Vũ Văn D đã phạm tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ

Thứ nhất, quan điểm cho rằng D phạm tội “Tha trái pháp luật người bị bắt, người đang bị tạm giữ, tạm giam, người đang chấp hành án phạt tù” theo quy định tại Điều 378 BLHS 2015” là chưa phù hợp.

Bởi lẽ chủ thể của tội phạm này là chủ thể đặc biệt, chỉ có những người có chức vụ, quyền hạn trong các cơ quan tiến hành tố tụng hình sự (Viện trưởng, Phó Viện trưởng VKSND; Chánh án, Phó Chánh án TAND; Giám thị trại giam…) những người có trách nhiệm trong việc quản lý, canh gác, dẫn giải người bị bắt, người đang bị tạm giữ, tạm giam, người đang chấp hành án phạt tù mới có thể là chủ thể của tội phạm này.

Như vậy, xét về mặt chủ thể đã không thỏa mãn vì Vũ Văn D chỉ là công an viên xã SĐ.

Thứ hai, chưa đủ căn cứ để xác định D đồng phạm về tội “Trộm cắp tài sản” với vai trò là người giúp sức.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 17 BLHS 2015: “Đồng phạm là trường hợp có hai người trở lên cố ý cùng thực hiện một tội phạm”. Theo nội dung vụ án, khi nghe thấy chị L kêu mất trộm xe máy và chỉ tay về phía một người đang điều khiển xe máy bỏ chạy ra phía cổng khu sinh thái, Vũ Văn D cùng với anh T điều khiển xe máy đuổi theo và giữ được người điều khiển xe máy. Tính đến thời điểm này, hành vi trộm cắp tài sản của Th đã hoàn thành vì Th đã thực hiện xong việc dịch chuyển tài sản và bỏ chạy sau đó mới bị anh D và anh T bắt giữ, do đó anh D và Th không thực hiện cùng một hành vi phạm tội. Việc tác giả cho rẳng Th thực hiện hành vi trộm cắp tài sản là chiếc xe máy của chị L chưa hoàn thành, chưa kết thúc là không đúng.

Thứ ba, xác định Vũ Văn D phạm tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” là có cơ sở. Cụ thể như sau:

 - Về chủ thể, theo khoản 2 Điều 352 BLHS 2015 thì người có chức vụ là người do bổ nhiệm, do bầu cử, do hợp đồng hoặc do một hình thức khác, có hưởng lương hoặc không hưởng lương, được giao thực hiện một nhiệm vụ nhất định và có quyền hạn nhất định trong khi thực hiện công vụ, nhiệm vụ. Trong vụ án trên, D là công an viên xã SĐ là người có chức vụ quyền hạn trong quản lý trật tự an toàn xã hội nên D đã thỏa mãn về mặt chủ thể.

- Về mặt khách quan, hành vi khách quan của tội này là hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ. Theo đó, làm trái công vụ là không làm hoặc làm không đúng, không đầy đủ nhiệm vụ được giao. Hậu quả của tội phạm là dấu hiệu bắt buộc, cụ thể là hành vi phạm tội phải gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, của xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân. Khi có hậu quả xảy ra thì hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ bị coi là tội phạm.

Trở lại vụ án, khi còn lại mình D, người bị giữ khai tên Th, là bạn của người mà D thân quen, xin D tha sau này sẽ cảm ơn nên D đã để Th đem xe máy đi mất. Hành vi của D là không thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình, thay vì giữ Th lại thì D vì vụ lợi và động cơ cá nhân (D tin rằng sẽ nhận được lợi ích vật chất từ Th và là bạn của người mà D thân quen) mà để cho Th đem xe máy đi và tiêu thụ gây thiệt hại về tài sản cho chị L.

- Về yếu tố lỗi, lỗi của D là lỗi cố ý, D nhận thức được tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn của mình, thấy trước được hậu quả của hành vi là gây thiêt hại về tài sản cho chị L nhưng vẫn để Th đem xe đi mất.

- Về khách thể, D đã xâm phạm đến sự hoạt động đúng đắn của cơ quan nhà nước, gây thiệt hại về tài sản của công dân và mất uy tín, lòng tin của nhân dân đối với công an.

Từ những phân tích như trên, tác giả cho rằng hành vi của Vũ Văn D đủ yếu tố cấu thành tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” theo quy định tại Điều 356 BLHS 2015.

Tòa án nhân dân huyện Kbang, tỉnh Gia Lai xét xử sơ thẩm vụ án Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ - Ảnh: Nguyễn Quang Đạt 

NGUYỄN THÀNH LUÂN*