Xác định Nguyễn Hải K phạm tội Trộm cắp tài sản là phù hợp

Tôi có quan điểm đồng tình với nhận định và quan điểm mà tác giả đã đưa ra, đó là: “Hành vi lén lút của K được biểu hiện ở việc lợi dụng việc không có người trông coi đã xếp thêm lên xe của mình 2 bao hàng vượt quá so với quy định. Mặc dù biết mình chỉ là người chở hàng thuê và số hàng mình chở là của Công ty TNHH X nhưng K đã bất chấp để trộm cắp 2 bao hàng của công ty thành của riêng”. Do đó, cần phải xử lý K về tội trộm cắp tài sản được quy định tại Điều 173 BLHS.

Ngoài các phân tích, lập luận mà tác giả đã đưa ra, tôi chỉ phân tích làm rõ thêm căn cứ cũng như phản biện lại các quan điểm khác để từ đó khẳng định cho quan điểm của mình, cụ thể:

Thứ nhất, về lý luận thì để xác định chính xác tội danh đối với nhóm tội xâm phạm sở hữu thì ngoài việc xác định mặt khách quan, chủ quan của tội phạm thì một yêu cầu rất quan trọng là phải xác định được thời điểm hoàn thành của tội phạm, tương ứng mỗi loại tội phạm thì thời điểm hoàn thành của tội phạm là khác nhau. Cụ thể: Đối với tội trộm cắp tài sản thì thời điểm hoàn thành của tội phạm được xác định ở dấu hiệu của việc dịch chuyển tài sản thoát ra khỏi sự quản lý của người quản lý tài sản hay chủ tài sản thông qua hành vi biểu hiện ở sự lén lút; Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì thời điểm xác định tội phạm hoàn thành là khi chủ tài sản hay người quản lý hợp pháp chuyển giao tài sản cho người phạm tội thông qua hành vi, thủ đoạn gian dối, còn tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản cũng giống như tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản là người thực hiện hành vi phạm tội phải có hành vi gian dối nhưng hành vi gian dối này xuất hiện sau khi được chủ tài sản, người quản lý hợp pháp bàn giao tài sản thông qua các hình thức hợp đồng, vay mươn, thuê tài sản… việc nhận được tài sản là hợp pháp, ngay thẳng. Tuy nhiên, với mục đích chiếm đoạt tài sản thì người thực hiện hành vi phạm tội đã dùng các thủ đoạn gian dối, hoặc cố tình trốn tránh không trả mặc dù có điều kiện trả thì mới cấu thành tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

Thứ hai, qua nội dung vụ án cho ta thấy: Sau khi được Trần Văn C nhờ Nguyễn Hải K xếp nốt số hàng hóa thì K đã tự ý xếp thêm 2 bao hàng lên xe (vượt 2 bao so với thỏa thuận với thủ kho). Khi ra cổng kho, K đưa phiếu xuất hàng cho thủ kho ký. Tin rằng K chở đủ số bao hàng như đã thỏa thuận nên thủ kho không đếm lại số bao hàng mà ký xác nhận ngay vào phiếu xuất hàng như các chuyến trước (các chuyến trước thủ kho đều kiểm tra đủ số lượng 30 bao hàng trên xe). Bằng thủ đoạn trên K đã chiếm đoạt được 2 bao hàng của Công ty X trị giá 20 triệu đồng.

Qua diễn biến hành vi như trên thì có cơ sở khẳng định rằng Nguyễn Hải K đã chuyển dịch bất hợp pháp tài sản của Công ty X thông qua thủ đoạn lén lút đối với người quản lý tài sản ở đây là Thủ kho của Công ty TNHH X. Tội phạm hoàn thành từ thời điểm Nguyễn Hải K chuyển dịch bất hợp pháp thoát ra sự quản lý của Thủ kho Công ty X. Do đó, việc chiếm đoạt 2 bao hàng có giá trị 20 triệu đồng của Công ty X đã thỏa mãn dấu hiệu của tội Trộm cắp tài sản theo quy định tại khoản 1 Điều 173 BLHS.

