Tòa án cấp Giám đốc thẩm đã yêu cầu xét xử giải quyết sơ thẩm lại vụ việc của gia đình NSƯT Thanh Đính

Miệt mài đi tìm công lý

Theo hồ sơ vụ án, ông Nguyễn Thanh Đính (NSƯT Thanh Đính) và vợ là bà Nguyễn Thị Thu (nguyên cán bộ văn phòng Đảng ủy Bộ Văn hóa) là chủ sử dụng thửa đất số 111, tờ bản đồ số 12 (tài liệu đo đạc năm 2005) diện tích 1.995,5 m2, theo GCNQSDĐ số AK 096985 do UBND huyện Hóc Môn cấp cho bà Nguyễn Thị Thu ngày 24/4/2008 và thửa đất số 318, tờ bản đồ số 12 (tài liệu đo đạc năm 2006) diện tích 1.768,1 m2, theo GCNQSDĐ số AK 230441 do UBND huyện Hóc Môn cấp cho bà Nguyễn Thị Ngọc Út ngày 04/12/2007, cập nhật biến động sang tên bà Nguyễn Thị Thu ngày 28/01/2008.

Thông qua giới thiệu, vợ chồng ông Đính chuyển nhượng cho bà Nguyễn Ngọc Thảo hai thửa đất trên với giá 7.526.000.000 đồng; bà Thảo chưa thanh toán tiền.

Bà Thảo có vay tiền của nhóm ông Đỗ Thanh Hán, để làm tin bà Thảo nhờ bà Thu, ông Đính ký Hợp đồng chuyển nhượng cho ông Hán đứng tên và ông Hán xác định đây là việc bảo lãnh thế chấp cho bà Thảo vay tiền. Khi đến hạn, bà Thảo không thanh toán được nên ông Hán cho rằng quyền sử dụng đất 02 thửa đất trên thuộc về ông.

Sau đó, ông Nguyễn Thanh Đính và những người kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng của bà Nguyễn Thị Thu (đã mất) gồm: Ông Nguyễn Đông Bái, ông Nguyễn Quốc Hùng, bà Nguyễn Thị Thu Phương, đã khởi kiện ông Đỗ Thanh Hán ra TAND huyện Hóc Môn với yêu cầu Tòa án xem xét giải quyết: Hủy 2 hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất số 023970 và số 023971, quyển số 06 ngày 23/6/2009 tại Phòng Công chứng số 2 giữa ông Đính, bà Thu với ông Hán.

Tại Bản án dân sự sơ thẩm số 903/2020/DS-ST ngày 27/11/2020, TAND huyện Hóc Môn quyết định: Không chấp nhận các yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Thanh Đính và bà Nguyễn Thị Thu (do ông Nguyễn Thanh Đính, ông Nguyễn Đông Bải, ông Nguyễn Quốc Hùng, bà Nguyễn Thị Thu Phương kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng) về việc “Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, yêu cầu hủy hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất và hủy cập nhật biến động” đối với ông Đỗ Thanh Hán.

Ngày 08/12/2020, nguyên đơn Nguyễn Thanh Đính có đơn kháng cáo toàn bộ bản án dân sự sơ thẩm; ngày 11/12/2020, ông Nguyễn Đông Bái, bà Nguyễn Thị Thu Phương, ông Nguyễn Quốc Hùng có đơn kháng cáo toàn bộ bản án dân sự sơ thẩm.

Tại Bản án dân sự phúc thẩm số 335/2021/DS-PT ngày 12/4/2021, TAND TP.HCM quyết định: Không chấp nhận kháng cáo của ông Nguyễn Thanh Đính, ông Nguyễn Đông Bái, bà Nguyễn Thị Thu Phương, ông Nguyễn Quốc Hùng. Giữ nguyên Bản án dân sự sơ thẩm số 903/2020/DS-ST ngày 27/11/2020 của TAND huyện Hóc Môn.

Sau đó, ngày 06/5/2021, bà Nguyễn Thị Thu Phương là người kế thừa quyền và nghĩa vụ của nguyên đơn bà Nguyễn Thị Thu có đơn đề nghị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với bản án dân sự phúc thẩm nêu trên và tại Quyết định số 273/QĐKNGĐT-VKS-DS ngày 15/11/2021, Viện trưởng VKSND cấp cao tại TP.HCM kháng nghị giám đốc thẩm đối với bản án dân sự phúc thẩm nêu trên, đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại TP.HCM xét xử giám đốc thẩm hủy bản án dân sự phúc thẩm và bản án dân sự sơ thẩm, giao hồ sơ vụ án cho TAND huyện Hóc Môn giải quyết sơ thẩm lại theo quy định pháp luật.

