữ trong điểm d khoản 24 của Điều 2 Luật Dược 2005 có không được bao quát như điểm d khoản 33 Điều 2 Luật Dược 2016, nhưng xét theo hệ thống cả Luật Dược 2005 và Luật Dược 2016 thì bản chất của 9300 hộp H-Capita đó vẫn là thuốc giả. Trường hợp vướng mắc này khi Tòa án giải quyết nên được coi là án lệ cho các trường hợp luật chưa bao quát hết, để đảm bảo tiến trình giải quyết các vụ án được thông suốt.

Phạm Mạnh Hà