Thiệt hại của Lê Văn K trong vụ án là 1.400.000 đồng

Tội “Cướp tài sản” được quy định tại Điều 168 BLHS 2015, sửa đổi bổ sung 2017. Để có thể định tội danh, áp dụng biện pháp xử lý thích đáng và xác định mức thiệt hại thì cần phải xem xét rõ ràng các dấu hiệu pháp lý và việc phân tích dấu hiệu pháp lý tội “Cướp tài sản” dựa trên các mặt cụ thể như sau:

Xét vào khách thể của tội phạm: Là quyền sở hữu tài sản của Nhà nước, tổ chức và cá nhân; quyền bất khả xâm phạm về tính mạng, sức khỏe của con người. Đối tượng tác động của tội phạm này là tài sản được quy định trong Bộ luật dân sự.

Xét vào mặt khách quan của tội phạm: Thể hiện ở hành vi chiếm đoạt bằng các thủ đoạn được điều luật mô tả như: dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc, hoặc các hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản. Hành vi mong muốn dịch chuyển tài sản của người của mình trái pháp luật và trái ý chí của chủ sở hữu hoặc người quản lý tài sản.

Tội “Cướp tài sản” là tội có cấu thành tội phạm hình thức ở trường hợp người phạm tội dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, tội phạm được coi là hoàn thành kể từ thời điểm người phạm tội thực hiện một trong các hành vi nêu trên. Đối với trường hợp người phạm tội dùng thủ đoạn khác, tội cướp có cấu thành vật chất tức là phải có hậu quả nạn nhân lâm vào tình trạng không thể chống cự được Tội “Cướp tài sản” mới hoàn thành.

            Xét vào chủ thể của tội phạm: Là bất kỳ người nào từ đủ 14 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự.

Xét vào mặt chủ quan của tội phạm: Tội cướp được thực hiện do lỗi cố ý trực tiếp. Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó là tài sản của người khác bị chiếm đoạt và mong muốn chiếm đoạt tài sản đỏ. Mục đích chiếm đoạt tài sản của người khác là yếu tố bắt buộc của cấu thành tội phạm.

Từ các phân tích trên, đối với vụ án này, tội phạm hoàn thành khi Nguyễn Văn A chiếm đoạt được điện thoại Samsung (850.000đ) và số tiền 550.000đ (tiền xe ôm, tiền A mượn K) đã hoàn thành. Tiếp sau đó, việc A quay lại để tìm chiếc dép và nhặt được điện thoại Nokia có giá trị 300.000đ, và có giằng co với K không liên quan đến hành vi cướp tài sản trước đó của A mà hành vi này có dấu hiệu của tội “Trộm cắp tài sản”. Căn cứ theo quy định tại khoản 6.1, 6.2 Điều 1 mục I TTLT 02/2001/ TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BTP:

6.1. Phạm tội thuộc trường hợp "hành hung để tẩu thoát" là trường hợp mà người phạm tội chưa chiếm đoạt được tài sản hoặc đã chiếm đoạt được tài sản, nhưng bị phát hiện và bị bắt giữ hoặc bị bao vây bắt giữ thì đã có những hành vi chống trả lại người bắt giữ hoặc người bao vây bắt giữ như đánh, chém, bắn, xô ngã... nhằm tẩu thoát.

6.2. Nếu người phạm tội chưa chiếm đoạt được tài sản hoặc đã chiếm đoạt được tài sản, nhưng đã bị người bị hại hoặc người khác giành lại, mà người phạm tội tiếp tục dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực ngay tức khắc tấn công người bị hại hoặc người khác nhằm chiếm đoạt cho được tài sản, thì trường hợp này không phải là “hành hung để tẩu thoát” mà đã có đầy đủ các dấu hiệu cấu thành tội cướp tài sản.

Như vậy, theo tinh thần của TTLT 02/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BTP thì lúc A và K đang giằng co chiếc điện thoại Nokia mà A có hành vi đánh lại K, đe doạ K thì hành vi trộm tài sản sẽ chuyển đổi tội danh thành cướp tài sản, đồng thời lúc này tổng số tiền chiếm đoạt là 1.700.000đ đối với tội “Cướp tài sản”. Còn trong tình huống trên, A chỉ giằng co với K và bỏ chạy, không xảy ra việc dùng vũ lực, đe doạ K nên hành vi này không đủ yếu tố để cấu thành tội “Cướp tài sản”. Do đó, thiệt hại cụ thể của Lê Văn K đối với vụ án này là 1.400.000đ, không bao gồm giá trị chiếc điện thoại Nokia.

Trên đây là quan điểm của tác giả, rất mong nhận được sự phản hồi và trao đổi cùng với quý đồng nghiệp và bạn đọc.

 

TAND huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk xét xử vụ án cướp giật tài sản - Ảnh: Nguyễn Tâm

PHẠM MINH ĐÔ (Tòa án quân sự Quân khu 7)