Xét xử vụ thu phí cao tốc gây thất thoát, chiếm đoạt hơn 725 tỷ đồng của Nhà nước

TAND TP. Hồ Chí Minh đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án sai phạm xảy ra tại Tổng Công ty Đầu tư phát triển và quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long (gọi tắt là Tổng Công ty Cửu Long, thuộc Bộ Giao thông Vận tải), Công ty Cổ phần Tập đoàn Yên Khánh và các đơn vị có liên quan trong việc đấu thầu và thu phí tuyến cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương.

Phiên tòa xét xử 20 bị cáo. Bị cáo Đinh Ngọc Hệ (SN 1971, nguyên Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Thái Sơn, Bộ Quốc phòng) bị xét xử về hai tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi”.

Các bị cáo Đinh La Thăng (SN 1960, nguyên Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải), Nguyễn Hồng Trường (SN 1957, nguyên Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải) cùng 5 bị cáo khác bị xét xử về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”.

12 bị cáo giúp sức cho hành vi phạm tội của Đinh Ngọc Hệ cũng bị xét xử về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Tại phiên tòa, Hội đồng xét xử triệu tập nhiều tổ chức, cá nhân có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan. Trong đó, đáng chú ý có đại diện Bộ Giao thông Vận tải - bị hại trong vụ án, đại diện Bộ Tài chính, đại diện các Công ty Cửu Long, Yên Khánh, Thái Sơn, Công ty Cổ phần BOT Việt Trì, Công ty Cổ phần BOT và BT Quốc lộ 20, Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 1… Tham dự phiên tòa có hơn 20 luật sư bào chữa.

Theo cáo trạng của VKSNDTC, Dự án đường cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương được hình thành từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước. Do vậy, việc bán quyền thu phí là bán tài sản của Nhà nước và số tiền thu được từ việc bán quyền thu phí là tài sản của Nhà nước. Bộ Giao thông Vận tải được Thủ tướng Chính phủ giao là đơn vị chủ trì xây dựng Đề án bán quyền thu phí, thực hiện việc chuyển giao quyền thu phí để hoàn trả ngân sách Nhà nước kinh phí đã đầu tư cho dự án.

Khi triển khai thực hiện, bị cáo Đinh La Thăng lúc đó là Bộ trưởng có trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ do Thủ tướng Chính phủ giao, có vai trò quyết định đến việc bán quyền thu phí đường cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương. Tuy nhiên, xuất phát từ động cơ cá nhân, thông qua mối quan hệ quen biết từ trước, bị cáo Đinh La Thăng đã gọi điện thoại trực tiếp cho bị cáo Dương Tuấn Minh (Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cửu Long) để giới thiệu đưa bị cáo Đinh Ngọc Hệ (Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Thái Sơn) tiếp cận đề án, sau đó tạo điều kiện cho công ty của Hệ trúng đấu giá quyền thu phí đường cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương. Từ đó, bị cáo Đinh Ngọc Hệ đã lợi dụng mối quan hệ này để xây dựng hồ sơ gian dối tham gia mua đấu giá quyền thu phí. Sau khi trúng đấu giá quyền thu phí, bị cáo Đinh Ngọc Hệ đã tiếp tục thực hiện các hành vi gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản của Nhà nước.

Thủ đoạn gian dối thô sơ là Hệ đã chỉ đạo cấp dưới bằng nhiều cách cắt giảm, che giấu doanh thu, chiếm đoạt tiền thu phí. Sau khi hết 5 năm thu phí, Công ty Yên Khánh báo cáo việc thu phí thua lỗ để tiếp tục xin được gia hạn thời gian thu phí hoặc được tiếp tục ký hợp đồng mua quyền thu phí, với giá mua thấp.

Do đó, vào những ngày lễ tết, cuối tuần, có nhiều xe qua trạm thu phí, nhân viên các trạm thu phí này chuyển làn xe vào thành làn xe ra và thu phí thủ công không qua hệ thống phần mềm quản lý. Số tiền thu theo cách "thủ công", Công ty Yên Khánh không đưa vào báo cáo doanh thu để báo cáo với cơ quan thuế và Tổng công ty Cửu Long.

Đến cuối năm 2014 đầu năm 2015, dù đã giảm doanh thu bằng phương pháp thu thủ công nhưng doanh số giảm không nhiều nên Hệ chỉ đạo tiếp tục làm giảm doanh thu. Từ đó, Tô Phước Hùng (kế toán trưởng Công ty Yên Khánh) đã liên hệ với Nguyễn Xuân Hiền (giám đốc Công ty Xuân Phi) đề nghị Hiền can thiệp vào phần mềm thu phí mà trạm thu phí đang sử dụng, can thiệp tại giai đoạn in vé, nhằm in vé có số sêri của các vé thu phí cũ trước đó.

