Công bố Nghị quyết của HĐTP TANDTC hướng dẫn áp dụng Điều 324 của Bộ luật Hình sự về tội rửa tiền

Tháo gỡ vướng mắc

Tham dự buổi lễ có Lãnh đạo và các Thẩm phán TANDTC, đại diện các đơn vị thuộc TANDTC; lãnh đạo và đại diện các cục, vụ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN); đại diện các ngân hàng thương mại; đại diện Ban Nội chính Trung ương, VKSNDTC, Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Thanh tra Chính phủ, Trung ương Hội luật gia Việt Nam, Liên đoàn Luật sư Việt Nam, VCCI và đại diện các tổ chức quốc tế như: Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB), Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam, UNODC với ông Chris Batt, Cố vấn về phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố khu vực Me-kong, UNODC và bà Nguyễn Nguyệt Minh, Quyền phụ trách UNODC tại Việt Nam và đại diện nhiều Đại sứ quán tại Việt Nam.

Phó Thống đốc NHNNVN Nguyễn Kim Anh phát biểu

Ở Việt Nam, rửa tiền là loại tội phạm khá mới mẻ, nhưng trong thời đại toàn cầu hóa, loại tội phạm này đang có những diễn biến phức tạp và tác động xấu đến nền kinh tế, đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Thực tiễn phòng, chống tội phạm thời gian qua cho thấy, đã xuất hiện khá nhiều phương thức, thủ đoạn rửa tiền tinh vi, xảo quyệt. Tội phạm rửa tiền lợi dụng thói quen giao dịch bằng tiền mặt của người dân để mua tài sản có giá trị cao như bất động sản, ô tô, vàng bạc, đá quý…, sau đó nhờ người khác đứng tên, cất giấu nhằm hợp pháp hóa nguồn tiền “bẩn” thu được từ các hoạt động tội phạm.

Phát biểu tại buổi lễ, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết: Để có cơ sở pháp lý nhằm xử lý ngày càng có hiệu quả loại tội phạm này, Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015 đã sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung và cụ thể hóa các tình tiết có tính chất định tính về tội rửa tiền nhằm tháo gỡ vướng mắc trong thực tiễn áp dụng. Tuy nhiên, thực tiễn thi hành hơn một năm qua cho thấy vẫn còn một số quy định chưa thực sự rõ ràng, cụ thể, cần phải hướng dẫn để bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử.

Thực hiện Kế hoạch triển khai thi hành BLHS năm 2015 và Nghị quyết số 41 của Quốc hội trong TAND, để kịp thời đáp ứng yêu cầu của công tác phòng, chống tội phạm rửa tiền, khắc phục những bất cập, hạn chế trong thực tiễn xét xử, góp phần đấu tranh phòng, chống tham nhũng; bảo đảm minh bạch tài sản, thu nhập; đồng thời thực hiện nghiêm chỉnh cam kết của Việt Nam với cộng đồng quốc tế trong công tác chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, ngày 23/5/2019 Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã thông qua Nghị quyết hướng dẫn áp dụng Điều 324 của BLHS về tội rửa tiền; Nghị quyết này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 07/7/2019.

“Nhằm thông tin sâu rộng các nội dung hướng dẫn của Nghị quyết đến các Thẩm phán, cán bộ, công chức Tòa án để nghiêm túc thực hiện; giới thiệu Nghị quyết đến các cơ quan, tổ chức và nhân dân để theo dõi, giám sát, hôm nay, TANDTC tổ chức công bố Nghị quyết số 03/2019/NQ-HĐTP ngày 23/5/2019 của Hội đồng Thẩm phán hướng dẫn áp dụng Điều 324 của BLHS về tội rửa tiền” – Chánh án Nguyễn Hòa Bình nói.

Bảo đảm xét xử nghiêm minh

Sau khi công bố nội dung của Nghị quyết, lãnh đạo TANDTC và NHNN đã trả lời những câu hỏi mà báo chí đặt ra.

Ông Nguyễn Kim Anh, Phó Thống đốc NHNN cho biết, với sự chỉ đạo của Chính phủ, NHNN đang phối hợp các bộ ngành, cơ quan liên quan để chuẩn bị tốt cho đợt đánh giá đa phương của nhóm Châu Á Thái Bình Dương về chống rửa tiền. Khuông khổ pháp lý để điều tra, truy tố, xét xử về tội rửa tiền đóng vai trò quan trọng để chứng minh về tính hiệu quả cơ chế phòng chống rửa tiền của Việt Nam.

