Quảng Trị: Một gia đình chính sách kêu cứu vì chậm triển khai dự án xử lý môi trường ô nhiễm thuốc bảo vệ thực vật

Ông Phú cho hay, hầu hết các cán bộ lâu năm đã nghỉ hưu và người dân sống trên địa bàn xã Vĩnh Lâm đều biết và xác định được vị trí chính xác của nền kho thuốc BVTV của HTX Duy Quảng trước đây (chứa hàng chục tấn các loại thuốc BVTV độc hại như: Thuốc trừ sâu 666, thuốc trừ sâu Vônfatoc, thuốc diệt cỏ 2.4D… Danh mục các loại thuốc này, hiện nay đã cấm lưu thông hoàn toàn).

Mùa hè năm 1991, gia đình ông Phú từ vùng Sông Bé chuyển ra Quảng Trị định cư, thời điểm này kho thuốc BVTV đã không còn mà chỉ còn nền đất trống, gia đình không biết là nền kho thuốc BVTV nên đã làm thủ tục xin chính quyền cấp đất để cất nhà an cư. Trong quá trình ở gia đình phát hiện mùi thuốc sâu bốc lên nồng nặc từ đất khi làm vườn, nguồn nước cũng có mùi lạ, dùng bao nhiêu máy lọc cũng không hết mùi. Lo ngại về vấn đề môi trường ảnh hưởng đến sức khoẻ nên ông Phú đã có kiến nghị để xử lý lần đầu tiên thông qua cuộc tiếp xúc cử tri với đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh tổ chức vào ngày 19/11/2008 tại địa bàn xã Vĩnh Lâm. Nhờ sự quan tâm của các đại biểu Quốc hội nên cuối năm 2021, UBND tỉnh Quảng Trị quyết định đầu tư 1,2 tỷ đồng cho dự án xử lý điểm tồn lưu hoá chất này.

Tuy nhiên, gần 1 năm trôi qua, dự án vẫn không được triển khai, gia đình ông vẫn khổ sở sống trên vùng đất ô nhiễm nguy hiểm.

Ông Phú buồn bã chia sẻ với PV: “Trồng cây đến mùa vụ nhưng không đơm bông đậu quả, chăn nuôi thì con giống còi cọc không lớn nổi, nhiều lứa con giống lăn ra chết bất chợt, bao nhiêu vốn đổ vào cũng mất trắng”…

Ông cũng cho rằng do 30 năm sống trên mảnh đất có tồn dư hoá chất BVTV  nên sức khoẻ vợ chồng ông giảm sút, mắc nhiều bệnh nan y, tháng nào cũng phải thăm khám bệnh viện.

Ông Phú là Đảng viên 55 tuổi Đảng, có cha là liệt sỹ và là người đang thờ cúng Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Ông Phú bức xúc vì gia đình ông thuộc đối tượng chính sách, lẽ ra phải nhận được sự quan tâm từ cơ quan chính quyền nhưng đến nay vợ chồng ông tuổi đã cao nhưng vẫn phải chờ đợi ngày qua ngày, sống trên nỗi lo lắng về sức khoẻ trong căn nhà tạm bợ.

Ông kêu cứu đến báo chí chỉ với một nguyện vọng: Cuộc đời chúng tôi thì  nay đã già yếu, nhưng mong muốn ban quản lý dự án giải quyết dứt điểm dự án để con cháu chúng tôi yên tâm an cư và có sức khoẻ tốt hơn. Điều tôi thắc mắc là UBND tỉnh đã cấp kinh phí cho dự án nhưng tại sao Ban quản lý không thực hiện!?”

QĐ số 3826/ QĐ-UBND ngày 29/11/2021 v/v: Bố trí kinh phí để cải tạo và phục hồi môi trường điểm tồn lưu hoá chất BVTV tại thôn Đặng Xá, xã Vĩnh Lâm, huyện Vĩnh Linh.

Không chỉ gia đình ông Phú mà những hộ dân xung quanh cũng chịu những ảnh hưởng nặng nề từ việc ô nhiễm, theo lời người dân ở đây, nhiều người đã mắc bệnh hiểm nghèo, ung thư rồi qua đời, có nghi vấn là do ảnh hưởng kéo dài của tồn dư hóa chất BVTV gây ra.

