Nguyễn Trọng H, Trần Bảo N và Nguyễn Mạnh V phạm tội “Cướp giật tài sản”

Thứ nhất, theo tinh thần của Thông tư liên tịch số 02/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP ngày 26/12/2001 (hướng dẫn áp dụng các tội xâm phạm sở hữu của BLHS 1999), hiện nay vẫn có giá trị tham khảo thì tại mục 6.1 có hướng dẫn: “6.1. Phạm tội thuộc trường hợp “hành hung để tẩu thoát” là trường hợp mà người phạm tội chưa chiếm đoạt được tài sản hoặc đã chiếm đoạt được tài sản, nhưng bị phát hiện và bị bắt giữ hoặc bị bao vây bắt giữ thì đã có những hành vi chống trả lại người bắt giữ hoặc người bao vây bắt giữ như đánh, chém, bắn, xô ngã... nhằm tẩu thoát”.

Theo hướng dẫn thì tình tiết “hành hung để tẩu thoát” được hiểu là khi người thực hiện tội phạm thỏa mãn một trong hai dấu hiệu: Một là, chưa chiếm đoạt được tài sản; hai là, đã chiếm đoạt được tài sản, nhưng bị phát hiện, bắt giữ hoặc bị bao vây nên người phạm tội đã có hành vi chống trả (như đánh, xô ngã) nhằm mục đích tẩu thoát.

Thứ hai, trở lại vụ án thấy rằng: Phân tích hành vi của các đối tượng Nguyễn Trọng H, Trần Bảo N, Nguyễn Mạnh V trong vụ án phải được chia thành hai giai đoạn: Giai đoạn thứ nhất, giai đoạn chiếm đoạt tài sản: Biểu hiện khi Nguyễn Trọng H (có sự bàn bạc trước với N) thực hiện hành vi "giật" số tiền 2.300.000 đồng từ tay Nguyễn Văn T rồi bỏ chạy. Hành vi này thỏa mãn dấu hiệu đặc trưng của tội “Cướp giật tài sản” (chiếm đoạt tài sản bằng thủ đoạn nhanh chóng, công khai). Giai đoạn thứ hai, là giai đoạn chống trả nhằm tẩu thoát: Biểu hiện khi bị Nguyễn Văn T đuổi kịp và giằng co Nguyễn Trọng H thì Trần Bảo N và Nguyễn Mạnh V lao vào ôm, xô ngã T để H chạy thoát. Hành vi này là hành vi sử dụng vũ lực đối với bị hại. Như vậy, đúng như quan điểm thứ nhất khi có nhận định cho rằng các đối tượng Nguyễn Trọng H, Trần Bảo N, Nguyễn Mạnh V đã đồng thời xâm phạm tới 02 khách thể đó là quyền sở hữu tài sản và quyền nhân thân. Tuy nhiên quan điểm lại cho rằng: Nguyễn Trọng H, Trần Bảo N, Nguyễn Mạnh V đã phạm tội “Cướp tài sản” quy định tại khoản 1 Điều 168 BLHS, là chưa đúng. Vì: Tội “Cướp tài sản” đòi hỏi trong mặt khách quan thì hành vi phải được thể hiện ở một trong 03 dạng sau: Một là, dùng vũ lực; hai là, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc; ba là, có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản. Trong khi đó, hành vi của Nguyễn Trọng H giật tiền của Nguyễn Văn T diễn ra nhanh chóng, không dùng vũ lực hay đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc mà hành vi dùng vũ lực chỉ xảy ra sau khi đã chiếm đoạt được tiền và đang tẩu thoát. Việc sử dụng vũ lực của Nguyễn Trọng H, Nguyễn MạnhV và Trân Bảo N lúc này không nhằm mục đích “chiếm đoạt” vì thực tế Nguyễn Trọng H đã chiếm đoạt rồi mà nhằm mục đích “giữ tài sản và tẩu thoát”. Do đó, Nguyễn Trọng H, Trần Bảo N, Nguyễn Mạnh V không phạm tội “Cướp tài sản” theo quy định tại khoản 1 Điều 168 BLHS. Theo tôi điểm mấu chốt trong vụ án này để xác định đúng tội danh của Nguyễn Trọng H, Trần Bảo N và  Nguyễn Mạnh V chính là xác định bản chất pháp lý của hành vi sử dụng vũ lực ở giai đoạn hai. Theo tôi hành vi của N và V (lao vào ôm, xô ngã T) nhằm mục đích giúp H tẩu thoát thành công với số tiền đã giật được. Vì vậy đây chính là hành vi “hành hung để tẩu thoát”.

Do đó, hành vi của Nguyễn Trọng H, Trần Bảo N và Nguyễn Mạnh V đã cấu thành vào tội: “Cướp tài sản” với tình tiết định khung tăng nặng trách nhiệm hình sự “hành hung để tẩu thoát” quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 171 BLHS.

Trên đây là quan điểm của tôi về tội danh của Nguyễn Trọng H, Trần Bảo N, Nguyễn Mạnh V. Xin được trao đổi với bạn đọc.

ThS. ĐỖ NGỌC BÌNH (TAQSKV Thủ đô Hà Nội)

TAND huyện Thanh Miện, Hải Dương xét xử vụ án hình sự về tội cướp giật tài sản - Ảnh: Cổng TTĐT VKSND tỉnh Hải Dương.