Hội thảo lấy ý kiến về những chính sách lớn trong đề xuất xây dựng Luật Phá sản (sửa đổi)

Tham dự Hội thảo có ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội; ông Trần Hồng Hà, Thẩm phán TANDTC; bà Hoàng Thúy Vinh, Phó Vụ trưởng Vụ pháp chế và Quản lý khoa học; bà Nina Mocheva, Chuyên gia tài chính cao cấp của tổ chức tài chính quốc tế/Nhóm ngân hàng thế giới; ông Lê Hoàng Nhí, Giám đốc điều hành hệ thống Lê Hoàng; bà Phạm Liên Anh, Trưởng Chương trình Kiến tạo thị trường của IFC; bà Nina Mocheva, Chuyên gia tài chính cao cấp IFC; bà Trần Thị Phương Hoa, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thi hành án dân sự Bộ Tư pháp; ông Lê Hoàng Nhí, Quản tài viên; ông Nguyễn Giang Sơn, Phó Kiểm toán trưởng, Kiểm toán nhà nước.

Cùng tham dự còn có các đại diện Vụ Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học TANDTC; các chuyên gia, diễn giả, đại diện Bộ, ngành (Bộ Ngoại giao, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Tổng Cục thuế, Tổng LĐLĐ, Ngân hàng Nhà nước….); Thẩm phán các Tòa chuyên trách đến từ các Tòa án địa phương.

8 vấn  đề lớn cần thảo luận

Luật Phá sản năm 2014 được ban hành đã góp phần quan trọng trong việc tăng cường pháp chế XHCN, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã; tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, hợp tác xã đang trong tình trạng sản xuất kinh doanh khó khăn, thua lỗ có cơ hội để rút khỏi thị trường một cách có trật tự.

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Chánh án TANDTC Phạm Quốc Hưng cho biết: Một trong những nội dung quan trọng là việc góp ý, lấy ý kiến trong đề xuất xây dựng Luật Phá sản sửa đổi. Hội thảo có các chuyên gia lý luận và những người đang hoạt động thực tiễn cùng phân tích để góp ý về những quy định còn vướng mắc để sửa đổi được hợp lý hơn. Luật cần đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ giữa Tòa án giải quyết phá sản và các cơ quan có liên quan, trên tinh thần học hỏi kinh nghiệm quốc tế.

Bà Hoàng Thúy Vinh, Phó Vụ trưởng Vụ pháp chế và Quản lý khoa học TANDTC đã báo cáo dẫn đề nêu bật 8 vấn đề lớn cần đưa ra thảo luận, chỉ ra những vướng mắc, bất cập và đưa ra cách tiếp cận và phương án, kiến nghị, để việc nghiên cứu sửa đổi Luật Phá sản có thể khắc phục những vướng mắc, bất cập.

 

Bà Hoàng Thúy Vinh, Phó Vụ trưởng Vụ pháp chế và Quản lý khoa học, TANDTC báo cáo đề dẫn

Các vấn đề lớn được đưa ra tại Hội thảo gồm:

Thứ nhất: Xây dựng thủ tục phục hồi hoạt động kinh doanh độc lập, tách biệt đối với thủ tục giải quyết phá sản.

Thứ hai: Nâng cao vài trò và trách nhiệm của Quản tài viên trong giải quyết phá sản, hoàn thiện hơn nữa về chế định Quản tài viên; tiêu chuẩn điều kiện bổ nhiệm Quản tài viên, quản lý giám sát hoạt động của Quản tài viên

Thứ ba: Thành lập Tòa chuyên biệt về giải quyết Phá sản và phục hồi, tạo ra đội ngũ Thẩm phán và cán bộ Tòa án chuyên nghiệp về giải quyết phá sản.

Thứ tư: Hoàn thiện về thủ tục phục hồi và phá sản đối với doanh nghiệp siêu nhỏ, thực hiện thủ tục phá sản riêng đối với doanh nghiệp siêu nhỏ. Để thủ tục phá sản giản lược hợp lý, giảm bớt sự phức tạp, nhanh chóng và linh hoạt.

Thứ năm: Áp dụng thủ tục hòa giải trong giải quyết vụ việc phá sản. Việc hòa giải , thỏa thuận có thể góp phần giải quyết vụ việc nhanh chóng, hiệu quả, hài hòa lợi ích. Tuy nhiên Luật Phá sản hiện hành không có quy định về thủ tục hòa giải và công nhận sự thỏa thuận củcụ thể, thiếu cơ chế để thực hiện, không mang tính chất đặc thù cho việc giải quyết vụ việc phá sản có yếu tố nước ngoài gây khó khăn cho việc áp dụng.

Thứ sáu: Hoàn thiện về cơ chế giải quyết phá sản có yếu tố nước ngoài. Những quy định trong Luật Phá sản 2014 về việc giải quyết phá sản có yếu tố nước ngoài còn chưa cụ thể, thiếu cơ chế thực hiện, không mang tính chất đặc thù mà chỉ viện dẫn chung, gây khó khăn cho việc áp dụng.

