Phải tịch thu sung vào ngân sách nhà nước khoản thu lợi bất chính từ việc phạm tội

Căn cứ nội dung vụ án, tôi xác định số tiền 12.280.000 đồng mà bị cáo Trần Quốc Đ và Nguyễn Minh T đã bán 18 bình ắc quy không phải là “tài sản bị chiếm đoạt” mà xác định đây là khoản thu lợi bất chính của các bị cáo do phạm tội mà có.

Theo như căn cứ tại Mục 3 Công văn số 233/TANDTC-PC ngày 01/10/2019 của TANDTC (Công văn số 233) mà tác giả Nguyễn Thị Kim Phượng đã trích dẫn trong bài viết, thì “vật, tiền bị người phạm tội chiếm đoạt hoặc sử dụng trái phép thì không thuộc trường hợp tịch thu sung vào ngân sách nhà nước mà trả lại cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp” và “trong trường hợp tại phiên tòa dù đã được Hội đồng xét xử giải thích quyền được đòi lại tài sản bị chiếm đoạt, yêu cầu bồi thường nhưng bị hại có ý kiến không yêu cầu bị cáo phải trả lại tài sản đó và cũng không yêu cầu bị cáo phải bồi thường thì Tòa án không tuyên tịch thu tài sản đó mà ghi nhận ý kiến của bị hại trong bản án”. Như vậy, trong vụ án này tác giả đã xác định số tiền 12.280.000 đồng là tài sản bị các bị cáo chiếm đoạt, nhưng theo tôi, chỉ có thể xác định số bình ắc quy các bị cáo đã trộm cắp là tài sản bị chiếm đoạt, còn số tiền các bị cáo có được từ hành vi tiêu thụ tài sản trộm cắp phải được xác định là khoản thu lợi bất chính từ việc phạm tội.

Mặc dù theo quy định của pháp luật về quyền sở hữu tài sản thì việc tặng cho, hay từ bỏ quyền sở hữu là quyền của chủ sở hữu, nhưng nếu vì những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án này không yêu cầu các bị cáo phải hoàn trả lại số tiền 12.280.000 đồng (số tiền mua 18 bình ắc quy mà các bị cáo đã bán) để áp dụng Mục 3 Công văn số 233, chỉ tuyên hình phạt đối với Đ và T mà không tuyên tịch thu số tiền 12.280.000 đồng thì các bị cáo đương nhiên được chiếm hữu số tiền này. Điều này đồng nghĩa với cho phép người phạm tội được hưởng lợi từ việc chủ sở hữu từ bỏ quyền sở hữu của mình đối với tài sản. Việc làm này không chỉ vô tình khuyến khích việc thực hiện tội phạm mà còn dẫn tới việc chưa đảm bảo được tính nghiêm minh của pháp luật hình sự và làm giảm hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 47 BLHS về tịch thu vật, tiền trực tiếp liên quan đến tội phạm, cụ thể:

“1. Việc tịch thu sung vào ngân sách: nhà nước hoặc tịch thu tiêu hủy được áp dụng đối với:

a) Công cụ, phương tiện dùng vào việc phạm tội;

b) Vật hoặc tiền do phạm tội hoặc do mua bán, đổi chác những thứ ấy mà có; khoản thu lợi bất chính từ việc phạm tội;

c) Vật thuộc loại Nhà nước cấm tàng trữ, cấm lưu hành.”

Như vậy, cần thiết phải áp dụng điểm b khoản 1 Điều 47 BLHS, tịch thu số tiền 12.280.000 đồng các bị cáo có được từ việc bán 18 bình ắc quy để sung vào ngân sách nhà nước.

Trên đây là quan điểm của tôi về bài viết, mong nhận được sự trao đổi của đồng nghiệp và quý bạn đọc.

TRƯƠNG THU THẢO (Tòa án quân sự Quân khu 1)

Tòa án nhân dân tp Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng xét xử trực tuyến vụ án trộm cắp tài sản - Ảnh: Bùi Toàn