Đối với quan điểm thứ nhất cho rằng Nguyễn Hải K phạm tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản quy định tại Điều 174 BLHS, tôi thấy  quan điểm này là không phù hợp. Theo quy định của pháp luật, đối với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì người thực hiện hành vi phạm tội phải dùng thủ đoạn gian dối, đưa ra thông tin sai sự thật làm cho người quản lý tài sản hay chủ tài sản tin tưởng mà giao tài sản đó cho người phạm tội; giữa hành vi, thủ đoạn gian dối và hậu quả có mối quan hệ nhân quả với nhau. Trong vụ án này Nguyễn Hải K không đưa bất kỳ thông tin gian dối nào đối với thủ kho của Công ty X để nhận được số hàng vượt quá quy định mà khi qua cổng K đưa phiếu hàng cho thủ kho Công ty X ký xác nhận. Vì thực tế mỗi chuyến hàng theo quy định thống nhất là chỉ chở được 30 bao hàng, việc Nguyễn Hải K tự ý bốc thêm 02 bao hàng là việc chuyển dịch bất hợp pháp mà Nguyễn Hải K không dùng bất cứ thủ đoạn gian dối nào đối với thủ kho Công ty X, việc thủ kho bàn giao tài sản cho Nguyễn Hải K không phải do K đưa ra các thông tin sai sự thật. Do vậy, không có cơ sở khẳng định Nguyễn Hải K đã phạm vào tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Đối với quan điểm thứ hai cho rằng Nguyễn Hải K phạm tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản quy định tại Điều 175 BLHS, theo tôi quan điểm này là cũng không phù hợp. Bởi, nếu xác định Nguyễn Hải K đã phạm vào tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản thì K lạm dụng tín nhiệm với ai? Có thỏa mãn dấu hiệu của thủ đoạn gian dối xuất hiện sau khi đã được giao nhận tài sản thông qua các hình thức hợp đồng, vay, mượn, thuê tài sản… nhưng sau đó, vì có mục đích chiếm đoạt tài sản Nguyễn Hải K phải đưa ra các thông tin sai sự thật (gian dối) để không trả, hoặc có điều kiện trả mà không trả thì Nguyễn Hải K mới thỏa mãn dấu hiệu của tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Trong khi, trong vụ án này, việc chiếm đoạt được tài sản là 02 bao tải hàng là do K đã lén lút chuyển dịch bất hợp pháp tài sản của Công ty X thành của mình. Tội phạm hoàn thành từ thời điểm thủ kho xác nhận để Nguyễn Hải K chuyển hàng đi. Không có chứng cứ nào chứng minh cho việc Nguyễn Hải K có hành vi gian dối sau khi nhận được các bao hàng vượt quá quy định để chiếm đoạt tài sản. Do vậy, không có cơ sở để cho rằng Nguyễn Hải đã phạm vào tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo quy định tại khoản 1 Điều 175 BLHS.

Từ những phân tích trên, tôi cho rằng phải truy tố, xét xử Nguyễn Hải K về tội: Trộm cắp tài sản theo quy định tại khoản 1 Điều 173 BLHS là đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

Cùng quan điểm cho rằng Nguyễn Hải K phạm tội Trộm cắp tài sản có các tác giả Bùi Viết Vinh (Toà án quân sự Quân khu 5), Phạm Văn Minh (Công an TP. Long Khánh, Đồng Nai), Nguyễn Minh Cương (Tòa án quân sự Khu vực Quân khu 4), Trần Thanh Sơn (Toà án quân sự Khu vực Quân khu 7), Đinh Minh Lượng (Tòa án quân sự Khu vực 2 Quân khu 5).

Bài trao đổi: Nguyễn Hải K phạm tội gì?

TAND tỉnh Đắk Lắk xét xử vụ án Trộm cắp tài sản - Ảnh: Trần Hằng

ThS ĐỖ NGỌC BÌNH (Thẩm phán TAQS Thủ đô Hà Nội)