Thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí: Đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu

Mở đầu chương trình, ông Nguyễn Phú Cường, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội, Phó Trưởng đoàn Thường trực Đoàn giám sát thay mặt Đoàn giám sát trình bày Báo cáo tóm tắt kết quả giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021. Sau đó các đại biểu thảo luận.

Kiên quyết thu hồi các dự án treo

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận) đánh giá rất cao việc Quốc hội lựa chọn chuyên đề thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là nội dung giám sát tối cao. Đây là lựa chọn đúng và trúng trong thời điểm hiện nay khi cả nước đang phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội 13, trong đó có nội dung về phát huy các nguồn lực phát triển đất nước.

Đại biểu cho biết, qua nghiên cứu báo cáo Quốc hội và thực tế Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Thuận tiến hành giám sát trong thời gian qua cho thấy, về tổng thể công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021 đạt được nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, qua giám sát cũng cho thấy nhiều bất cập, tồn tại như báo cáo đã nêu, đại biểu cho rằng nhìn đâu cũng thấy lãng phí và thất thoát. Nếu những tồn tại, hạn chế được khắc phục thì công cuộc xây dựng đất nước đạt được nhiều thành tựu hơn nữa.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông đề nghị Chính phủ hoặc các bộ, ngành quan tâm đến vấn đề lãng phí trong vấn đề sử dụng đất, nhất là dự án treo, quy hoạch treo. Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ được cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 4 và dự kiến tháng 10 năm 2023 sẽ thông qua và có hiệu lực thi hành.

 

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông

Đại biểu cho rằng, từ nay đến khi luật có hiệu lực thi hành khá dài, đại biểu đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương khẩn trương rà soát và tháo gỡ những người dân trong vùng dự án treo, quy hoạch treo, giảm bớt những khó khăn, như: kiên quyết thu hồi, hủy bỏ những dự án treo chậm tiến độ, đánh thuế cao đối với những diện tích đất không sử dụng; đồng thời xử lý nghiêm trách nhiệm đối với những cá nhân, tổ chức có liên quan.

Đại biểu Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) cũng cho rằng vấn đề trực tiếp và dễ nhận diện nhất là nguồn lực về nhà cửa và đất đai đang bị lãng phí rất lớn, đây cũng là vấn đề có tính nhạy cảm cao, không chỉ ảnh hưởng đến nguồn lực phát triển mà còn gây ra nhiều hệ lụy liên quan đến tham nhũng, tiêu cực, thất thoát, lãng phí, lợi ích nhóm, lạm dụng chính sách. Qua các vụ án gần đây liên quan đến cán bộ quản lý nhà nước đều có bóng dáng công tác quản lý nhà đất.

 

Đại biểu Nguyễn Tạo

Đại biểu cho biết, theo phụ lục báo cáo kết quả giám sát có 28.000 ha, 900 dự án, công trình chậm hoặc không đưa đất vào sử dụng, nhiều dự án lớn có vướng mắc, đất để hoang hoá gây lãng phí… Trong khi chính sách, pháp luật đất đai còn nhiều bất cập, trong đó có những vấn đề về thị trường bất động sản, bất động sản du lịch, xác định giá trị quyền sử dụng đất, quy hoạch, quản lý quy hoạch đất đai, tình trạng phân lô bán nền, đầu cơ đất đai, không đưa đất đai vào sử dụng đúng mục đích và thời gian quy định nhưng không được xử lý kịp thời, chưa tạo ra động lực để đưa đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp vào sử dụng gây lãng phí nguồn lực đất đai.

Tăng cường hậu giám sát đối với các dự án trọng điểm quốc gia

Góp ý về việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) bày tỏ băn khoăn về nợ đọng thuế còn diễn ra; vẫn còn tình trạng công trình chờ vốn, vốn chờ công trình; việc sử dụng tài sản công còn lãng phí.

