Tăng cường kiểm soát việc buôn bán, tiêu thụ các loài động vật hoang dã nguy cấp

Nhằm thúc đẩy việc triển khai Luật Đa dạng sinh học năm 2008, Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 03 tháng 06 năm 2013 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “Chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường” và Chỉ thị số 03/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường chỉ đạo và thực hiện các biện pháp kiểm soát, bảo tồn các loài động vật hoang dã nguy cấp và thực hiện các quy định pháp luật về quản lý loài ngoại lai xâm hại, đặc biệt trong dịp Tết Nguyên đán năm 2019, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị các Bộ, ngành và địa phương:

Chỉ đạo cán bộ, công chức, người lao động của cơ quan nghiêm chỉnh chấp hành và phổ biến các quy định pháp luật về bảo tồn đa dạng sinh học, đặc biệt là các loài động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm, được ưu tiên bảo vệ ban hành kèm theo Nghị định số 160/2013/NĐ-CP của Chính phủ ngày 12/11/2013 về tiêu chí xác định loài và chế độ quản lý loài thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ và quy định pháp luật về quản lý loài ngoại lai xâm hại.

Cụ thể, yêu cầu cán bộ, công chức, người lao động và người dân không mua, bán, sử dụng, tặng hay nhận quà biếu là động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ và các sản phẩm của chúng; không thực hiện phóng sinh các loài ngoại lai xâm hại.

Chỉ đạo các cơ quan thực thi pháp luật như kiểm lâm, quản lý thị trường, hải quan, biên phòng, công an tăng cường phối hợp liên ngành, kiểm tra, kiểm soát thường xuyên đối với các nhà hàng, cơ sở kinh doanh và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ các loài động vật hoang dã nguy cấp; hoạt động phóng sinh các loài ngoại lai xâm hại.

Chỉ đạo các cơ quan truyền thông, các ban, ngành chức năng tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật và nâng cao nhận thức cho người dân về bảo tồn đa dạng sinh học, động vật hoang dã, kiểm soát loài ngoại lai xâm hại. Đề nghị đài truyền hình của địa phương phát sóng các thông điệp, phóng sự, bản tin tuyền truyền pháp luật về bảo vệ động vật hoang dã và không phóng sinh các loài ngoại lai xâm hại vào môi trường.

Liên quan đến lĩnh vực này, Bộ Tài nguyên – Môi trường vừa ban hành Thông tư số 35/ 2018/TT-BTNMT quy định tiêu chí xác định và ban hành danh mục loài ngoại lai xâm hại, có hiệu lực thi hành từ ngày 11/2/2019.

Thông tư này quy định tiêu chí xác định loài ngoại lai xâm hại và loại ngoại lai có nguy cơ xâm hại. Nội dung thông tin về các loài trên bao gồm:  Tên tiếng Việt, tên khoa học, tên tiếng Anh; Mô tả đặc điểm, hình thái của loài; Đặc điểm khí hậu nơi phát sinh nguồn gốc hoặc nơi loài đã thiết lập quần thể; Lịch sử xâm hại của loài trên thế giới và ở Việt Nam; Các đặc điểm của loài có nguy cơ gây bất lợi đến môi trường đa dạng sinh học và sức khỏe con người; Đặc điểm sinh sản, cơ chế phát tán và các đặc tính về khả năng chống chịu của loài với các điều kiện môi trường.

Tiêu chí xác định loài ngoại lai xâm hại là loài ngoại lai đáp ứng một trong các tiêu chí sau: Đang lấn chiếm nơi sinh sống, cạnh tranh thức ăn hoặc gây hại đối với các sinh vật bản địa phát tán mạnh hoặc gây mất cân bằng sinh thái tại nơi chúng xuất hiện và phát triển ở Việt Nam; Được đánh giá là có nguy cơ xâm hại cao đối với đa dạng sinh học và được ghi nhận là xâm hại ở khu vực có khí hậu tương đồng với Việt Nam hoặc qua khảo nghiệm, thử nghiệm có biểu hiện xâm hại.

Tiêu chí xác định loài ngoại lai có nguy cơ xâm hại là có khả năng phát triển và lan rộng nhanh, có biểu hiện cạnh tranh thức ăn môi trường sống và có khả năng gây hại đến các loài sinh vật bản địa của Việt Nam; Được ghi nhận là xâm hại tại khu vực có khí hậu tương đồng với Việt Nam; Được đánh giá là có nguy cơ xâm hại cao đối với đa dạng sinh học của Việt Nam.

Thông tư có hai danh mục về các loài ngoại lai xâm hại và các loài ngoại lai có nguy cơ xâm lại. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 11/2 /2019. Thông tư liên tịch số 27/ 2013/TTLT – BTNMT-NNNPTNT ngày 26 /9/2013 quy định tiêu chí xác định loài ngoại lai xâm hại và ban hành danh mục ngoại lai xâm phạm hết hiệu lực thi hành kể từ ngày thông tư này có hiệu lực.

Ths TRẦN THỊ ANH TRÚC