Trả lời câu hỏi về ban hành Nghị quyết số 03 sau hơn 01 năm BLHS đi vào cuộc sống có bảo đảm kịp thời và đáp ứng yêu cầu của thực tiễn hay chưa, lãnh đạo TANDTC cho biết: Theo quy định của Hiến pháp năm 2013, Luật Tổ chức TAND năm 2014 và Nghị quyết số 41 của Quốc hội về việc thi hành BLHS thì TANDTC thông qua tổng kết việc áp dụng pháp luật, giám đốc việc xét xử bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử.

BLHS có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2018, đến nay mới được hơn 01 năm. Tuy nhiên, thực hiện nhiệm vụ được Quốc hội giao, ngay sau khi Bộ luật được ban hành và có hiệu lực, TANDTC đã chủ động, khẩn trương tổng kết thực tiễn trong nước, kinh nghiệm quốc tế để nghiên cứu, xây dựng và ban hành Nghị quyết này.

Việc Hội đồng Thẩm phán TANDTC ban hành Nghị quyết vào thời điểm này là một nỗ lực lớn, nhằm kịp thời giải quyết những vấn đề mà thực tiễn đang đặt ra. Do đó, đã bảo đảm kịp thời và đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.

Về câu hỏi, đánh giá những nội dung mà Nghị quyết hướng dẫn, lãnh đạo TANDTC cho biết: Tội phạm rửa tiền ở nước ta là loại tội phạm khá mới mẻ với chúng ta, nhưng thời gian gần đây lại diễn biến phức tạp, khiến công tác đấu tranh phòng, chống gặp không ít khó khăn. BLHS năm 2015 đã có nhiều sửa đổi, bổ sung các quy định về loại tội phạm này nhằm giải quyết những vướng mắc của thực tiễn, đồng thời bảo đảm phù hợp với các cam kết quốc tế, nhưng một số quy định còn mang tính khái quát, định tính dẫn đến cách hiểu và áp dụng không thống nhất.

Nghị quyết số 03 hướng dẫn nhiều nội dung, trong đó có các nội dung như: thế nào là “tiền, tài sản do phạm tội mà có”; thế nào là “biết hay có cơ sở để biết là do người khác phạm tội mà có”; hướng dẫn về tội phạm nguồn và các tình tiết định tội, định khung hình phạt khác… Đây đều là những vấn đề mà thời gian qua còn có rất nhiều ý kiến, nhiều cách hiểu khác nhau, nhất là quan điểm không thống nhất giữa các cơ quan tiến hành tố tụng.

Việc Nghị quyết đưa ra hướng dẫn các nội dung nêu trên sẽ bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật và giải quyết được những vấn đề mà bài toán thực tiễn đã đặt ra, qua đó tháo gỡ khó khăn cho thực tiễn, xử lý nghiêm minh đối với tội phạm rửa tiền, góp phần làm minh bạch, bảo đảm an toàn hệ thống tài chính, phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật.

Tuy nhiên, thực tiễn luôn rất sinh động, tình hình tội phạm luôn diễn biến hết sức phức tạp, đòi hỏi chúng ta phải liên tục theo dõi, bám sát để kịp thời phát hiện những vướng mắc, khó khăn, từ đó có những hướng dẫn bổ sung kịp thời. Mục tiêu là bảo đảm xét xử nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

Trả lời câu hỏi về tác động của Nghị quyết đên công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm rửa tiền, ông Nguyễn Trí Tuệ cho rằng: Nghị quyết số 03/2019/NQ-HĐTP ngày 24 tháng 5 năm 2019 của Hội đồng Thẩm phán TANDTC được ban hành sẽ cơ bản khắc phục được các khó khăn vướng mắc, đây là cơ sở để các cơ quan tố tụng áp dụng thống nhất pháp luật hình sự trong việc xử lý đối với tôi phạm rửa tiền, qua đó tác động tích cực đến công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng nói riêng, tội phạm và vi phạm pháp luật nói chung.

Chánh án TANDTC kết luận: Với việc tổ chức Lễ công bố đối với Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TANDTC hướng dẫn áp dụng Điều 324 của BLHS về tội rửa tiền, một lần nữa khẳng định tinh thần khẩn trương và hết sức nghiêm túc, trách nhiệm của Lãnh đạo, Hội đồng Thẩm phán TANDTC trong công tác triển khai thi hành Bộ luật Hình sự năm 2015 và bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử, bên cạnh đó là sự phối hợp hiệu quả giữa TANDTC và NHNN Việt Nam.

HÙNG LAN