Thứ bảy: Hoàn thiện pháp luật về trình tự thủ tục giải quyết phá sản. Khắc phục những vướng mắc, bất cập về khái niệm mất khả năng thanh toán, thụ lý đơn, quyền nộp đơn, thẩm quyền của Tòa án, biện pháp đảm bảo tài sản,…

Thứ tám: Một số vướng mắc bất cập trong sự phối hợp giữa các bộ nhành có liên quan, giải quyết phá sản trực tuyến, các trường hợp giao dịch vô hiệu, bù trừ nghĩa vụ, kiểm toán báo cáo tài chính, đấu giá tài sản.

Hội thảo đã lắng nghe, ghi nhận những ý kiến tham luận của các đại biểu, góp ý kiến đúng trọng tâm của các chính sách lớn trong đề xuất xây dựng Luật Phá sản.

 

Toàn cảnh Hội thảo

Hoàn thiện pháp luật phá sản doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập hiện nay có ý nghĩa quan trọng và thực sự đang là những đòi hỏi ngày càng cấp thiết; nhằm nghiên cứu, đánh giá một cách tổng thể các quy định của pháp luật hiện hành về phá sản doanh nghiệp, nhận diện các yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn, đề xuất các quan điểm, giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật phá sản doanh nghiệp; tạo điều kiện cho các chủ thể kinh doanh tiếp tục hoạt động, bảo vệ quyền hợp pháp của các chủ nợ, góp phần cân bằng, bình ổn kinh tế - xã hội và phát triển đất nước.

Chế định Quản tài viên còn nhiếu vướng mắc

Tại Hội thảo, các chuyên gia tập trung thảo luận vào các nội dung chính như: thủ tục phục hồi kinh doanh; hòa giải trong thủ tục phá sản; hoàn thiện pháp luật về trình tự, thủ tục giải quyết phá sản; chế định Quản tài viên; thành lập Tòa chuyên biệt; cơ chế giải quyết phá sản có yếu tố nước ngoài…; đồng thời đưa ra các vướng mắc, bất cập và kiến nghị cụ thể cho mỗi nội dung.

 

Bà Trần Thị Phương Hoa, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thi hành án dân sự Bộ Tư pháp phát biểu tại Hội thảo

Đa số các chuyên gia cho cho rằng Luật Phá sản hiện nay của Việt Nam có nhiều điểm chưa phù hợp với thực tiễn nên khi áp dụng đã phát sinh nhiều bất cập, các quy định của Luật Phá sản còn thiếu và chồng chéo lẫn nhau và các luật khác dẫn đến tình trạng các Thẩm phán, Quản tài viên và Chấp hành viên khó hoặc không thể thực hiện được nhiệm vụ của mình.

Cũng theo các chuyên gia, hiện nay, khi nói đến vấn đề pháp lý thường tạo một tâm lý không tốt đối với các công ty, doanh nghiệp Việt Nam, tuy nhiên đối với các công ty, tổ chức quốc tế thì rất bình thường. Chính vì vậy, cần có giải pháp rõ ràng để Luật này đi vào cuộc sống.

Theo khoản 7 Điều 4 Luật Phá sản 2014 quy định về khái niệm Quản tài viên là cá nhân hành nghề quản lý, thanh lý tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã mất khả năng thanh toán trong quá trình giải quyết phá sản.

 

Ông Lê Hoàng Nhí, Quản tài viên 

Quản tài viên là một nghề mới tại Việt Nam, hiện nay chưa có tổ chức hay câu lạc bộ, diễn đàn nghề nghiệp nào làm đầu mối trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, các vấn đề chuyên môn và bảo vệ hoạt động hành nghề Quản tài viên.

Phát biểu tham luận tại Hội thảo, Quản tài viên Lê Hoàng Nhí cho rằng trong bối cảnh nền kinh tế mở có nhiều biến động như hiện nay đặt ra nhiều khó khăn cho doanh nghiệp, dẫn đến doanh nghiệp dễ rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán. Vì vậy vị trí và vai trò Quản tài viên cần tiếp tục nâng tầm, mở rộng hoạt động phù hợp với bối cảnh, xu thế quốc tế.

Những khó khăn vướng mắc đối với Quản tài viên trong giải quyết phá sản như việc chỉ định Quản tài viên trong vụ việc phá sản có phù hợp với khả năng, kinh nghiệm, chuyên môn của Quản tài viên hay chí phí tạm ứng ban đầu cũng chưa được quy định cụ thể trong Luật Phá sản 2014.

Khó khăn cho Quản tài viên trong việc lập danh sách chủ nợ, danh sách người mắc nợ bởi nhiều trường hợp tài liệu chứng từ chưa đảm bảo, chậm hơn quy định, dẫn đến nhiều vấn đề phát sinh và kéo dài thời gian giải quyết vụ việc.

