Nguyễn Văn Đ phạm tội gì?

Trưa ngày 01/5/2020, quân nhân Đoàn Hà T đảm nhận nhiệm vụ trực chiến đấu phòng không (từ 11g đến 17g). T có nhận bàn giao từ ca trực trước 1 khẩu súng tiểu liên AK, không được giao đạn. Khoảng 13g45 cùng ngày, trời có mưa nhỏ. Thấy vậy, T để khẩu súng AK trên vào vị trí giá súng (trong nhà để pháo) rồi đi ra ngoài phủ bạt cho khẩu pháo. Lúc này, quân nhân Nguyễn H (chiến sĩ, cùng đơn vị với T) đi từ nhà ở của phân đội đi đến giúp T phủ bạt pháo và chuyển một số dụng cụ vào nhà vòm. Xong việc, T và H vào nhà để pháo. H đến ngồi trên ghế nhựa gần giá để súng AK, cầm lấy khẩu súng (mà T được giao), lau súng. H nói với T là ra ngoài xem còn vật gì thì đem vào khỏi bị ướt. T khai có thấy H tháo hộp tiếp đạn ra khỏi súng. T đi ra ngoài khoảng 2 -3 phút thì vào lại nhà vòm. Lúc này, vẫn thấy H cầm khẩu súng.

Sau đó, quân nhân Lê Hoàng S (chiến sĩ, cùng đơn vị với T và H) và quân nhân Nguyễn Văn Đ (Trung sĩ, khẩu đội trưởng) cũng đến nói chuyện với H và T. Quá trình nói chuyện, quân nhân H vẫn cầm khẩu súng, hai tay giữ báng súng chống xuống đất phía trước mặt. Khoảng 14g10 phút cùng ngày, đột nhiên H nói với Đ: Đ ơi có dám bắn không, đồng thời hai tay nâng súng lên, nòng súng gí sát vào ngực trái mình, hướng báng súng về phía Đ. Đ thấy H cười, nghĩ rằng súng này không có đạn nên đưa tay phải ra nắm lấy tay cầm, ngón trỏ bóp cò làm súng nổ liên thanh 2 phát khiến cho H ngã ngửa về sau. H được đưa đến quân y đơn vị cấp cứu và tử vong lúc 14 giờ 35 phút cùng ngày.

Quá trình xác minh xác định: H và Đ không có mâu thuẫn, xích mích gì với nhau. Quân nhân Đ khẳng định thấy H vừa nói vừa cười nên nghĩ rằng H đùa. Đ không biết trong súng có đạn và được lên đạn, mở khóa an toàn từ khi nào. Quá trình kiểm tra đạn phát cho cá nhân quản lý thì trong hộp tiếp đạn của H thiếu 2 viên đạn AK.

Các tài liệu, chứng cứ cơ bản đã đủ để làm rõ diễn biến, hành vi của những người có liên quan trong vụ việc. Tuy nhiên, về quan điểm xử lý, xác định tội danh còn nhiều ý kiến trái chiều, cụ thể:

Quan điểm thứ nhất cho rằng: Hành vi của quân nhân Nguyễn Văn Đ phạm vào tội Sử dụng trái phép vũ khí quân dụng theo điểm c, khoản 2 Điều 304 BLHS. Bởi lẽ: Đ không có nhiệm vụ trực ban và cũng không là người được giao súng nhưng đã có hành vi sử dụng súng (bóp cò) gây ra hậu quả nghiêm trọng làm quân nhân H tử vong. Đây chính là hành vi sử dụng trái phép vũ khí quân dụng. Lỗi của Đ là lỗi cố ý gián tiếp. Đ là quân nhân (khẩu đội trưởng), đã được đào tạo bài bản, đầy đủ về tính năng, tác dụng của vũ khí quân dụng, về việc đảm bảo an toàn (trước khi bóp cò súng phải khám súng kiểm tra súng có đạn hay không) nhưng Đ đã không thực hiện đúng quy trình đó mà vẫn bóp cò súng, gây ra hậu quả là đạn nổ, làm quân nhân H tử vong. Vì vậy, hành vi của Đ đã đủ yếu tố cấu thành tội Sử dụng trái phép vũ khí quân dụng.

Quan điểm thứ hai cho rằng: Hành vi của quân nhân Đ có dấu hiệu của tội Vô ý làm chết người theo Điều 128 BLHS. Lí do: Diễn biến sự việc cho thấy Nguyễn Văn Đ thấy quân nhân Nguyễn H cười, nói: Đ ơi có dám bắn không. Đ nghĩ rằng quân nhân H đùa với mình nên đưa tay phải ra bóp cò súng. Lúc thực hiện hành vi này, Đ tin rằng trong súng không có đạn (thực tế theo quy định của đơn vị thì khi trưc gác không được cấp đạn). Ý thức chủ quan của Đ lúc đó chỉ là đùa giỡn. Đ cho rằng súng không có đạn nên vẫn bóp cò súng, gây ra hậu quả là đạn nổ, làm quân nhân H tử vong.

Quan điểm thứ ba cho rằng: Hành vi của Nguyễn Văn Đ có dấu hiệu của tội Vô ý làm chết người do vi phạm quy tắc hành chính theo quy định tại khoản 1 Điều 129 BLHS. Bởi lẽ: Vô ý làm chết người do vi phạm quy tắc hành chính là trường hợp làm chết người do không thực hiện đúng những quy tắc xã hội do luật hành chính điều chỉnh. Những quy tắc này có thể do các cơ quan hành chính trung ương quy định như: Chính phủ, Thủ tướng,các bộ, các ngành; nhưng cũng có thể do các cơ quan hành chính địa phương hoặc một đơn vị sản xuất quy định. Tội danh này có cấu thành gần tương tự với tội Vô ý làm chết người nhưng có gắn với việc người phạm tội đã vi phạm quy tắc hành chính trong lực lượng vũ trang. Cụ thể ở đây là: Không được chĩa súng vào đồng chí, đồng đội. Trước khi bóp cò súng cần phải kiểm tra xem súng có đạn không, đã mở khóa an toàn chưa … Lỗi của Đ là lỗi vô ý, Đ đã không thấy hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại làm cho H chết mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước hậu quả.

Cá nhân tôi đồng tình với quan điểm thứ 3, rất mong được sự quan tâm, trao đổi ý kiến của đồng nghiệp và độc giả.

Tòa án Quân sự Khu vực I, Quân Khu 5 xét xử vụ án hình sự- Ảnh: TRƯỜNG TRUNG/TT online

PHẠM CHÂU GIANG (TAQS Quân chủng Hải quân)