Nhận định của tòa giám đốc thẩm

Tại Quyết định giám đốc thẩm số 105/2022/DS-GDT ngày 12/4/2022 của TAND cấp cao tại TP.HCM nhận định: Qua lời trình bày của các đương sự cùng các chứng cứ có trong hồ sơ vụ án cho thấy bà Thu, ông Đính không có bất kỳ thỏa thuận chuyển nhượng nào, không có bất kỳ giấy nhận tiền nào giữa các bên. Phía bà Thu, ông Đính không nhận bất kỳ khoản tiền nào từ việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất với ông Hán, điều này đã được chính ông Hán thừa nhận và phía ông Hán cũng không xuất trình được biên nhận giao nhận tiền giữa bà Thu, ông Đính với ông Hán.

Thực chất, chỉ tồn tại hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa bà Thu, ông Đính với bà Thảo. Tuy nhiên, do bà Thảo là người vay tiền của ông Hán và nhằm bảo đảm cho việc vay tiền, bà Thảo và ông Hán đã lừa dối ông Đính, bà Thu ký kết hợp đồng chuyển nhượng hai thửa đất trên. Điều này được thể hiện tại giấy thỏa thuận ngày 23/6/2009 giữa bà Nguyễn Ngọc Thảo và ông Đỗ Thanh Hán, có bà Đào Thị My và bà Hà Thị Mỳ làm chứng.

Trong giao dịch này, phía ông Đính, bà Thu chưa nhận được bất kỳ lợi ích vật chất nào từ phía ông Hán. Phía bà Thảo cũng chỉ mới thanh toán được 1,5 tỷ đồng, bằng 1/5 giá trị toàn hợp đồng mà các bên thỏa thuận. Việc ông Hán, bà Thảo không thực hiện nghĩa vụ trả tiền cho ông Đinh, bà Thu là có yếu tố lừa dối về nội dung giao dịch theo quy định tại Điều 132 Bộ luật Dân sự năm 2005.

Mặt khác, giá trị chuyển nhượng quyền sử dụng đất ghi tại hai hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất số công chứng 023970 và 023971 tại Phòng Công chứng số 2 chỉ có 1,2 tỷ đồng, thấp hơn rất nhiều so với giá trị thực ở thời điểm chuyển nhượng. Như vậy, giao dịch tại hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa các bên có dấu hiệu vi phạm pháp luật về thuế và giả tạo về giá nhằm mục đích trốn thuế.

Quá trình giải quyết vụ án, cả nguyên đơn (ông Đính, bà Thu) và người liên quan (bà Thảo) đều khẳng định hai hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất chỉ là giả tạo, nhằm che giấu cho giao dịch vay tiền giữa bà Thảo và ông Hán. Nếu chỉ là quan hệ bảo lãnh cho khoản vay của bà Thảo thì việc ông Hán tự ý đi đăng ký, sang tên là không đúng và chỉ trong trường hợp bà Thảo không trả tiền cho ông Hán thì ông Hán mới có quyền truy đòi bà Thu, ông Đính. Việc truy đòi này cũng chỉ là truy đòi nợ vay, chứ cũng không được tự ý chuyển quyền sở hữu tài sản.

Còn nếu quan hệ giữa ông Đính, bà Thu, ông Hán, bà Thảo là quan hệ kinh doanh theo hình thức “lướt sóng”, nghĩa là phía bà Thảo đóng vai trò “môi giới” để hưởng tiền lời chênh lệch thì pháp luật chưa cho phép trong trường hợp này. Do đó, nếu trường hợp này xảy ra thì hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất phải bị tuyên bố vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật.

Vì các lẽ trên, Uỷ ban thẩm phán TAND cấp cao tại TP.HCM đã chấp nhận kháng nghị giám đốc thẩm VKSND cấp cao tại TP.HCM; hủy hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm, giao hồ sơ vụ án cho TAND huyện Hóc Môn giải quyết sơ thẩm lại theo quy định pháp luật.

Ngày 12/05/2023, Toà án nhân dân tối cao có Thông báo số 355/TB-TA nhận định Uỷ ban thẩm phán TAND cấp cao tại TP.HCM huỷ hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm giao hồ sơ vụ án cho TAND huyện Hóc Môn xét xử sơ thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật là có cơ sở và cần thiết. Vì vậy, không có căn cứ để kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với quyết định giám đốc thẩm nêu trên.

PV