Để khắc phục tình trạng trên, đại biểu Phạm Văn Hòa đề nghị Quốc hội tăng cường vận động cho đẩy mạnh công tác tuyên truyền; vận động, nâng cao nhận thức cho cán bộ, công chức, viên chức, nhất là người đứng đầu gương mẫu trên các lĩnh vực, phát huy hiệu quả đã đạt được trong thời gian qua; kiên quyết chống lãng phí và có tiết kiệm và có chủ đích nhằm mang lại có hiệu quả và hiệu quả cao nhất.

Bên cạnh đó là tăng cường công tác hậu giám sát, tiếp tục các nội dung liên quan đến việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong kế hoạch hàng năm hoặc định kỳ. Đặc biệt là những vấn đề tồn tại mà Đoàn giám sát đã nêu ra trong báo cáo, trọng tâm là các dự án trọng điểm quốc gia, các dự án chậm tiến độ, đất đai còn để hoang hóa, việc đấu thầu, chỉ định thầu, mua sắm tài sản công công sở sử dụng chưa đúng mục đích...

Ngoài ra là đôn đốc, nhắc nhở, kiến nghị những cơ quan, đơn vị có những biện pháp, giải pháp căn cơ để thực hiện.

Về phía Chính phủ, đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng, cần đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm những cơ quan, đơn vị, cá nhân, người đứng đầu trên các lĩnh vực đã được Đoàn giám sát chỉ ra những hạn chế mà chưa khắc phục; đồng thời nêu gương, khen thưởng những nơi thực hiện tốt. Đẩy nhanh kết luận thanh tra sau khi phát hiện những nơi có dấu hiệu sai phạm để ngăn chặn kịp thời hoặc thu hồi, xử lý tài sản thất thất thoát và khắc phục hậu quả. Phát huy vai trò giám sát của các tổ chức chính trị từ Trung ương đến cơ sở, của cán bộ, công chức, viên chức đã kịp thời phát hiện các hành vi vi phạm về tiết kiệm, lãng phí của cán bộ có chức, có quyền cũng như cán bộ, công chức, viên chức thực thi công vụ nhằm đảm bảo cho công tác này thực chất, hiệu quả.

Đại biểu Lê Văn Thìn (Phú Yên) nêu ý kiến và góc nhìn trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Cử tri Phú Yên và những người lưu thông những năm qua có ý kiến rất nhiều về sự hư hỏng của tuyến Quốc lộ 1A đoạn qua tỉnh Phú Yên và Bình Định. Mùa khô thì mặt đường lồi lõm, chắp vá, tạo rãnh mấp mô; mùa mưa thì rất nhiều ổ voi, ổ gà xuất hiện chi chít chỉ sau vài cơn mưa. Không chỉ gây khó khăn cho hoạt động đi lại, vận chuyển hàng hóa mà còn nhiều vụ tai nạn thương tâm đã xảy ra, để lại nhiều hệ lụy giao thương cho gia đình và xã hội. Nguyên nhân của vấn đề nêu trên được Khu quản lý đường bộ 3 của Cục Đường bộ Việt Nam đưa ra, thứ nhất là do biến đổi khí hậu, thứ hai là do điều kiện đồi núi phức tạp, thứ ba là do hiện trạng đường sử dụng lâu có nhu cầu sửa dụ lớn nhưng không được cấp kinh phí đầy đủ.

 

Các đại biểu tại Hội trường

Đại biểu nêu rõ, những lý do này chưa được cử tri chấp nhận vì không chỉ đến năm nay mà việc hư hỏng mặt đường đã diễn ra trong nhiều năm. Theo báo cáo, số kinh phí được cấp để sửa chữa vào các năm 2021, 2022 và dự kiến năm 2023 lần lượt là: 63,5 tỷ, 125,5 tỷ và 173 tỷ, chiếm 48%-66% nhu cầu sửa chữa.

