Áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự và tăng nặng định khung

Do mẫu thuẫn từ trước đó trong quán nhậu, khoảng 23 giờ 00 phút ngày 21/10/2022, Nguyễn Văn H điều khiển xe máy đi đến đoạn đường giao nhau giữa đường H8 và D6 thuộc khu công nghiệp Mỹ Phước – tỉnh BĐ nhìn thấy anh Phạm Văn K đang ngồi trên xe máy hiệu Honda Wave Alpha ngay góc đường H8-D6 đối diện công ty Vina. H điều khiển xe máy vượt lên song song với xe của anh K, cách K 0,5m thì dừng xe lại và hỏi lý do tại sao K đánh H. K trả lời thích thì đánh, đồng thời dùng tay phải lấy trong túi quần con dao Thái Lan dài 20 cm đâm về phía H làm thủng áo khoác và rách da vùng ngực trái H.

H dùng hai tay nắm tay đang cầm dao của K bẻ ngược lại rồi dùng sức đẩy dao đâm vào người K khoảng 03 nhát làm K ngã xuống mặt đường và H cũng ngã xuống đè lên người K. Sau khi cả hai ngã, H lấy được dao tên tay K rồi đứng dậy, H tiếp tục cầm dao bằng tay phải đâm liên tiếp nhiều nhát vào bụng của K, K dùng tay kháng cự và di chuyển lùi về sau hơn 10m trên đường thì bị vấp ngã nằm ngửa trên đường. H tiến lại thì K dùng chân đạp vào bụng của H, H tránh qua bên phải và cầm dao đâm liên tiếp nhiều nhát vào người của K làm gãy lưỡi dao. K vùng dậy tiếp tục bỏ chạy thì bị H đạp một cái trúng vào vùng lưng làm K ngã ra đường bất tỉnh. Sau khi gây án, H đã lấy xe và đi về nhà còn K được người dân phát hiện và đưa đi cấp cứu nhưng đã tử vong.

Kết quả giám định pháp y tử thi: Vùng ngực, bụng có 03 vết thủng da, cơ: Vết thương 01 thấu vào khoang màng phổi phải, thủng cơ hoành phải, gan phải, tĩnh mạch chủ; vết thương 02 thấu vào ổ bụng, thủng xuyên môn vị dạ dày, chạm phúc mạc thành sau; vết thương 03 không thấu vào khoang màng phổi; bàn tay trái có 04 vết thương đứt da và đứt gân, đứt cơ ngón tay; phổi phải xẹp tràn máu khoang màng phổi khoảng 2500ml không đông và 500ml máu đông. Xác định nguyên nhân chết của K do choáng mất máu do vết thương thấu ngực, bụng, gây thủng gan, thủng tĩnh mạch chủ dưới, thủng dạ dày.

Vụ án này còn có quan điểm khác nhau về áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự và tăng nặng định khung đối với bị cáo H như sau:

Quan điểm thứ nhất cho rằng: Hành vi của Nguyễn Văn H đã cấu thành tội “Giết người” với tình tiết định khung tăng nặng là “Có tính chất côn đồ” theo điểm n khoản 1 Điều 123 BLHS 2015. Theo nội dụng vụ án, mặc dù bị K tấn công trước, tuy nhiên H chưa bị thương tích gì và đã ngăn chặn được hành vi tấn công của K nhưng H không dừng lại mà ngay tức khắc sử dụng dao tấn công lại K một cách quyết liệt, đâm nhiều nhát vào vùng trọng yếu trên cơ thể K và làm K chết do các vết thương thấu ngực, bụng, gây thủng gan, tĩnh mạch chủ dưới gây mất máu. Hành vi của H thể hiện sự coi thường pháp luật, sẵn sàng dùng vũ lực gây thương tích cho người khác. Do đó, áp dụng tình tiết định khung tăng nặng là “Có tính chất côn đồ” theo điểm n khoản 1 Điều 123 BLHS 2015 đối với hành vi phạm tội của H là có căn cứ. 

Quan điểm thứ hai cũng là quan điểm tác giả cho rằng: Nguyễn Văn H phạm tội “Giết người” với tình tiết định khung tăng nặng là “Có tính chất côn đồ” tại điểm n khoản 1 Điều 123 và H phải chịu thêm tình tiết tăng nặng TNHS “Cố tình thực hiện tội phạm đến cùng” theo quy định tại điểm e khoản 1 Điều 52 BLHS 2015. Bởi lẽ, trong vụ án H đã dùng dao tấn công K một cách quyết liệt, đâm nhiều nhát vào vùng trọng yếu trên cơ thể K, sau khi K bỏ chạy H tiếp tục đuổi theo để tấn công đâm nhiều nhát vào vùng bụng của K làm gãy lưỡi dao, rồi tiếp tục đạp K ngã ra đường khi K bất tỉnh H mới dừng lại. Do đó, hành vi “Giết người” của H phải chịu thêm tình tiết tăng nặng TNHS “Cố tình thực hiện tội phạm đến cùng”. 

Quan điểm thứ ba cho rằng: Không áp dụng tình tiết định khung phạm tội “Có tính chất côn đồ” đối với H. Hành vi “Giết người” của H bị áp dụng tình tiết tăng nặng TNHS “Cố tình thực hiện tội phạm đến cùng” theo quy định tại điểm e khoản 1 Điều 52 BLHS. Bị hại K là người đã dùng hung khí nguy hiểm tấn công H trước nên việc H ngăn chặn và tấn công lại K là nhằm mục đích ngăn chặn và bảo vệ tính mạng của bản thân H. Vì vậy hành vi tấn công của H không phải là do duyên cớ nhỏ nhặt, coi thường pháp luật, thích sử dụng vũ lực…nên hành vi của H không thuộc trường hợp phạm tội “Có tính chất côn đồ” theo quy định điểm n khoản 1 Điều 123 BLHS 2015.

Trên đây là vụ án và quan điểm trao đổi của tác giả, rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến từ bạn đọc và đồng nghiệp.

*Tòa án quân sự Quân khu 3

Ảnh: TAND thành phố Cao Bằng xét xử trực tuyến vụ án hình sự sơ thẩm đối với bị cáo Hoàng Tiến Thụ phạm tội "Trộm cắp tài sản" Ảnh: Bùi Toàn - Đình Trung

NGUYỄN VINH ĐOÀN*