Việc Quản tài viên kiểm kê tài sản theo quy định của Luật Phá sản 2014 phải tiến hành trong vòng 30 ngày mở thủ tục phá sản. Cần xem xét bổ sung những quy định chi tiết hơn về mốc thời gian sao cho hợp lý để kiểm kê tài sản, bổ sung quy định cụ thể về thành lập Hội đồng kiểm kê tài sản.

Hoạt động xử lý tài sản, xác minh thu thập chứng cứ và quyền, nghĩa vụ của Quản tài viên đối với các giao dịch của doanh nghiệp mất khả năng thanh toán cũng gặp một số vấn đề phát sinh cần xem xét điều chỉnh cho phù hợp. Văn bản hướng dẫn và thi hành nghiệp vụ của Quản tài viên chưa được đầy đủ rõ ràng.

Tại hội thảo, các chuyên gia cũng đã đưa ra những đề xuất kiến nghị sửa đổi Luật Phá sản. Các phương án tháo gỡ khó khăn đối với công tác quản lý, đào tạo, bồi dưỡng Quản tài viên trong giải quyết phá sản.

 

Ông Nguyễn Giang Sơn, Phó Kiểm toán trưởng, Kiểm toán nhà nước 

Đề xuất thành lập Tòa án chuyên biệt về phá sản

Ông Hoàng Ngọc Thành, Chánh tòa Tòa Kinh tế TAND TP. Hà Nội cho rằng, việc thành lập Tòa án chuyên biệt về phục hồi và phá sản sẽ tạo một môi trường thuận lợi cho Thẩm phán, Quản tài viên và Chấp hành viên được đào tạo tốt hơn về công tác hòa giải, công tác tái cầu trúc doanh nghiệp và chuyên sâu về hoạt động thanh lý tài sản.

Ngoài ra, các Thẩm phán, Quản tài viên và Chấp hành viên dành nhiều thời gian và tập trung chuyên môn sâu về phục hồi và phá sản doanh nghiệp để nghiên cứu và giải quyết vụ việc phá sản đặc biệt là những vụ phá sản doanh nghiệp lớn, những công ty đa quốc gia đồng thời thuần thục trong việc giải quyết những vụ phá sản đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ.

 

Ông Hoàng Ngọc Thành, Chánh tòa Tòa Kinh tế TAND TP. Hà Nội

Hơn thế nữa, điều này giúp cho thủ tục, trình tự của người dân và doanh nghiệp khi nộp đơn xin phục hồi doanh nghiệp hay yêu cầu tuyên bố phá sản dễ dàng hơn theo định hướng xây dựng Luật Phá sản mới.

Có thể thấy, việc thành lập Tòa án chuyên biệt về phục hồi và phá sản doanh nghiệp sẽ đem lại hiệu quả cao hơn như cách thức tổ chức các TAND hiện nay. Chú trọng nhiều hơn về kiến thức quản lý doanh nghiệp, tái cầu trúc doanh nghiệp, không chỉ đơn thuần là thực hiện yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp và thanh lý tài sản.

Việc thành lập Tòa án chuyên biệt về phục hồi và phá sản doanh nghiệp như nhiều quốc gia trên thế giới sẽ giúp Việt Nam tập trung vào việc đào tạo đội ngũ Thẩm phán chuyên trách, những Quản tài viên chuyên biệt về phục hồi, tái cầu trúc doanh nghiệp hay Quản tài viên chuyên thanh lý tài sản. Ông Hoàng Ngọc Thành kiến nghị sẽ thành lập 03 Tòa án chuyên biệt tại 3 thành phố lớn trực thuộc Trung ương là TP. Hà Nội, TP. HCM và TP. Đà Nẵng.

Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Chánh án TANDTC Phạm Quốc Hưng, đánh giá cao những ý kiến đóng góp của các đại biểu, đồng thời đề nghị các cơ quan, các thành viên tiếp tục phát huy vai trò, trách nhiệm, tham góp ý kiến giúp cho TANDTC củng cố thêm nhiều cơ sở lý luận và thực tiễn về những chính sách lớn trong sửa đổi Luật Phá sản lần này.: “Với chất lượng chuyên môn cao, Hội thảo lấy ý kiến về những chính sách lớn trong đề xuất xây dựng Luật Phá sản sửa đổi đã hoàn tất những mục tiêu đưa ra. Ý kiến của các đại biểu tại Hội thảo là những cơ sở quan trọng để giúp TANDTC tiếp tục hoàn thiện dự án Luật Phá sản trong thời gian tới” - Phó Chánh án Phạm Quốc Hưng nhấn mạnh.

 

Phó Chánh án TANDTC Phạm Quốc Hưng phát biểu tại Hội thảo

 

TRIỆU HỒ