Đại biểu cho rằng, nếu tính đầy đủ chi phí mà người dân phải mất khi lưu thông qua đoạn đường này như chi phí hư hỏng hàng hóa, hư hỏng phương tiện vận chuyển, chi phí mất nhiều thời gian đi lại… thì con số đó hoàn toàn khác và đây là sự lãng phí rất lớn. Đại biểu nhận thấy, biến đổi khí hậu và những nguyên nhân khác mà Cục Đường bộ Việt Nam đưa ra không phải là nguyên nhân chính của việc hư hỏng kéo dài, vì kỹ thuật thi công hiện nay có thể khắc phục được phần lớn vấn đề địa chất nếu chúng ta thực hiện đúng quy trình, quy định.

Vì vậy, đại biểu và cử tri Phú Yên đề nghị Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải có giải pháp sửa chữa hiệu quả, bền vững, tiết kiệm hơn. Đại biểu Lê Văn Thìn cho rằng, chúng ta có thể thay đổi cách làm, cách tổ chức thực hiện để có chất lượng cao, chống lãng phí mà không cần phải chờ đợi sự thay đổi của chính sách pháp luật.

Thực hiện nghiêm Luật Thực hành tiết kiệm chống lãng phí

Đại biểu Lê Minh Nam (Hậu Giang) kiến nghị những điểm mờ trong quản lý thì cần phải đặc biệt quan tâm, thúc đẩy nỗ lực thực hành tiết kiệm, phấn đấu sử dụng hiệu quả các nguồn lực dưới góc độ nâng cao ý thức trách nhiệm và hiểu biết về thực hành tiết kiệm chống lãng phí.

Một là cần nhận thức đúng đắn, sâu sắc về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Hai là, phải tăng cường giáo dục ý thức xác định rõ trách nhiệm đối với việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu. Ba là, cần xây dựng môi trường văn hóa thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, chủ động tự giác hơn để dần dần dần được thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, trở thành nề nếp, ý thức sâu rộng và bền vững.

Bày tỏ băn khoăn với thực trạng một số tiêu chuẩn, định mức, chế độ đã lạc hậu từ lâu không còn phục phù hợp với thực tiễn nhưng chưa được sửa đổi, đại biểu đề nghị cần quan tâm để sớm khắc phục tồn tại này. Ngoài việc xác định cụ thể những tồn tại, hạn chế trong ban hành chính sách pháp luật, định mức tiêu chuẩn chế độ thì phải lượng hóa định mức tiêu cụ thể, giá trị khối lượng, địa chỉ những hạn chế, tồn tại và khắc phục được tình trạng nêu chung chung.

 

Đại biểu Lê Minh Nam

Đại biểu cũng bày tỏ nhất trí cao với Báo cáo kết quả giám sát như đã chỉ rõ được những tồn tại, hạn chế chưa được giải quyết để kiến nghị khắc phục như việc chưa sửa đổi, bổ sung kịp thời văn bản còn chồng chéo, vướng mắc, không phù; đã chỉ rõ địa chỉ, nguyên nhân nhằm tháo gỡ các nút thắt, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công của nhiều dự án chậm tiến độ. Đặc biệt, Đoàn giám sát cũng đã đề xuất từ năm 2023 phát động trong toàn quốc cuộc vận động về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Chính phủ tổ chức phong trào thi đua về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong sản xuất, tiêu dùng ở mọi cấp, mọi ngành và trong Nhân dân.

Đại biểu nhấn mạnh cùng với việc tăng cường quản lý, thúc đẩy tuân thủ pháp luật thì cuộc vận động và phong trào thi đua sẽ góp phần nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm và xây dựng văn hóa để việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, hiệu quả hiệu lực thực chất và đạt được nhiều thành tựu cao hơn cũng rất là mong qua kết quả giám sát lần này. 

 

Đại biểu Phạm Văn Hòa - Ảnh: Qh.vn

THÁI VŨ