Hiền chỉ đạo nhân viên là Hoàng Tô Hạnh Vân viết phần mềm theo yêu cầu này rồi cài đặt vào máy tính trong phòng làm việc của Trần Văn Miền (phó giám đốc Công ty Yên Khánh, chi nhánh Long An) để quản lý và kiểm soát hoạt động. Khoảng tháng 4/2017, Miền gọi điện thoại xin ý kiến Tô Phước Hùng về việc nâng cấp phần mềm can thiệp để cắt giảm doanh thu thu phí nhiều hơn.

Phần mềm này sẽ sao chép, đè lượt xe có mệnh giá vé nhỏ cho lượt xe mệnh giá vé lớn từ làn khác sang, để thay đổi mệnh giá vé. Phần mềm được cài đặt trên máy tính tại phòng làm việc của Trần Văn Miền có kết nối với hệ thống máy tính tại 4 trạm thu phí.

Để che giấu hành vi gian dối cắt giảm doanh thu chiếm đoạt tiền thu phí, theo chỉ đạo của Hệ và đồng phạm, Miền tiếp tục liên hệ với Hiền tìm cách xóa dữ liệu trên hệ thống máy chủ lưu trữ dữ liệu về việc thu phí thực tế của Công ty Yên Khánh. Hiền chỉ đạo Vân xóa khoảng 20GB dữ liệu, trên tổng số 10 máy chủ. Trước khi xóa dữ liệu, Vân đã sao lưu dữ liệu vào trong 4 ổ đĩa, để tại phòng làm việc của Miền. Ngày 26/12/2018, khi khám xét khẩn cấp, cơ quan điều tra đã thu giữ 4 ổ đĩa này.

Các bị cáo Nguyễn Hồng Trường, Dương Tuấn Minh, Dương Thị Trâm Anh, Nguyễn Chí Thành, Lê Trung Cường, Nguyễn Thu Trang là các cán bộ dưới quyền của bị cáo Đinh La Thăng. Do biết mối quan hệ cá nhân giữa bị cáo Đinh La Thăng và Đinh Ngọc Hệ nên khi được giao nhiệm vụ triển khai thực hiện Đề án chuyển giao quyền thu phí đường cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương đã làm trái các quy định về bán đấu giá tài sản Nhà nước, từ đó để Đinh Ngọc Hệ lợi dụng chiếm đoạt tài sản.

Cáo trạng xác định, hành vi vi phạm quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước của nhóm bị cáo nguyên là lãnh đạo Bộ GTVT, Tổng Công ty Đầu tư phát triển và Quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long là điều kiện dẫn đến hậu quả để Đinh Ngọc Hệ và đồng phạm thực hiện các hành vi gian dối, bắt đầu từ việc lập hồ sơ giả năng lực của Công ty Yên Khánh và Công ty Khánh An để tham gia đấu giá đến việc che giấu việc kiểm soát doanh thu thu phí của Bộ Giao thông Vận tải và các cơ quan chức năng, từ đó chiếm đoạt, gây thất thoát hơn 725 tỷ đồng của Nhà nước.

Trong phần thủ tục bắt đầu phiên tòa, luật sư bào chữa cho bị cáo Đinh Ngọc Hệ đề nghị (HĐXX) triệu tập giám định viên để làm rõ thiệt hại vụ án. Đồng thời, triệu tập những người liên quan để làm rõ một số vấn đề trong việc kê biên tài sản của bị cáo Hệ. Tuy nhiên, chủ tọa phiên tòa cho rằng, trong quá trình xét xử, HĐXX sẽ triệu tập những cá nhân, tổ chức có liên quan nếu thấy cần thiết.

Bị cáo Vũ Thị Hoan (Giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Yên Khánh) là người đầu tiên trả lời thẩm vấn của HĐXX. Bị cáo khai chỉ đứng tên cổ phần vốn góp, làm giám đốc công ty theo yêu cầu của cậu ruột, là bị cáo Đinh Ngọc Hệ. Mọi hoạt động của công ty đều do Hệ điều hành. Bị cáo khẳng định không ký các hồ sơ được làm giả để Công ty Yên Khánh tham gia đấu giá quyền thu phí đường cao tốc TPHCM - Trung Lương. Bà Vũ Thị Hoan cũng phủ nhận việc hủy chứng cứ liên quan đến vụ án sau khi bị cáo Đinh Ngọc Hệ bị bắt.

Phiên tòa đang tiến hành thẩm vấn các bị cáo khác.

Các bị cáo tại phiên tòa - Ảnh NLĐ

 

 

MINH KHÔI