Theo tìm hiểu của phóng viên, dự án “Xử lý, cải tạo phục hồi môi trường điểm tồn lưu hóa chất do thuốc bảo vệ thực vật” tại thôn Đặng Xá, xã Vĩnh Lâm, huyện Vĩnh Linh được UBND tỉnh Quảng Trị phê duyệt từ cuối năm 2017. Giai đoạn 1 của dự án được UBND tỉnh Quảng Trị phê duyệt theo các Quyết định số 2566 QĐ/UBND ngày 21/09/2017 và Quyết định số 3249 QĐ/UBND ngày 28/11/2017 theo kế hoạch, sẽ tập trung xử lý tại hai điểm trong đó điểm 1 tại thôn Đông Hòa, xã Gio Hòa, huyện Gio Linh đã được thi công và hoàn thành công tác xử lý ô nhiễm vào cuối năm 2018. Riêng địa điểm thứ 2 là nơi gia đình ông Phú đang cư trú tại thôn Đặng Xá, xã Vĩnh Lâm, huyện Vĩnh Linh thì đến giờ đã 5 năm trôi qua nhưng vẫn còn đang dang dở.

Trao đổi với phóng viên, ông Lê Đức Dũng - Chủ tịch UBND xã Vĩnh Lâm cho biết: “Ảnh hưởng từ tồn lưu hóa chất thuốc BVTV đến sức khỏe và cuộc sống các hộ gia đình là rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ cũng như đời sống tinh thần người dân. Đất hộ ông Nguyễn Văn Phú là vị trí chính bị ảnh hưởng trực tiếp từ tồn lưu hoá chất BVTV. Đây là  gia đình có công, bản thân vợ chồng ông Phú nay tuổi đã cao, sức yếu nên hoàn cảnh hết sức khó khăn. Về mặt chính quyền đã phối hợp với các cơ quan ban nghành để hoàn thiện hồ sơ và chỉ chờ tiến hành dự án. Tôi mong rằng dự án sẽ nhanh chóng được thực hiện để đảm bảo cuộc sống cũng như giải quyết những bức xúc, lo lắng của người dân do sự kéo dài của dự án”.

Trả lời kiến nghị (lần 3) của ông Phú về tình trạng kéo dài của dự án, Sở TN&MT tỉnh Quảng Trị cho hay, việc xử lý ô nhiễm tại điểm 2 thôn Đặng Xá, xã Vĩnh Lâm, huyện Vĩnh Linh từ thời điểm 2018 đang phải tạm dừng với lý do: Nguồn vốn hỗ trợ xử lý từ Trung ương (đợt 2) và nguồn vốn đối ứng của địa phương cho dự án chưa được bố trí. Từ năm 2019, UBND tỉnh gửi các công văn, tờ trình đến Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng như Trung ương để xin hỗ trợ kinh phí nhưng đến nay nguồn vốn Trung ương vẫn chưa được bố trí.

Để giải quyết vấn đề kinh phí, UBND tỉnh đã ra quyết định số 3826/QĐ-UBND, trích 1.200 triệu đồng của ngân sách tỉnh từ nguồn kinh phí năm 2020 chuyển sang thực hiện năm 2021 để bố trí cho Trung tâm Quan trắc TN&MT xử lý, cải tạo và phục hồi môi trường điểm tồn lưu hoá chất BVTV tại thôn Đặng Xá, xã Vĩnh Lâm, huyện Vĩnh Linh.

Gia đình ông Phú và chính quyền địa phương đang mong đợi UBND tỉnh Quảng Trị quan tâm, đôn đốc để dự án được triển khai, trả lại môi trường trong lành cho người dân, dù đã quá muộn.

Tạp chí Tòa án nhân dân sẽ tiếp tục đưa thông tin tiếp theo của vụ việc này.

 Ông Phú bên mảnh đất đã hoang hoá vì nhiễm hoá chất BVTV không thể chăn nuôi, trồng trọt.

BẮC TRẦN